Bu dunyo da'volar dunyosi. Dunyoda yashab turgan har bir insonning o'z da'vosi bor. Kimdir yaxshi odam ekanligini da'vo qiladi. Yana kimdir esa samimiylikni, kimdir sahiylikni yoki soddalikni, yana kimdir esa taqvodorlikni da'vo qiladi.
Lekin, bu da'volarning aksari ushbu jamiyatda yashab turgan, da'vo qilayotgan kishini yaxshi taniydigan solih odamlar tarafidan e'tirof etilmaydi. Balki, aksar da'volar boshqalar tarafidan inkor qilinadi. Chunki, dunyoda saviyalar, bilimlar va dunyoqarashlar har xil. Kimdir da'vo qilgan, o'ziga nisbat bergan sifatni boshqalar inkor qilishi mumkin. Yoki bir kishiga boshqa bir kishi tarafidan berilgan ta'riflar boshqa bir kishilar tomonidan e'tirof qilinmasligi ham mumkin. Chunki, bu me'zonlarning barchasi insoniyat tomonidan o'rnatilgan me'zonlardir. Har kim aqliga, ilmiga va saviyasiga qarab o'z me'zonini yaratib olishi mumkin.
Biroq, dunyoda shunday me'zon borki, uni hech bir musulmon inkor qilolmaydi. Kishilarga berilgan ta'riflar, ularni o'zgalarga tanitib turadigan alomatlari bayon qilingan bir kitob borki, u kitobni nozil qilgan Zot, barcha maxluqotlarning Robbisi Alloh taolodir.
Robbimiz O'zining Kalomi orqali musulmon kishiga ilohiy me'zonni o'rnatib berdi. O'z bandalarini ta'rifladi. Alomatlarini, belgilarini bayon qildi. Ushbu ta'riflarni, alomat va belgilarni yolg'onga chiqarishga esa hech bir musulmon jur'at qilolmaydi.
Quyida biz Qur'oni karimda zikri kelgan kishilar, ularga berilgan ta'riflar va u kishilarni boshqa insonlardan ajratib turadigan belgilarini o'rganib chiqamiz. Maqsadimiz, kimnidir ta'riflamoqchi bo'lganda, o'z nafsimizga yoki boshqalarga baho bermoqchi bo'lganda, kishilarning qadrini o'lchashda, Robbimiz o'rnatib bergan me'zondan foydalanishdir.
Alloh taolo aytadi: “Ushbu (ilohiy) Kitob (Qur'on) shubhadan xoli va (u shunday) taqvodorlar uchun hidoyat (manbai)dirkim, 3. ular g'oyib (diniy xabarlar)ga imon keltiradigan, namozni mukammal o'qiydigan va Biz rizq qilib bergan narsalardan (sadaqa va) ehson qiladiganlardir. 4. Yana, ular Siz (Muhammad)ga va Sizdan ilgari (o'tgan payqambarlarga) nozil qilingan narsa (ilohiy kitoblar)ga imon keltiradigan hamda oxirat (qiyomat)ga qat'iy ishonch hosil qiladiganlardir. 5. Aynan ular Parvardigorlari tomonidan (ato etilgan) hidoyat uzradirlar va aynan ular najot topuvchilardir”. (Baqara surasi 2-3—oyatlar)
Ayting (ey Muhammad): «Sizlarga bulardan yaxshiroq narsa haqida xabar beraymi? Taqvodor kishilar uchun Parvardigorlari huzurida ular abadiy qoladigan, taglaridan daryolar oqib turguvchi bog'lar, pokiza juftlar va Allohning rizoligi bor. Ular: «Parvardigoro, bizlar senga iymon keltirganmiz, bas, gunohlarimizni mag'firat ayla va bizni jahannam azobidan asra!» — deydigan, sabr-qanoatli, iymonlariga sodiq, ibodat-itoatli, infoq-ehsonli bo'lgan va saharlarda Allohdan mag'firat tilaydiganlardir. (Oli imron surasi 15-16-17-oyatlar)
(U taqvodor zotlar) yaxshi-yomon kunlarda infoq-ehson qiladigan, g'azablarini ichlariga yutadigan, odamlarning (xato-kamchiliklarini) afv etadigan kishilardir. Alloh bunday yaxshilik qiluvchilarni sevadi. (U taqvodor zotlar) qachon biron-bir noloyiq ish qilib qo'ysalar yoki (qandaydir gunoh ish qilish bilan) o'zlariga zulm qilsalar, darhol Allohni eslab, gunohlarini mag'firat qilishni so'raydigan. — Har qanday gunohni yolg'iz Allohgina mag'firat qilur, — bilgan hollarida qilgan gunohlarida davom etmaydigan kishilardir. (Oli imron surasi 134-135 -oyatlar)
Demak, haqiqiy taqvodor kishi:
1. G'aybga iymon keltiradi.
2. Namozni mukammal ado etadi.
3. Infoq va ehson beradi.
4. Barcha payg'ambarlarga iymon keltiradi.
5. Barcha ilohiy kitoblarga iymon keltiradi.
6. Qiyomat kuniga qat'iy ishonadi.
7. Gunohlari uchun istig'for aytib kechirim so'raydi.
8. Jahannam azobidan panoh so'raydi.
9. Sabr qanoatli bo'ladi.
11. Iymoniga sodiq bo'ladi.
12. Robbisiga ibodatli va itoatli bo'ladi.
13. Saharlarda istig'for aytadi.
14. G'azabini ichga yutadi.
15. Kishilarning xato va kmchiligini kechiradi.
16. Gunoh ish qilib qo'yganda darhol tavba qilib, istig'for aytadi.
17. Gunoh ishlarda bardavom bo'lmaydi.
Hulosa:
Taqvodorlikning belgilari ushbu oyatlarda zikr qilingan sifatlardir. Yuzdagi soqol, boshdagi salla, egnida turgan chopon yoki qo'lidagi tasbehi kishining taqvodor ekanligini bildirmaydi. Bu ko'rinish yolg'onchi bo'lishi ham mumkin. Taqvoning joyi esa qalbda bo'ladi. Kimki, ushbu me'zonga tushmas ekan, aytayotgani quruq da'vo xolos. “Quruq qoshiq og'iz yirtadi”, deganlaridek, quruq da'vo ham faqatgina nadomat keltiradi xolos.
Alloh taolo barchamizni haqiqiy taqvodorlardan qilsin.
Toshkent shahar, Olmazor tumanidagi
“Mevazor” jome masjidi imom noibi: Islomov Yorbek
Osmonlaru yerni yaratgan Zotning qarshisiga ma’siyatlar ila chiqa ko‘rmang, g‘azabiga toqatingiz, iqobiga sabringiz va azobiga qudratingiz yetmaydi.
Doktor Abdul Muhsin Ahmad o‘zining bir qarindoshi bilan bo‘lgan voqeani aytib berdi. Voqeaga ko‘ra bir yigit ukasiga doim “Allohga hamd aytgin” desa, ukasi: “Nima uchun Allohga hamd aytishim kerak?” – der, Yaratganga bo‘yin eggisi kelmasdi.
Axir uning bu gapini olamlar Rabbi bo‘lgan Zot eshitib turibdi! Alloh uni ikki oyog‘i bilan yurg‘izib qo‘yibdi, qancha odamlar yura olishmaydi. Necha-necha insonlar ko‘rish ne’matidan mosuvo bo‘lganida, uning ko‘zlari ko‘rib turibdi.
Vaqt o‘tib yigit avtohalokatga uchraydi. Uning a’zolari qattiq shikastlanadi. Operatsiyadan so‘ng doktor Abdul Muhsin Ahmad uni bir umr nogiron bo‘lib qolganligini, tanasining yarmi ishlamasligini, aniqrog‘i, bir o‘limdan qolganligini aytadi.
Alloh buyuk! Uning ne’matlari cheksiz. Biz bandalar doim shukrda bo‘lmog‘imiz lozim. Zero, Alloh taolo aytadi: «...Albatta, Uning ushlashi alamli va shiddatlidir»[1].
Tasavvur qiling, bordi-yu, siz do‘zaxiylardan bo‘lsangiz, u yerdagi azobga chiday olasizmi?! Albatta, yo‘q.
Shunday ekan Allohga tavba qiling! U Zotga xush kelmaydigan ishlardan qayting. Solih amallar ila Rabbingizga yaqinlashing.
Alloh bergan ne’matlarga shukr qiling. Gunoh va ma’siyatning kichikligiga qaramang. Allohning buyukligini nazaringizdan qochirmang.
Alloh buyuk! U Zot sizni kutilmaganda ushlamasidan avval qalbingizni qo‘rquv ila to‘ldiring. Qazoingiz yaqinlashmasidan avval poklaning. O‘lim kelgandagi pushaymondan naf yo‘q va buning uchun imkon berilmas...
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Hud surasi, 102-oyat.