Асли диндан бўлмаган нарсани динга киритиш "бидъат" дейилади.
"Бидъат" сўзи "янги пайдо бўлган нарса" маъносини англатади.
Шаръий истилоҳда эса, дин комил бўлгандан кейин унда пайдо қилинган нарса бидъатдир.
Динга янгилик киритиш харом саналади. Нега десангиз, Ислом дини Аллоҳ таоло кўрсатган йўл-йўриқлардан иборат. Банда ўз ақлига, ҳавойи нафсига суяниб динга бирор нарса киритса, қаттиқ адашибди. Зеро, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: "Динда янги пайдо бўлган нарсадан четланинглар. Ҳар қандай янги пайдо қилинган нарса бидъат, ҳар бир бидъат залолатдир".
Яна бир ҳадиси шарифда: "Ким динимизга-унда бўлмаган нарсани қўшса у қайтарилади" дейилган.(бухорий ва муслим ривояти)
Шуни ҳам айтиб ўтиш лозим: мусулмонлар ҳаётида янги пайдо бўлган, Ислом дини асосига тегишли бўлмаган нарсалар бидъат ҳисобланмайди. Яъни динга зид, дин далилларига, қоидаларига хилоф ҳар қандай бидъат рад қилинади. Аммо динга зид бўлмаган, унинг асосларига таянган холда кейинчалик динни химоя қилиш ёки мусулмонлар ҳаётида қулайлик яратиш мақсадида жорий этилган амаллар рад этилмайди.
Жарир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳу ривоят қилишича, Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: "Ким Исломда яхши суннат (яъни, йўл) пайдо қилса, унга ўшанинг, ўзидан кейин амал қилганларнинг савоби камайтирилмасдан берилади" (муслим, насоий доримий ривояти).
Бу ерда айтилишича, Ислом шариатига мувофиқ яхши нарсаларни жорий этиш жоиз. Унинг савоби ўша ишни бошлаб берган одамга ёзилади.
Базиларимиз ўйлаганимиздек агар янги пайдо бўлган нарса бидъат бўлаверса, унда мусулмонлар жуда танг ахволда қолишарди. Зеро, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам даврларида Қуръони карим ҳам китоб шаклига келтирилмаган, мадрасалар қурилмаган, турли илмлар алоҳида бўлиб шаклланмаган, ва китоблар ҳам ёзилмаган эди. Албатта буларнинг барчаси кейин пайдо бўлган.
Аллоҳ таоло ҳаммамизни хақ йўлдан адаштирмасин.
Машҳад мозор масжиди имом хатиби А. Турсунов. Манба асосида тайёрлади.
Маданият ва санъатни ривожлантириш жамғармаси ахборот хизмати ЎзАга маълум қилишича, қўмита Ўзбекистоннинг ушбу объектни асраш бўйича саъй ҳаракатларини юқори баҳолаб, ЮНЕСКО Бутунжаҳон мероси маркази ҳамда ИКОМОС (Ёдгорликлар ва диққатга сазовор масканларни асраш бўйича халқаро кенгаш) билан самарали ҳамкорлик муҳимлигини алоҳида қайд этди.
Келгуси босқич сифатида Ўзбекистонга такрорий номинацияни тайёрлаш учун уч йил муддат берилди. Унда Шаҳрисабзнинг сиёсий, маданий ва диний марказ сифатидаги бетакрор тарихий ролини акс эттирувчи темурийлар даври меъморий меросига алоҳида урғу қаратилади.
Шаҳарнинг тарихий қисми буфер ҳудуд сифатида белгиланиши режалаштирилган, бу унинг маданий қийматини янада самарали асраш имконини беради. Мазкур қарор халқаро ҳамкорлик доирасида олиб борилган тизимли ва очиқ мулоқотлар натижаси бўлди.
Анжуманда Ўзбекистон Маданият ва санъатни ривожлантириш жамғармаси раиси Гаянэ Умерова бошчилигидаги делегация иштирок этиб, ЮНЕСКО, ИКОМОС ва барча халқаро ҳамкорларга билдирилган ишонч ва кўрсатилган қўллаб-қувватлов учун миннатдорлик билдирган.
Беҳруз ХУДОЙБЕРДИЕВ,
ЎзА