13 Сентябр, 2025, 21 Рабиъул аввал, 1447
13 Сентябр, 2025, 21 Рабиъул аввал, 1447
Ўзбекистоннинг Буюк Британиядаги элчихонаси кўмагида Бирмингем университети қошидаги Cadbury Research Library ва Британия кутубхонаси вакиллари билан онлайн учрашувлар ўтказилди, деб хабар бермоқда “Дунё” ахборот агентлиги мухбири.
Британия томонига Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг илмий фаолияти, шунингдек, Ўзбекистон кутубхона тўпламларида сақланаётган 100 мингдан ортиқ нодир қўлёзмаларни сақлаб қолиш бўйича олиб борилаётган ишлар ҳақида маълумот берилди.
Суҳбатдошлар Беруний, Абу Али Ибн Сино, Хоразмий ва бошқа Шарқ Уйғониш даври олимларининг илм-фан ривожига қўшган муҳим ҳиссасини алоҳида таъкидладилар. Ўзбекистон ҳукуматининг олимларнинг илмий асарларини сақлаш ва оммалаштириш борасидаги саъй-ҳаракатлари юқори баҳоланиб, ҳамкорликни йўлга қўйишга тайёрлиги билдирилди.
Британия кутубхоналари ва Ўзбекистон мусулмонлари идораси тадқиқотчилари ўртасида, жумладан, Британия кутубхонаси ва «Cadbury» кутубхонасида сақланаётган нодир қўлёзмаларни ўрганиш соҳасидаги илмий тадқиқотлар орқали илмий алоқаларни ривожлантириш юзасидан фикр алмашилди. Бирмингем университетида ўзбек мутахассисларининг илмий-тадқиқот стажировкаларини ташкил этиш, қўлёзмаларни сақлаш, тиклаш, каталоглаштириш ва рақамлаштириш соҳасида тажриба алмашиш масалалари муҳокама қилинди.
Томонлар ўзаро ташрифлар чоғида қўшимча асосли музокараларни, хусусан, Ўзбекистон мусулмонлари идораси делегациясининг 2022 йил февраль ойида Буюк Британияга ташрифини ўтказишга келишиб олди.
British Library каталоглаштирилган буюмлар сони бўйича (200 миллионга яқин), жумладан, тарихий китоблар, хариталар, қўлёзмалар ва бошқалар бўйича дунёдаги энг йирик миллий кутубхона ҳисобланади. Кутубхонага ҳар йили 1,6 миллионга яқин ўқувчи ташриф буюради. «Cadbury» - Бирмингем университети қошидаги тадқиқот кутубхонаси ҳисобланади. Унда 20 тилдаги катта қўлёзмалар тўплами (3 мингдан ортиқ) мавжуд. Кутубхонанинг энг машҳур экспонати VII асрда ёзилган Қуръон қўлёзмаси (The Birmingham Qur’an Manuscript) ҳисобланади.
Ўзбекистон мусулмонлар идораси матбуот хизмати
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам масжидларида устун бўлиб турувчи хурмо дарахтининг ёғочлари бўлган. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам ушбу ёғочлардан бирининг ёнида туриб хутба қилардилар. Баъзан узоқ муддат тик туриб қолардилар. Шунинг учун устида ўтириладиган бирор нарса ясаб бермоқчи бўлиб, бир ансорий аёл: “Ё Расулуллоҳ! Менинг дурадгор қулим бор Сизга минбар ясаб берайликми?” деди.
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Майлин, агар (шуни) хоҳласанг” дедилар. Минбар ясаб бердилар.
Келаси жума куни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам минбарга чиқмоқчи бўлдилар, шунда хурмо дарахти худди ёш бола каби баланд овозда йиғлади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳалиги ёғочни силаб юпатдилар. Шундан кейин тинчланди.
Ҳасан Басрий раҳматуллоҳи алайҳ қачон шу ҳадисни айтиб берсалар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ёнидан кетганларига бир ёғоч йиғлади-я, биз йиғламаслигимиз мумкинми?” деб, йиғидан соқоллари ҳўл бўлиб кетарди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ушбу минбарлари ҳижратнинг сакккизинчи йили ясалган.
Минбарнинг учта поғонаси бўлган. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам хутбада оёқларини иккинчи поғонага қўйиб минбарнинг устида ўтирганлар.
Кейинчалик Ҳазрати Абу Бакр розияллоҳу анҳу хутбада ўтирганларида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга одоб юзасидан иккинчи поғонага ўтириб оёқларини энг пастки поғонага қўйганлар.
Умар розияллоҳу анҳу ҳам хутбада ўтирганларида биринчи поғонага ўтириб, оёқларини ерга қўйиб турганлар. Усмон розияллоҳу анҳунинг даврларида ҳам шу ҳолат давом этган.
Кейинчалик Муовия розияллоҳу анҳу минбарга поғоналар қўшдирган ва уларнинг сони тўққизтага етган.
Ҳижрий 654 йилда содир бўлган масжид ёнғинида минбар ҳам куйиб кетди.
Ҳижрий 658 йилда Яман подшоҳи Малик Музаффар томонидан ясаттирилган минбар ўрнатилган. Аммо кейинчалик яна бир неча марта бошқа-бошқа минбарлар қўйилган.
Ҳижрий 998 йилда Султон Мурод III Усмоний томонидан юборилган минбар Масжиди Набавийга қўйилган охирги минбар саналади. Минбар мармардан ясалган бўлиб, гўзал нақшлар билан безатилган, тепасида тўртта устунли қуббаси ҳам бор.
Минбарнинг эшиги ҳам бўлиб, эшигидан ташқарисида учта, ичкарисида тўққизта поғонаси бор. Ҳозирда ушбу минбар Масжиди Набавийда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг минбарлари ўрнида турибди.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Уйим билан минбаримнинг орасида жаннат боғларидан бири бор. Минбарим эса ҳовузимнинг устидадир”, деганлар (Имом Бухорий ривояти).
Аллоҳ таоло барчамизга жаннат боғларидан бир боғ бўлган муборак Равзада такрор-такрор ибодат қилиш бахтига муваффақ қилсин.
Даврон НУРМУҲАММАД
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа