803-SAVOL: Sizlardan bitta narsani so'ramoqchiman. TikTok ijtimoiy tarmog'ida bitta video ko'rib qoldim. Unda saylovda qatnashish ovoz berishni kufr amal degan. Shu qanchalik asosli? Shu saylovlarda ishtirok etishga dinimizda qanday qaraladi? Javob uchun oldindan rahmat.
JAVOB: Bismillahir Rohmanir Rohim. Saylovda ishtirok etish kufr yoki shirk, degan gaplar mutlaqo asossiz. Bunday gap-so'zlarni asosan diniy ilmlardan uzoq, shar'iy hukmlarga bir tomonlama qaraydigan kishilar ko'tarib yurishadi. Aslida Rasululloh sallallohu alayhi vasallam ikkinchi Aqaba bay'atida etmish kishidan iborat ansorlar jamoasiga o'z ichlaridan guruh raisi tayinlashni buyurganlar. Rasululloh sallallohu alayhi vasallam guruh raislarini o'zlari tanlamay, buni saylovchilarga qoldirganlar. Bu bilan odamlar o'zlarining ma'lum ishlarini amalga oshirish, rahbariyatga etkazish uchun mas'ul shaxslarni o'zlari tanlashlari kerakligini o'rgatganlar. U zot alayhissalom bu uslubni keyinchalik ham qo'llaganlar. Bu haqda imom Buxoriy o'z “Sahih”larida alohida bob ochib, “Odamlarga boshliq bo'lganlar haqida” deb nomlaydilar va unda odamlar ma'lum ishlarda yuqori rahbarga kichik boshliqlar orqali o'z so'zlarini etkazishlari tavsiyasiga doir hadisni keltiradilar (“Oltin Silsila”, 8-juz, 7176-hadis).
Shuningdek, tarixda “Hulafoyi roshidinlar”ning to'rttasi ham o'ziga xos uslubda saylangan. Abu Bakr raziyallohu anhuni bir guruh musulmonlar saylagan, so'ng qolganlari unga bay'at qilishgan. Umar raziyallohu anhuni Hazrati Abu Bakr musulmonlarning roziligi bilan tayinlagan bo'lsalar, Usmon razillohu anhuni Umar raziyallohu anhu tayin qilgan o'nta sahoba saylagan, so'ng musulmonlar u kishiga bay'at qilishgan. Ali raziyallohu anhu Madina ahlining talabiga ko'ra xalifa bo'lganlar. U zot qabul qildilar va boshqalar esa u kishiga bay'at qilishgan.
Demak, musulmon inson jamiyat manfaati ko'zlangan, adolat va yaxshilik yo'lida butun insoniyat bilan hamkorlik qilishi mumkin ekan. Bu haqda Shayx Yusuf Qarzoviy hafizahulloh o'zlarining “Al-Islam vad- demoqratiyya” nomli maqolalarida shunday deydilar: “Islomda saylovlarga guvohlik sifatida qaraladi. Ya'ni, rahbarlikka saylanayotgan odamning salohiyatiga guvohlik berishdir. Salohiyati yo'q odamga salohiyatli, deb guvohlik berilmaydi. Agar salohiyatli kishiga o'z o'rnida guvohlik berilmasa, bu guvohlikni yashirish bo'lib qoladi”.
Alloh taolo Qur'oni karimda shunday marhamat qiladi:
مَنْ يَشْفَعْ شَفَاعَةً حَسَنَةً يَكُنْ لَهُ نَصِيبٌ مِنْهَا وَمَنْ يَشْفَعْ شَفَاعَةً سَيِّئَةً يَكُنْ لَهُ كِفْلٌ مِنْهَا وَكَانَ اللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ مُقِيتًا
ya'ni: “Haqni himoya qilgan o'z nasibasini oladi. Nohaqlikni himoya qilgan ham o'z ulushini oladi. Alloh hamma ishga baho beruvchi zotdir” (Niso surasi, 85-oyat).
Demak, nomzodlar ichida eng loyig'iga, jamiyatda adolatni o'rnatadigan kishiga ovoz bersa, albatta bu yaxshi ishining ajrini oladi. Aksincha bo'lsa, malomatga qoladi.
Boshqacha aytganda, agar musulmon kishi har jihatdan loyiq nomzodga ovoz bersa, elu yurtni taraqqiyotiga katta hissa qo'shgan bo'ladi. Eng asosiysi oxiratda ulkan ajrga ega bo'ladi. Aksincha, e'tiborsizlik, loqaydlik yoki turli qing'ir yo'llar bilan noloyiq nomzodga ovoz bersa, oxiratda bundan mas'ul bo'ladi. Vallohu a'lam.
O'zbekiston musulmonlari idorasi
fatvo hay'ati. @diniysavollar
Mamlakatimizning bir guruh diniy-ma’rifiy soha vakillaridan iborat delegatsiya Iordaniya Hoshimiylar Podshohligida amaliy tashrif bilan bo‘lib turibdi.
Delegatsiya tarkibida O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Muhammadolim Muhammadsiddiqov, Ta’lim va ilmiy-tadqiqot bo‘limi xodimi Muhammadamin Nasriyev, Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisining birinchi o‘rinbosari Davronbek Maxsudov, O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor Zokirjon Ro‘ziyev va bir nechta soha mutaxassislari bor.
Dastlab Iordaniya Hoshimiylar Podshohligi Vaqf, islom ishlari va muqaddas qadamjolar vaziri o‘rinbosari Abdulloh A’qiyl hamda Podshoh Abdulloh II nomidagi Imomlar tayyorlash va malakasini oshirish markazi vakili Ismoil Habbat bilan muloqot o‘tkazildi. Samimiy muloqotda tomonlar o‘rtasida soha mutaxassislarini tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirish, ilmiy tadqiqot hamda o‘quv-uslubiy, shuningdek, ekstremizm hamda radikalizmning oldini olish yo‘nalishida amaliy hamkorlikni yo‘lga qo‘yish muhokama qilindi. Shuningdek, Iordaniya oliy ta’lim muassasalarida tahsil olayotgan o‘zbekistonlik talabalar uchun stipendiya, grant ajratish va yotoqxona bilan ta’minlash masalalari haqida so‘z yuritildi. Suhbat davomida ikki tomonlama hamkorlik aloqalarini rivojlantirish yuzasidan erishilgan kelishuvlarni amalga oshirish bo‘yicha chora-tadbirlar ishchi rejasini tasdiqlash kerakligi ta’kidlandi.
Tashrif davomida Iordaniya xalqaro islom fanlari universiteti rektori Ja’far al-Fanatseh bilan uchrashuv bo‘lib o‘tdi. Uchrashuvda Ikki mamlakat oliy diniy ta’lim muassasalarida hamkorlik qilish mumkin bo‘lgan ta’lim yo‘nalishlari va magistratura mutaxassisliklarini aniqlash, o‘quv dasturlarini o‘rganish va bir-biriga muvofiqlashtirish haqida so‘z yuritildi. Pedagoglar, ilmiy tadqiqotchilar va mutaxassislarni o‘zaro jalb qilish, malaka oshirish va stajirovka, mahorat darslarini yo‘lga qo‘yish, hamkorlikda ilmiy tadqiqot ishlarini amalga oshirishga kelishib olindi. Suhbatda Iordaniya xalqaro islom fanlari universiteti, O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi, Toshkent islom instituti o‘rtasida Anglashuv memorandumlarini imzolash masalasi bo‘yicha so‘z yuritildi.
Iordaniya xalqaro islom fanlari universitetida tahsil olayotgan o‘zbekistonlik talaba-yoshlar bilan ham uchrashuv tashkil etildi. Tadbirda “O‘zbekiston Respublikasida fuqarolarning vijdon erkinligini ta’minlash va diniy sohadagi davlat siyosati konsepsiyasi”, “O‘zbekiston – bag‘rikeng diyor” mavzularida fikr almashildi. Mamlakatning mavjud qonunlari va universitet ichki tartib qoidalariga rioya etish tushuntirildi, Iordaniyada yurtimiz allomalari ilmiy merosi va turizm salohiyati targ‘ibotini amalga oshirish tavsiya qilindi.
Delegatsiya a’zolari mazkur universitetning Shariat va qonun fakulteti dekani, professor Shayx Saloh Abulhoj va hanafiy mazhabi mutaxassislari bilan uchrashdilar. Muloqot chog‘ida Shayx Saloh Abulhoj yurtimiz vakillarini Iordaniyada ko‘rib turganidan mamnunligini bildirdi. Uchrashuvda Samarqand shahrida o‘tkazilishi rejalashtirilgan UNESCO Bosh konferensiyasi 43-sessiyasining mazmun-mohiyati haqida ma’lumot berildi.
Bundan tashqari, vakillarimiz tomonidan O‘zbekistonning islom sivilizatsiyasida tutgan o‘rni, buyuk allomalarni yetishtirib chiqargan yurt ekani, o‘zbek xalqining bag‘rikeng va mehmondo‘stligi Iordaniyalik professor-o‘qituvchilarga tanishtirildi.
Manba: https://www.iiau.uz