Sayt test holatida ishlamoqda!
17 Iyun, 2025   |   21 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:29
Asr
17:39
Shom
20:02
Xufton
21:40
Bismillah
17 Iyun, 2025, 21 Zulhijja, 1446

"Chig'atoy qo'lyozmalari kitobi o'zbek tiliga tarjima qilinadi, "Zamonaviy o'zbek adabiyoti" kitobi esa nashrga tayyor"

22.09.2021   1176   3 min.

Avval xabar qilganimizdek, Hiva shahrida "Markaziy Osiyo jahon tsivilizatsiyalari chorrahasida" xalqaro madaniy forumi bo'lib o'tdi.

Madaniy meros haftaligi doirasida o'tkazilayotgan ushbu forumda dunyoning 60 mamlakatidan 300 dan ortiq ishtirokchi qatnashdi. O'zA muxbirining Istanbul universiteti doktori Emek Ushenmez bilan suhbati "Markaziy Osiyo jahon tsivilizatsiyalari chorrahasida" xalqaro madaniy forumi ahamiyati va O'zbekiston olimlari bilan hamkorliklarga bag'ishlandi.

– Avvalo, xalqaro madaniy forumda ishtirok etayotganimdan juda xursandman. Chunki bu xalqaro tadbir ko'plab davlatlar madaniy-tarixiy yodgorliklaridan xabardor etish va bu borada o'zaro muloqot maydoni vazifasini o'taydi.
Haftalik doirasida men Toshkentda bo'lib o'tgan yirik anjumanda Buyuk Britaniya kutubxonalarida saqlangan Chig'atoy qo'lyozmalari haqidagi ma'ruzam bilan qatnashdim.

Aytish joizki, bugungi kunda London shahridagi kutubxonada 200 dan ziyod Chig'atoy qo'lyozmalari saqlanadi. Unda Alisher Navoiy, Zahiriddin Muhammad Bobur, Mansur Chig'atoy, Atoiy, Sakkokiy kabi ijodkorlarning qo'lyozmalari bor. Biz ularni o'rgandik, tahlil qildik. Muhimi, ularning har birini qo'limiz bilan ushlab ko'rganimizning o'zi biz uchun sharafdir.

– Ta'kidlaganingizdek, Chig'atoy qo'lyozmalarini chop ettirishda O'zbekiston olimlari bilan hamkorlik qilinadi. Bu borada qanday ishlar amalga oshiriladi?

– Hozir Chig'atoy qo'lyozmalari asosida 200 sahifani jamlagan kitob ingliz tilida tayyor turibdi. O'zbekiston olimlari bilan mana shu kitobni avval ingliz, so'ngra o'zbek tilida chop ettirishda hamkorlik qilamiz. O'zbek olimi shu kitobni tarjima qiladi.

– Siz o'zbek adabiyotini ancha yillardan buyon o'rganasiz. Bu sizning ilmiy ishlaringiz bilan bog'liqmi yoki qiziqishingiz tufaylimi?

– 2007 yildan buyon o'zbek tili va adabiyotini o'rganaman. 2008 yil tadqiqotchi sifatida Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik institutida saqlanayotgan qo'lyozmalarni o'rganganman. So'ngra Londonda tadqiqotlarimni davom ettirdim. So'ngra AQShning Harvard universitetida o'zbek tili, Usmoniylar tarixi va O'rta Osiyo qo'lyozmalari haqida bir yarim yilga yaqin dars berganman.

– "Markaziy Osiyo jahon tsivilizatsiyalari chorrahasida" xalqaro madaniy forumi ishtirokchilar faoliyatida qanday ahamiyat kasb etadi?

– Halqaro madaniy forum doirasida tarixiy Hiva shahrida ushbu katta tadbir tashkil etildi. Bu forum nafaqat Markaziy Osiyo madaniy-ilmiy boyliklarini targ'ib qilishda, balki ko'pgina davlatdan kelgan shu soha vakillarini bir maqsadda birlashtirib, katta muloqot maydoniga aylanadi. Yana bir yangilikni aytishni istar edimki, buyuk mutafakkir Alisher Navoiyning 580 yilligi munosabati bilan 800 sahifalik "Zamonaviy o'zbek adabiyoti" kitobini nashrga tayyorladik. Tez kunlarda bu kitob chop etiladi.

O'zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar

Masjidul haromda uxlasa, tahorati sinmaydimi?

16.06.2025   2269   1 min.
Masjidul haromda uxlasa, tahorati sinmaydimi?

Savol: Masjidul haromda namozlarni jamoat bilan o‘qib, keyingi namoz vaqtini kutib o‘tirganimizda, ayrim hojilarimiz yotgan holda uxlab qolib, keyingi namozga azon aytilganda, tahorat qilmay namoz o‘qishayotganiga guvoh bo‘ldim.

Buning xukmi dinimizda qanday? Chunki uxlash tahoratni buzadi deb o‘qiganmiz va shunga amal qilamiz. Yoki masjidul haromda ayrim hukmlar o‘zgaradimi?


Javob: Bismillahir rohmanir rohiym. Hanafiy mazhabiga ko‘ra, biror narsaga suyanib, yoki yonboshlagan holda uxlash tahoratni sindiradi. Bu hukm masjidul haromga ham tegishli. Siz aytgan hojilar yerga yonboshlagan holda uxlagan bo‘lsalar, tahoratlari sinadi. Lekin ko‘zini yumib, uxlamasdan, zikr qilib yotadiganlar ham bo‘ladi. Agar shunday qilgan bo‘lsalar, tabiiyki tahoratlari sinmaydi.

Masjidul haromda dunyoning turli nuqtasidan kelgan ziyoratchilar ibodat qiladi. Ularning ichida ilmli insonlar bilan bir qatorda ibodatga endi kirgan, shar’iy hukmlarni yaxshi o‘zlashtirmaganlar ham bo‘ladi. Ularning qilayotgan ishini ko‘rib, anavilar qilyapti-ku, demak, noto‘g‘ri emas ekanda, deb qilib ketavermaslik kerak.

Qolaversa, u yerda turli mazhab odamlari ibodat qiladi. Ayrim mazhablarda uxlash, badandan qon chiqish kabi ishlar tahoratni sindirmaydi. Ammo bizning mazhabimizda har ikkisi ham tahoratni buzadi va bunga ulamolarimiz bir qancha hadislarni dalil o‘laroq keltirganlar.

Shu bois, ulug‘ makonlarga ibodatga otlanayotgan odamlar: xoh erkak, xoh ayol kishi bo‘lsin, shar’iy hukmlarni bilib olishi yoki biladigan odam hamrohligida borishi maqsadga muvofiq bo‘ladi. Aks holda ibodat qilaman deb, gunohga botishi hech gap emas. Vallohu a’lam.


O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.