Ota-onalar qizlari voyaga etgach uni turmushga berishda har xil yo'lni tutishadi. Ba'zi birovlar qizlarining roziligi bilan uni turmushga bersalar, ayrim kishilar esa qizdan izn olishga unchalik ham e'tibor bermaydilar.
Aslida, qiz bolani turmushga berishda uning izniga qarash kerakmi?
Ha, qiz bola voyaga etgach uning roziligiga-izniga qarash kerak. Islom dinida qiz bolani roziligini, iznini olmasdan, uni majburlab erga berish mumkin emas. Har bir mo'min-musulmon qizining roziligini, iznini olib so'ngra uni turmushga uzatadi. Voyaga etgan qiz bolaning roziligini, iznini olib turmushga berish haqida Payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: “Juvon (avval turmush ko'rgan ayol) o'zi bilan maslahat qilinmaguncha turmushga berilmaydi. Bokira qizni esa uning izni-roziligi olinmaguncha turmushga berilmaydi”. Sahobalar: “Yo Rasululloh, uning roziligi qanday (bilinadi)?” deb so'rashdi. “Sukut saqlashi (roziligidir)”, dedilar (Muttafaqun alayh).
Albatta, ota-onaning roziligi va qiz bolaning izni bilan qurilgan oila eng baxtli oilalardan bo'ladi, inshaalloh. Alloh taolo o'g'il-qizlarimizning ikki dunyoda saodatli bo'lishlarini nasib etsin!
R. Akbarov,
O'zbekiston musulmonlar idorasining
Qashqadaryo viloyatdagi vakillik xodimi.
Savol: Islomda yangi kun qaysi soatdan boshlab kiradi? Masalan, shartli qabul qilingan tartib bo‘yicha soat 00:00 yangi kunning boshlanishi sanaladi? Islomda yangi kunning boshlanishi va tugashi qaysi vaqtdan e’tiborga olinadi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Dinimizga ko‘ra, kun shom vaqtidan boshlanadi va keyingi shomgacha davom etadi. Boshqacha qilib aytganda, islomda kun kecha bilan boshlanadi va uning ertasida kun botib, kunduz tugaganida, o‘sha kun ham yakunlanadi. Bunga oyat va hadislardan ko‘plab dalillar bor.
Faqat ayrim ahkomlarda kunning boshlanishi bomdod namozining vaqti kirishi (subhi sodiq)dan boshlanadi va kun keyingi bomdod vaqtigacha davom etadi. Masalan, Hajda Arafot vodiysida turishda hukm shunday.
Shuningdek, ayrim hollarda “kun” tushunchasi yuqoridagidek, 24 soatdan iborat (sutka) ma’nosida emas, balki tunga muqobil – qarama-qarshi ma’noda qo‘llanilishi ham mumkin. Bu holda kun boshlanishi bomdod vaqtidan to quyosh botgunigacha bo‘lgan muddat, ya’ni kunduzdan iborat bo‘ladi. Bunga misol uchun “bir kun ro‘za tutish” deganda aynan shu muddat nazarda tutiladi.
Xulosa qilib aytganda, dinimizdagi umumiy qoidaga ko‘ra, kunning boshlanishi kun botganidan boshlanib, keyingi kun botishigacha davom etadi. Ayrim istisno qilingan holatlarda kunning qachon boshlanib, qachon tugashi dindagi hukmlarga qarab farq qiladi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.