Sayt test holatida ishlamoqda!
17 Iyul, 2025   |   22 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:25
Quyosh
05:05
Peshin
12:34
Asr
17:39
Shom
19:58
Xufton
21:30
Bismillah
17 Iyul, 2025, 22 Muharram, 1447

Ilohiy ta'riflar, alomatlar va belgilar

01.11.2021   4821   6 min.
Ilohiy ta'riflar, alomatlar va belgilar
  1. Taqvodor kishilarga berilgan ta'riflar, ularning alomatlari va alohida belgilari.

Bu dunyo da'volar dunyosi. Dunyoda yashab turgan har bir insonning o'z da'vosi bor. Kimdir yaxshi odam ekanligini da'vo qiladi. Yana kimdir esa samimiylikni, kimdir sahiylikni yoki soddalikni, yana kimdir esa taqvodorlikni da'vo qiladi.

Lekin, bu da'volarning aksari ushbu jamiyatda yashab turgan, da'vo qilayotgan kishini yaxshi taniydigan solih odamlar tarafidan e'tirof etilmaydi. Balki, aksar da'volar boshqalar tarafidan inkor qilinadi. Chunki, dunyoda saviyalar, bilimlar va dunyoqarashlar har xil. Kimdir da'vo qilgan, o'ziga nisbat bergan sifatni boshqalar inkor qilishi mumkin. Yoki bir kishiga boshqa bir kishi tarafidan berilgan ta'riflar boshqa bir kishilar tomonidan e'tirof qilinmasligi ham mumkin. Chunki, bu me'zonlarning barchasi insoniyat tomonidan o'rnatilgan me'zonlardir. Har kim aqliga, ilmiga va saviyasiga qarab o'z me'zonini yaratib olishi mumkin.

Biroq, dunyoda shunday me'zon borki, uni hech bir musulmon inkor qilolmaydi. Kishilarga berilgan ta'riflar, ularni o'zgalarga tanitib turadigan alomatlari bayon qilingan bir kitob borki, u kitobni nozil qilgan Zot, barcha maxluqotlarning Robbisi Alloh taolodir.

Robbimiz O'zining Kalomi orqali musulmon kishiga  ilohiy me'zonni o'rnatib berdi. O'z bandalarini ta'rifladi. Alomatlarini, belgilarini bayon qildi. Ushbu ta'riflarni, alomat va belgilarni yolg'onga chiqarishga esa hech bir musulmon jur'at qilolmaydi.

Quyida biz Qur'oni karimda zikri kelgan kishilar, ularga berilgan ta'riflar va u kishilarni boshqa insonlardan ajratib turadigan belgilarini o'rganib chiqamiz. Maqsadimiz, kimnidir ta'riflamoqchi bo'lganda, o'z nafsimizga yoki boshqalarga baho bermoqchi bo'lganda, kishilarning qadrini o'lchashda,  Robbimiz o'rnatib bergan me'zondan foydalanishdir.

Alloh taolo aytadi: “Ushbu (ilohiy) Kitob (Qur'on) shubhadan xoli va (u shunday) taqvodorlar uchun hidoyat (manbai)dirkim, 3. ular g'oyib (diniy xabarlar)ga imon keltiradigan, namozni mukammal o'qiydigan va Biz rizq qilib bergan narsalardan (sadaqa va) ehson qiladiganlardir. 4. Yana, ular Siz (Muhammad)ga va Sizdan ilgari (o'tgan payqambarlarga) nozil qilingan narsa (ilohiy kitoblar)ga imon keltiradigan hamda oxirat (qiyomat)ga qat'iy ishonch hosil qiladiganlardir. 5. Aynan ular Parvardigorlari tomonidan (ato etilgan) hidoyat uzradirlar va aynan ular najot topuvchilardir”.  (Baqara surasi 2-3—oyatlar)

Ayting (ey Muhammad): «Sizlarga bulardan yaxshiroq narsa haqida xabar beraymi? Taqvodor kishilar uchun Parvardigorlari huzurida ular abadiy qoladigan, taglaridan daryolar oqib turguvchi bog'lar, pokiza juftlar va Allohning rizoligi bor. Ular: «Parvardigoro, bizlar senga iymon keltirganmiz, bas, gunohlarimizni mag'firat ayla va bizni jahannam azobidan asra!» — deydigan, sabr-qanoatli, iymonlariga sodiq, ibodat-itoatli, infoq-ehsonli bo'lgan va saharlarda Allohdan mag'firat tilaydiganlardir. (Oli imron surasi 15-16-17-oyatlar)

(U taqvodor zotlar) yaxshi-yomon kunlarda infoq-ehson qiladigan, g'azablarini ichlariga yutadigan, odamlarning (xato-kamchiliklarini) afv etadigan kishilardir. Alloh bunday yaxshilik qiluvchilarni sevadi. (U taqvodor zotlar) qachon biron-bir noloyiq ish qilib qo'ysalar yoki (qandaydir gunoh ish qilish bilan) o'zlariga zulm qilsalar, darhol Allohni eslab, gunohlarini mag'firat qilishni so'raydigan. — Har qanday gunohni yolg'iz Allohgina mag'firat qilur, — bilgan hollarida qilgan gunohlarida davom etmaydigan kishilardir.  (Oli imron surasi 134-135  -oyatlar)

Demak, haqiqiy taqvodor kishi:

 1.  G'aybga iymon keltiradi.
 2.  Namozni mukammal ado etadi.
 3.  Infoq va ehson beradi.
 4.  Barcha payg'ambarlarga iymon keltiradi.
 5.  Barcha ilohiy kitoblarga iymon keltiradi.
 6.  Qiyomat kuniga qat'iy ishonadi.
 7.  Gunohlari uchun istig'for aytib kechirim so'raydi.
 8.  Jahannam azobidan panoh so'raydi.
 9.  Sabr qanoatli bo'ladi.
 11. Iymoniga sodiq bo'ladi.
 12. Robbisiga ibodatli va itoatli bo'ladi.
 13. Saharlarda istig'for aytadi.
 14. G'azabini ichga yutadi.
 15. Kishilarning xato va kmchiligini kechiradi.
 16. Gunoh ish qilib qo'yganda darhol tavba qilib, istig'for aytadi.
 17. Gunoh ishlarda bardavom bo'lmaydi.

Hulosa:

Taqvodorlikning belgilari ushbu oyatlarda zikr qilingan sifatlardir. Yuzdagi soqol, boshdagi salla, egnida turgan chopon yoki qo'lidagi tasbehi kishining taqvodor ekanligini bildirmaydi. Bu ko'rinish yolg'onchi bo'lishi ham mumkin. Taqvoning joyi esa qalbda bo'ladi. Kimki, ushbu me'zonga tushmas ekan, aytayotgani quruq da'vo xolos. “Quruq qoshiq og'iz yirtadi”, deganlaridek, quruq da'vo ham faqatgina nadomat keltiradi xolos.

Alloh taolo barchamizni haqiqiy taqvodorlardan qilsin.

 

Toshkent shahar, Olmazor tumanidagi

“Mevazor” jome masjidi imom noibi:                       Islomov Yorbek

Maqolalar
Boshqa maqolalar

“Odamlarni afv etadiganlar...”

16.07.2025   2081   4 min.
“Odamlarni afv etadiganlar...”

Abdurrazzoq San’oniy aytadi: Ali ibn Husayn roziyallohu anhum namoz uchun tahorat qilayotgan edi. Shu payt suv quyib turgan joriya qo‘lidan obdasta tushib ketib, uning yuziga ozgina shikast yetkazdi. Ali ibn Husayn boshini ko‘tarib, joriyaga qaradi. Joriya vaziyatni yumshatish maqsadida Qur’oni karim oyatlaridan o‘qidi: “... G‘azablarini yutadigan... (Oli Imron surasi, 134-oyat). Ali ibn Husayn roziyallohu anhum jimgina javob berdi: “G‘azabimni bosdim”.

Joriya oyatning davomini o‘qidi: ...odamlar-ni (xato va kamchiliklarini) afv etadiganlardir....

U kishi dedi: “Men seni afv etdim”.

Joriya oyatning oxirini o‘qidi: Alloh ezgulik qiluvchilarni sevar”.

Ali ibn Husayn roziyallohu anhum dedi: “Bor, sen Allox yo‘lida ozodsan”.

Abdulloh ibn Ato aytadi: “Ali ibn Husaynning bir g‘ulomi (quli) xatoga yo‘l qo‘ydi va jazoga loyiq bo‘ldi. Ali ibn Husayn qamchini oldi. So‘ng u zot bunday oyatni o‘qidi: (Ey Muhammad!) Imon keltirgan kishilarga ayting, ular Alloh kunlari (qiyomat)dan umid qilmaydigan kimsalarni kechirib yuboraversinlar! Shunda (u sabrli) kishilarni qilgan ishlari (kechirishlari) sababli mukofotlagay! (Josiya surasi, 14-oyat).

Qul esa dedi: “Men bunday emasman, men Allohning rahmatidan umidvorman va uning azobidan qo‘rqaman”.

Ali ibn Husayn roziyallohu anhum qamchini tashlab yubordi va dedi: “Sen Alloh yo‘lida ozodsan”.

Muso ibn Dovud aytadi: Ali ibn Husayn xizmatkorini ikki marta chakirdi, u javob bermadi. Uchinchi marta chaqirgach javob qildi. Ali ibn Husayn unga dedi: “Ey o‘g‘lim, ovozimni eshitmadingmi?”.

Xizmatkor: “Eshitdim”, dedi.

Ali ibn Husayn so‘radi: “Nega javob bermading?”.

Xizmatkor: “Sizning shafqatingizga ishondim”, dedi.

Abdulg‘ofir ibn Qosim aytadi: Ali ibn Husayn masjiddan chiqib ketayotgan edi. Bir odam kelib uni haqorat qildi. Shunda Alining xizmatkor va qullari unga tashlanishdi.

Ali ibn Husayn ularni to‘xtatdi va bunday dedi: “Bas qilinglar, uning holatiga qaranglar”.

So‘ngra o‘sha odamga dedi: “Bizda siz bilmagan yana ko‘p narsalar bor. Agar sizga yordam kerak bo‘lsa, ayting, yordam beraylik”. O‘sha odam xatosini anglab, uyaldi va ortiga qaytdi.

Ali ibn Husayn uni yoniga chaqirib, o‘zi kiyib turgan chakmonini yelkasiga tashladi va ming dirham pul berdirdi.

Abu Ya’qub Muzaniy deydi: Hasan ibn Hasan bilan Ali ibn Husayn o‘rtasida bir oz noxushlik bo‘lib qoldi. Hasan bir kuni masjidda Ali ibn Husaynning yoniga keldi, uni turli so‘zlar bilan haqorat qildi. Ali ibn Husayn esa unga bir og‘iz ham javob qaytarmadi.

So‘ngra Hasan chiqib ketdi. Kechasi u alining uyiga bordi va eshigini qoqdi. Ali ibn Husayn eshikni ochib chiqdi. Hasan unga:

- Ey aka, agar siz haqiqatan ham men aytganlarimdek bo‘lsangiz, Alloh meni mag‘firat qilsin. Agar men yolg‘onchi bo‘lsam, Allox sizni mag‘firat qilsin, dedi va ketdi.

Ali ibn Husayn ortidan borib, yetib oldi va uni og‘ushiga oldi. Ikkovi yig‘lab yuborishdi. Shunda Hasan:

- Qasamki, endi siz xafa bo‘ladigan biron ish qilmayman, - dedi.

Ali esa unga: - Sen ham menga aytgan so‘zla ring uchun halollikdasan,- dedi.

Ibn Abi Dunyo rivoyat qiladi: Ali ibn Husaynning xizmatkori shoshgan holda oshxonadan temir pechni olib kelayotgan edi. Kutilmaganda temir pech tushib ketdi ketdi va narigi tomondan pastga tushib kelayotgan Ali ibn Husayn o‘g‘lining boshiga tegib, jarohat yetkazdi. Oqibatda u halok bo‘ldi. Mehmonlar bilan suhbatlashib o‘tirgan Ali ibn Husayn o‘rnidan sakrab turib, xizmatkorga dedi: “Sen ozodsan. Bu ishni qasddan qilmaganingni bilaman”. So‘ngra Ali ibn Husayn mayyitni dafn etish tadorigini ko‘rdi.

Shayx Mahmud MISRIYning “Solih va solihalar hayotlaridan qissalar”
nomli asaridan Ilyosxon AHMЕDOV tarjimasi.