20 Сентябр, 2025, 28 Рабиъул аввал, 1447
20 Сентябр, 2025, 28 Рабиъул аввал, 1447
Бекатда автобус кутардим. Майдалаб ёғаётган қор хаёлимни банд этганди. Шу пайт ёнимдаги икки дугонанинг суҳбати эътиборимни тортди. Улар она ҳақида гаплашишарди. Бири иккинсичисига онасининг тергайвериши, тинмай қўнғироқ қилиб “безовта” қилавериши жонига тегиб кетгани ҳақида шикоят қилди. Онаси тўғрисида айтган сўзларини эшитиб, ёқа ушлайсан киши! Наҳотки, муштипар оналар ҳақида фарзандлари шундай фикрласалар?! Бизни дунёга келишимиздан қувониб, тунларини бедор ўтказиб, ўзи емай, киймай , ювиб-тараб, бетоб бўлсак жонини фидо қилган, улғайиб катта бўлишимизни, бахт – иқболимизни Аллоҳдан сўраган оналаримиз эмасми?
Оналаримизни қанча илиқ сўзлар билан таърифласак, шунча кам.
Икки дугона суҳбатидан ҳайратланиб, онамни соғиниб кетдим. Қанийди, шу изғиринли, қорли кунларда онамнинг дийдорига тўйсам эди...
Меҳрибон онажонимни йўқотганимга тўрт йил бўлди, ҳали ҳамон дардим янгидек. Орадан йиллар ўтса-да, соғинч ортиб, қалбимни тилка-пора қилмоқда. Онамнинг файзли чеҳраси, майин овози, ширин табассуми кўз олдимдан ҳеч кетмайди. Онамни эслаганимда кўз олдимда кулиб турган нурли юзи намоён бўлади. Онам ҳеч қачон бизга ёмон сўз айтмасди. Жуда чиройли насиҳатлар қилар, шошилмай, дона-дона сўзларди. Муштипарим ҳаёт синовларида тобланиб, турли машаққатлар билан бизни катта қилган. Ўзларининг меҳнатсеварлиги, меҳрибонлиги, жонкуярлиги билан барчага ўрнак эди.
Ҳозир қизларим сиймосида онамни кўраман. Уларнинг ҳар бирида онамдан нимадир бордай. Шунга қувонаман, шундан таскин топаман. Тўймай қолганим она меҳрини қизларимдан излайман.
Онасининг тергашидан, йўқлашидан безган тенгдошларим, умр − ғанимат. Бир кун сизни қайноқ меҳри билан “безовта ” қилаётган онаизорингизни тополмай қолишингиз мумкин. Онангиз ҳаёт бўлса, у сиз учун энг меҳрибон ва ўз навбатида сиздан меҳр кутиб яшаётган табаррук зот эканини унутманг. Ахир, «Жаннат оналар оёғи остидадир.». Хаёт бўлган онажонларни Аллоҳ саломат қилсин, ўтганларини рахмат ва мағфират айласин.
Робия Тохирова
Қуръони каримни шарҳлаш ва тушунтириш Набий алайҳиссаломга берилган иккинчи ҳуқуқдир. У зот соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Қуръони карим оятига қилган тафсирлари ҳал қилувчи сўз саналади. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади:
﴿بِالْبَيِّنَاتِ وَالزُّبُرِ وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ﴾
“Очиқ-ойдин баёнотлар ва китоблар ила (юбордик). Ва сенга одамларга нозил қилинган нарсани ўзларига баён қилиб беришинг учун зикрни нозил қилдик. Шоядки, тафаккур қилсалар” (Наҳл сураси, 44-оят).
Ушбу оятда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг асосий вазифаларидан бири – Қуръони каримни баён қилиш экани алоҳида таъкидланмоқда. Макка аҳли Қуръон оятларининг зоҳирий маъноларини шарҳланишига эҳтиёж сезишмаган. Чунки Қуръони карим уларнинг ўз она тилида ваҳий қилинарди. Арабларнинг аксарияти саводсиз бўлишига қарамай, тил ва адабиёт борасида жуда кучли билимга эга бўлганлар. Уларнинг сермазмун шеърлари, балоғатли нутқлари, таъсирли суҳбатлари араб адабиётининг бебаҳо хазинасини ташкил этарди.
Шу сабабли, араблар Қуръон оятларининг зоҳирий маъносини яхши тушинишган. Маъноларини англамай қолишлари амри маҳол бўлган.
Демак, бундан Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга арабларга Қуръон оятларининг ботиний маъноларини ҳам баён қилиб бериш вазифаси юклангани маълум бўлади.
Аллоҳ таоло Қуръони каримда бундай марҳамат қилади:
﴿ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا بَيَانَهُ﴾
“Сўнгра уни баён қилиб бериш ҳам Бизнинг зиммамиздадир” (Қиёмат сураси, 19-оят).
Бу оятни тафсир қилишга асло ҳожат йўқ. Аллоҳ таоло Ўзи Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга Қуръон оятларининг тафсирини билдирган. Шунга кўра, Набий алайҳиссалом бирор оятни қандай тафсир қилган бўлсалар, албатта уни Аллоҳ таоло билдирган бўлади.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Қуръони карим тафсири ва шарҳида айтган сўзлари ҳал қилувчи сўнгги сўздир.
"Ислом шариатида суннатнинг ўрни" китобидан
Даврон НУРМУҲАММАД таржимаси
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа