«Эй имон келтирганлар! Агар фосиқ хабар келтирса, аниқлаб кўринглар, бир қавмга билмасдан мусибат етказиб қўйиб, қилганингизга надомат чекувчи бўлманглар» (Ҳужурот сураси, 6-оят).
«Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам Валид ибн Уқбани Бани Мусталиқ қабиласига закотларни йиғиш учун юбордилар. Қабила одамлари узоқдан кўринган Валид ибн Уқбага пешвоз чиқишди. Валиднинг Бани Мусталиқ қабиласи билан эски адовати бор эди. Уларни кўриб, қаттиқ қўрққанидан ортига қайтди ва Пайғамбаримиз алайҳиссаломнинг ҳузурларига келиб: “Бани Мусталиқ қабиласи муртад бўлибди, закотларини беришмади”, дея хабар берди.
Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам хабар ишончли эканини текшириш учун Холид ибн Валидни Бани Мусталиққа юбордилар. Холид ибн Валид Бани Мусталиқ қабиласи ҳудудига тунда етиб борди. Ҳолатни аниқлаштириш учун қабила чегарасига аскарларидан бирини киритди. Аскар қабила Ислом динини маҳкам тутгани, муртад бўлмаганини айтди. Гапларининг исботи ўлароқ, азон овози ва намоздаги жаҳрий қироат ҳам эшитилиб турарди.
Тонг ёришгач, Холид ибн Валид розийаллоҳу анҳу маълумотлар тўғри эканига яна бир бор иқрор бўлди ва Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳузурларига қайтиб келиб, воқеани баён қилди. Ўша вақтда юқоридаги оят нозил бўлди».
Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Хотиржамлик Аллоҳдан, шошилиш шайтондандир”, деб таълим бердилар.
“Бир қавмга билмасдан мусибат етказиб қўйиб, қилганингизга надомат чекувчи бўлманглар”. Яъни: “Шошилиб, ҳушёрликни қўлдан бой берманг”, деганидир. .
Оят адолатли кишининг хабари қабул қилинишига далил. Кимнинг фосиқлиги ошкор ва аниқ бўлса, у етказган хабар ижмога асосан қабул қилинмайди. Зеро, хабар омонатдир. Фосиқ эса омонатдор бўла олмайди.
Имом Шофеъий раҳимаҳуллоҳ: “Фосиқ никоҳда валий бўла олмайди”, деган. Абу Ҳанифа ва Имом Молик раҳимаҳумаллоҳ наздида эса, валий бўлса, жоиз. Чунки у аҳли аёлини рашк қилиш, улар учун мол-мулкини сарфлаш, оиласини ҳимоя қилиш борасида ишончли бўлиши мумкин.
Фосиқ бошқалар номидан бирор гап ё бирор нарсани етказиши ёки элчи бўлиши жоиз. Шунингдек, адолат талаб қилинмайдиган ўринларда фосиқ тасарруф қилиши жоиз саналади.
«Надомат чекувчи бўлманглар». Надомат пушаймонликдир. Инсон содир қилиб қўйган иши ҳақида: “Шу иш содир бўлмаганида эди”, деб орзу қилиши афсусланишидир. .
“Тафсири Қуртубий” асари асосида
“Кўкалдош” ўрта махсус ислом
билим юрти ўқитувчиси
Охунжон АҲМЕДОВ тайёрлади.
2025 йилги Ҳаж сафарида иштирок этган юртдошларимиз “Янги Ўзбекистоннинг тинчлик ва маънавият тарғиботчилари” ташаббуси доирасида фаол иш олиб бормоқдалар. Ушбу ташаббус доирасидаги навбатдаги намунавий-амалий тадбир Фарғона вилояти Данғара туманида бўлиб ўтди.
Тадбирда Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фарғона вилояти вакили, вилоят бош имом-хатиби Убайдуллоҳ домла Абдуллаев иштирок этиб, тадбирга бошчилик қилди. “Саййид Аҳмадхон ҳожи” жоме масжидида ўтказилган йиғилишда тажрибали имом-хатиблардан иборат Ишчи гуруҳ тузилиб, устувор вазифалар белгилаб олинди.
Ишчи гуруҳ уч йўналишда фаолият олиб борди. Жумладан:
– Ҳаждан қайтган зиёратчилар маънавий-маърифий тадбирларга жалб этилди;
– 65 та оилага борилиб, маънавий суҳбат ва амалий ёрдамлар кўрсатилди;
– 9 та хонадондаги руҳий-маънавий қийинчиликлар ўрганилиб, маслаҳатлар берилди.
– Оилавий келишмовчилик сабабли нотинч бўлиб турган оилаларга суҳбат ва насиҳатлар ўтказилди. Натижада 2 та аразлашган оила яраштирилиб, 1 та ажримнинг олди олинди;
– Судланганлар, жазо муддатини ўтаётганлар ҳамда уларнинг оилалари билан мулоқот қилинди.
– Ногирон ва эҳтиёжмандлар ҳолидан хабар олиниб, моддий-маънавий кўмак кўрсатилди.
Туманнинг Таптиқсарой маҳалласида ёнғин оқибатида зарар кўрган хонадонни қайта таъмирлаш ишлари ҳомийлар ва ҳожилар кўмагида бошлаб юборилди. Бош имом-хатиб Убайдуллоҳ домла ушбу хонадонга ташриф буюриб, мулоқот қилди ҳамда тавсиялар берди.
Бундан ташқари, “Доимобод” маҳалласидан бўлган, ногиронлиги бор фуқаронинг уйига ҳам ташриф уюштирилиб, тугалланмаган уй қурилиши учун зарур қурилиш материаллари етказилди.
Пешин намозидан сўнг Ишчи гуруҳ таркибидаги иқтидорли имом-хатиблар жамоатга маъруза қилиб, тинчлик, осойишталик ва халқ фаровонлиги учун дуо қилдилар.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фарғона вилояти вакиллиги
Матбуот хизмати