Мусулмон одам ҳар доим шариатга мувофиқ иш кўради, ҳаёт кечиради. Агар ўзи (нафси) истаганидек яшаш тарзига ўтадиган бўлса, албатта, мувозанат бузилади, руҳи бўғилади, мўминлигига путур етади.
Таҳорат бузилганидек, ахлоқ ҳам бузилади. Таҳоратни бузадиган амаллар бўлганидек, хулқни бузувчи иллатлар ҳам бор. Бугун уларнинг кони интернет аталмиш кўринмас, аммо имкони жуда кенг бўлган оламдир. Аллоҳ сақласин, лоқайд бўлсак, ундан тарқалаётган иллатлар нафақат ўзимиз, аҳлимиз, балки фарзандларимизга ҳам зарар бериши мумкин.
Мусулмон киши биродарининг жони ва моли қаторида, унинг сирини ҳам ҳимоя қилади. Бугун интернет тармоқларига “миш-миш”ларсиз кириш тўйга тўёнасиз боришдай гап бўлиб бормоқда. Бировнинг сирини фош қилиш гўё қаҳрамонликдай, бирга ўн қўшиб олиб чиқишлар урф бўлмоқда. Булар мусулмон учун ўта хатарлидир. Биз тилимизни, кўзимизни, фаржимизни, оёғимизни, қўлларимизни асрашга масъулмиз. Ахир Аллоҳ таоло қиёмат куни аъзоларимизни гапиртиради. Улар бизга қарши гувоҳлик беради...
«Бугун Биз уларнинг оғизларини муҳрлаб қўйгаймиз. Бизга уларнинг қилиб ўтган ишлари ҳақида қўллари сўзлаб, оёқлари гувоҳлик берур» (Ёсин сураси, 65-оят).
Ширк ва куфрда бўлган бандалар қиёмат куни дунёда қилган қилмишларидан тониб, тиллари билан нотўғри гувоҳлик беришга ҳаракат қилишар экан. Қўшнилари ва қариндошлари уларнинг мушрик бўлгани ҳақида гувоҳлик беришса ҳам, тан олишмас экан. Аллоҳ таоло уларнинг оғизларини муҳрлаб қўйишга буюргач, қолган аъзолари унинг кирдикорларини бирма-бир айтиб, гувоҳлик берар экан.
Шундай экан, киши таҳорати синганда қайта олгани, Рамазонда еб-ичишдан тийилгани, доимо гуноҳ ишлардан узоқ тургани каби интернетдаги зарарлардан ҳам сақланиш лозим. Айни пайтда, саҳар ё ифтор қилгани, жуфти ҳалоли билан ўйнаб-кулгани каби, интернетдан фойдаланиш жоиз бўлган ўринларда фойдаланади.
Мўмин “замон билан ҳамнафас бўлиш” тушунчасини янглиш англаб, алданмайди. Қўл телефони, интернет ва медиа олами ўз домига тортиши, тақво, ҳилм, хушудан узоқлаштириши каби кўзга кўринмас иллатлардан ўзини эҳтиёт қилади. “Интернетни ёш болалар ҳам ишлатиб юрибди-ку”, деб эътиборсиз бўлиш ярамайди. Биз қаерда, қайси ёшда бўлмайлик, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам тарбия қилган уммат бўлиб қолишимиз керак.
Интернет ва қўл телефони бизни ўзгартирмаслиги, аксинча, биз Аллоҳнинг изни билан, интернетни, қўл телефонини ҳам ўзгартиришимиз лозим. Таъбир жоиз бўлса, телефонимизни “тарбия” қилишимиз, бу орқали ўзимизни ислоҳ этишимиз керак. Хўш, ҳозир телефонингизни бир “синаб” кўрингчи, унда қанча кераксиз нарсалар бор экан?! Телефонингиз (яъни ўзингиз) нечоғлик тарбияли, мусулмонга хос ахлоқдан насибадор эканингизни билиб оласиз!..
Мухторхон ЖАЛОЛОВ,
Шаҳрисабз туманидаги “Бобо Салим”
жоме масжиди имом-хатиби
Савол: Ўқилган намозимдан кўнглим тўлмади. Шу намозни қайта ўқишим керакми?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Бу масаланинг бироз тафсилоти бўлиб, унга кўра намоз қуйидаги ҳолатларда қайта ўқилиши лозим:
• Намозда бирор фарз амал бажарилмай қолиб кетган бўлса;
• Намозда бирор вожиб амал қасддан бажарилмай қолиб кетса;
• Намозда бирор вожиб амал унутиб бажарилмаса ва намоз охирида саждаи саҳв ҳам қилинмай тугатилган бўлса.
Агар намозда суннат амаллар тарк қилинган бўлса ёки намоз макруҳлик билан ўқилган бўлса, у ҳолда намозни қайта ўқиш вожиб эмас, балки мустаҳаб (чиройли саналган) иш ҳисобланади. Ушбу ҳолатда қайтадан ўқимаса ҳам гуноҳкор саналмайди.
Саволда сўралган ҳолатга келсак, кўнгил тўлмаслиги юқорида санаб ўтилган фарз ёки вожиб амал тарк қилинган ҳолатлар сабабли бўлса, намоз қайта ўқилиши керак. Аммо ҳақиқатда собит бўлмаган шубҳа-гумонлар, васвасалар сабабли кўнгил тўлмаётгандек бўлса, у ҳолда намозни қайта ўқилмайди. Чунки кўп ҳолларда “кўнглим тўлмаяпти”, деб намозни қайта-қайта ўқийвериш инсонни ўзига бўлган ишончини йўқотади ва васваса касалига чалинишига олиб келади.
Шундай экан, намозда бажариладиган фарз, вожиб, суннат амаллар ҳақида яхши ўрганиш, энг асосийси турли хаёлларга чалғимасдан намозни эътибор билан адо этиш лозим бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.