Sayt test holatida ishlamoqda!
17 Noyabr, 2025   |   26 Jumadul avval, 1447

Toshkent shahri
Tong
05:51
Quyosh
07:13
Peshin
12:13
Asr
15:21
Shom
17:06
Xufton
18:22
Bismillah
17 Noyabr, 2025, 26 Jumadul avval, 1447

Muftiy hazratlari: Ta'lim biz uchun najot va saodatdir

28.10.2021   2540   6 min.
Muftiy hazratlari: Ta'lim biz uchun najot va saodatdir

Bugun, 28 oktyabr' kuni O'zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Nuriddin domla Holiqnazarov hazratlari diniy ta'lim muassasalariga bo'lgan ilk tashriflarini Imom Buxoriy nomidagi Toshkent islom institutidan boshladilar.
Tashrif dastlab institut tarixiga oid ma'lumotlar bilan tanishishdan boshlandi. Unda institut tashkil etilishi, ta'lim dargohining maqsad-vazifalari, sobiq muftiylar tarixi va rektorlar to'g'risida ma'lumotlar berildi. So'ngra institut binosida tashkil etilgan kitoblar ko'rgazmasi va hattotlik ishlari bilan yaqindan tanishildi.
Sevimli Payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallam tavallud topgan Robi'ul avval oy munosabati bilan institutda Siyrat oyligi o'tkazilayotgani haqidagi xushxabar ko'ngillarni shod etdi.
Muftiy Nuriddin domla Holiqnazarov Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning muborak hadisi shariflaridan ta'lim berilayotgan dars xonasiga tashrif buyurib, talabalar bilan suhbat qurdilar. Talabalar dars jarayonlaridan, ayniqsa Misrning Al-Azhar oliygohining fazilatli ustozlaridan Shayx Jamoliddin Hoshim kabi mudarrislarning zamonaviy usullar orqali dars berishayotganini juda ham mamnun ekanliklarini izhor etishdi.
“Qiz bolaga ta'lim berish, butun ummatga ta'lim berish bilan barobardir”. Shundan kelib chiqib, Muftiy hazratlari institutda ayol-qizlar uchun ham yaratilgan shart-sharoitlar bilan qiziqdilar. Ayniqsa, qizlar uchun alohida kutubxona, majlislar zali, o'quv xonalari va namozxona tashkil etilgani ayni muddao bo'lgani qayd etildi.
Albatta talabalarning ilmli va o'z kasbining etuk mutaxassisi bo'lib etishishlarida kitobning o'rni alohida. Muftiy hazratlari institut kutubxonasining faoliyati bilan ham tanishdilar. Axborot-resurs markazi xodimi Kamoliddin Mahkamov institut kutubxonasi haqida batafsil ma'lumo berdi. Jumladan, axborot-resurs markaziga etuk mutaxassislar jalb etilgan holda modernizatsiya qilingani, kitoblarni saqlash, ularning xavfsizligini ta'minlash va talabalarga kitoblarni etkazish xalqaro talab darajasida ekani haqida so'zlab berdi.
Institutning asosiy binosiga qo'shimcha ravishda bunyod etilgan 15 ta talabalar o'quv auditoriyasi, majlislar zali, kutubxona, o'qituvchi va talabalar oshxonasini ham Muftiy hazratlari ko'zdan kechirdi. Shuningdek, ushbu o'quv dargohi hududida qad rostlagan 4 qavatli binodagi 30 o'rinlik tahoratxona va 30 ta xonadan iborat zamonaviy va shinam holatga keltirilgan talabalar turar joyi – yotoqxonani bilan ham tanishdilar.
Mana shunday o'zgarishlar va yangilanishlar Yangi O'zbekiston sharoitida Davlatimiz rahbari tashabbuslari bilan ta'lim-tarbiya sohasida amalga oshirilayotgan islohotlarning amaldagi yaqqol ifodasi ekani tashrif davomida alohida e'tirof etildi.
Muftiy hazratlari talabalar ilm olishi, dinimiz, xalqimiz manfaati yo'lida xizmat qilishi uchun barcha sharoitlar muhayyo etilgani, tolibi ilmlardan esa faqatgina bir narsa – ixlos bilan ilm olish, yaratilgan qulayliklardan to'g'ri va oqilona foydalanish, Alloh taoloning ne'matlarga shukrona sifatida ham ilmu irfon egallash zarurligini yodga solish bugungi tashrifdan ko'zlangan bosh maqsad ekani alohida ta'kidladilar.

 

O'zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Sun’iy intellekt orqali vafot etganlarni gapirtirish

17.11.2025   263   3 min.
Sun’iy intellekt orqali vafot etganlarni gapirtirish

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Savol: Bugungi kunda ba’zilar sun’iy intellektdan foydalanib vafot etgan odamlarni rasmini gapirtirib, video yasashmoqda. Bu qanchalik to‘g‘ri?

Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Bunday narsalardan chetda bo‘lish tavsiya etiladi. Chunki bu kabi ishlar ko‘p tomonlama xato sanaladi.

Birinchidan, insonning, ayniqsa, ota-onaning hurmati ularning vafotidan keyin ham davom etadi. Uning suratidan video yasab, gapirtirish ularning hurmatiga ma’lum ma’noda zid hisoblanadi. Chunki ular videodagi gaplarni haqiqatda gapirgani yo‘q. Demak, bu ish ularning tilidan yolg‘on axborot tarqatish, ularning nomidan yolg‘on ma’lumot berish hisoblanadi.

Ikkinchidan, bunday ishning xatarli joyi bandalar uchun g‘ayb ishlaridan biri bo‘lgan qabrdagi hayotga oid holatlarga jur’at bilan aralashish bo‘ladi. Bu inson e’tiqodi va iymoni uchun xavfli sanaladi. Chunki ayrim videolarda ota-onalarning “biz yaxshimiz, sizlarni ko‘rib turibmiz, kuzatib turibmiz”, degan joylari bor. Ularning qabrdagi ahvoli qanday ekanini SI yoki shu videoni yasayotganlar qayerdan bilmoqdalar?!

Uchinchidan, mazkur texnologiya shaxslarning harakatsiz suratlarini qisqa videoroliklarga aylantirish orqali surat egasining tabassum qilishi, ko‘zini qisishi va boshini qimirlatishi kabi harakatlarni bajartirishi mumkin. Buni har qanday tirik yoki vafot etgan insonning surati bilan ham amalga oshirish mumkin.

Bu ba’zi kompaniyalar tomonidan amalga oshirilayotgan bir turdagi o‘yin-kulgidir, ammo kelajakda ko‘z va bosh harakatidan ham o‘tib ketishi, kinoya va masxara qilish, haqiqatlarni soxtalashtirish va buzishda ishlatilishi mumkin.

Yangi texnologiya “Deepfakes” (chuqur soxtalar) deb nomlanuvchi turkumga mansub bo‘lib, mutaxassislar tomonidan “nomaqbul texnologiyalar” qatoriga kiritilgan. Ushbu texnologiya ayrim shaxslar tomonidan jinoiy maqsadlarda va begunoh odamlarning suratlarini birlashtirib, soxta videolar yaratish orqali shantaj qilishda qo‘llanilmoqda. Ular ushbu zararli texnologiyaning qurboniga aylanmoqdalar.

Mazkur (texnologiyaning) zararlaridan biri shuki, oilaviy suratlar va ma’lumotlar ana shu kompaniyalarning qo‘liga o‘tib qoladi va ularning maxsus ilovasi qurilmalariga o‘rnatiladi!

Qolaversa, asli g‘oyaning zararlaridan biri: suratlarga va o‘tganlarga bog‘lanib qolish hamda g‘am-qayg‘ularni yangilashdir.

Agar surat qurilmada mavjud bo‘lsa va bu texnologiya soxtalashtirish, qalbakilashtirish yoki masxara qilishda ishlatilmasa ham, bu ilovadan ehtiyot bo‘lish va u bilan muomala qilmaslik kerak.

Shu bois mo‘min-musulmon inson odamlar qilayotgan ishlarga ko‘r-ko‘rona ergashib ketavermasdan, uning to‘g‘ri yoki noto‘g‘ri ekanini aniqlashi va shunga qarab ish tutmog‘i lozim bo‘ladi.

Qolaversa, dinimiz ota onani dunyo hayotida roziligini olish, vafotidan keyin solih amallar qilib, ularning ruhlarini shod etishga targ‘ib qiladi. Rasm yoki videosiga qarab, yig‘i-sig‘i qilish bilan hech narsa o‘zgarib qolmaydi, balki ularning qilayotgan gunohlari tufayli ular mahzun bo‘ladilar. Zero, Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisi sharifda bunday deyilgan:

“Nabiy sollalohu alayhi vasallam: «Albatta sizlarning amallaringiz vafot qilgan qarindosh-urug‘laringizga ko‘rsatiladi. U(amal)lar yaxshi bo‘lsa, xursand bo‘ladilar. Agar unday bo‘lmasa: Alloh, ularni bizni hidoyat qilganingdek hidoyat qilmaguningcha vafot ettirmagin, deyishadi», dedilar” (Imom Ahmad rivoyati). Vallohu a’lam.

 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.

Maqolalar