Sayt test holatida ishlamoqda!
17 Noyabr, 2025   |   26 Jumadul avval, 1447

Toshkent shahri
Tong
05:51
Quyosh
07:13
Peshin
12:13
Asr
15:21
Shom
17:06
Xufton
18:22
Bismillah
17 Noyabr, 2025, 26 Jumadul avval, 1447

FARZAND TARBIYaLAShDAGI HATOLAR

02.09.2021   2040   2 min.
FARZAND TARBIYaLAShDAGI HATOLAR
– Ota-onaning bolaga: “Lapashang”, “Ahmoq”, “Odobsiz”  kabi  ѐqimsiz  so'zlar bilan murojaat qilishi eng katta xatodir. Aslida kamchilik farzandning o'zida emas, ishida;
 
–  urib-so'kib tarbiyalash. Farzand  noto'g'ri  ish qilganida tanbeh berish,  urish-so'kishdan ko'ra 
yaxshi ko'rgan narsalaridan mahrum qilish, gapirmaslik ѐki qovoq uyish samarali bo'ladi;
 
–  noto'g'ri rag'batlantirish. Ota-ona bolalalarining  yaxshi ishlarini mukofotlashda shirinlik  ѐki pul berish bilan birga savob bo'lishini, evaziga jannatga erishishini ham uqtirsin; 
 
–  bolalarni bir-biriga qarama-qarshi o'stirish. Bir oilada tug'ilib o'sgan bolalarning ham shaxsiyati turlicha bo'ladi. Ularni zehni, qobiliyati  past-balandiga qarab yo'naltirish lozim.  Aks holda bir-biriga solishtirish bilan oralari buzilishi mumkin;
 
–  ѐmon duo qilish. Farzandi jahlini chiqarsa, ayrim onalar darrov qarg'ashga tushadi. Buning 
oqibati juda ѐmon;
 
–  va'da berib bajarmaslik. Ota-ona va'dasida turmasa, ishonchini yo'qotadi. Masalan, “Kel, urmayman”, deydi. Ammo kelganida uradi. “Bunday qilsang, uni olib beraman”, deydi, lekin so'zida turmaydi.
 
–  farzandini ѐmon holatlarga guvoh qilishi. Sha'nini yuksaltirish, botirlikka o'rgatish 
o'rniga tahqirlaydigan manzaralarni ko'rsatish bola qalbini sindiradi;
 
– ѐqtirmagan narsasini sovg'a qilish;
 
– ѐlg'on gapirish. Odatlarning eng ѐmoni ѐlg'on so'zlashdir. Bola o'rnak oladigan kishilar ѐlg'on gapirib tursa, uyam shunga odatlanadi.
Baxtli hayot sari kitobidan
 
Romitan tuman “Mahallai bolo” jome' masjid

imom-xatibi Najmiddinov G'ayrat 

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Dunyo vasvasasidan saqlanish

14.11.2025   8839   2 min.
Dunyo vasvasasidan saqlanish

Allohning Rasuli sollallohu alayhi vasallam iymon keltirganlarga ushbu baqosiz dunyoga nisbatan to‘g‘ri munosabatda bo‘lishni va bu masalani hech qachon aql ko‘zi va qalb ko‘zining diqqat e’tiboridan chetda qoldirmaslikni qayta-qayta eslab kelganlar. Gap bu yerda odamlarning dunyoda o‘zlarini yo‘lovchiday tutishlari haqida bormoqda. Bu eslatma bandani dunyoga ko‘r-ko‘rona muhabbat qo‘yishdan himoya qiladi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: “Bu dunyoda g‘arib (musofir) va yo‘lovchiday bo‘ling. Va o‘zingizni dunyoni tark etganlar qatorida hisoblang. Tong otganda nafsingizga shom haqida, kech kirganda esa ertangi tong haqida gapirmang (ungacha yashayman deb chamalamang, kafolatingiz yo‘q). Kasallik kelguncha sog‘liqdan, qarilik kelguncha yoshlikdan, biror ish bilan band bo‘lguncha bo‘sh paytingizdan, o‘lim kelguncha yashab turgan hayotingizdan foydalaning! Haqiqatda ertaga sizni kim deb atashlarini[1] bilmaysiz” (Ibn Umardan rivoyat qilingan, Termiziy rivoyati).

Imom Junayd Bag‘dodiy quddisa sirruhudan:

– Qaysi ilmlar ko‘proq foydali? – deb so‘rashganida u zot quddisa sirruhu javob berdilar:

– Bu Seni Allohni tanish – ma’rifatullohga va nafsga itoat etmaslik yo‘liga eltuvchi bilimlardir. Foydali ilmlar o‘z sohibini shikastanafaslik, hilm, kamtarinlik (tavozu), nafs bilan betinim kurash, ko‘ngilni poklash yo‘lida riyozatlar chekish, o‘zini nazorat qilish, Allohdan qo‘rqish, dunyo matohlaridan va ularga intiluvchilardan ko‘ngil uzish yo‘liga olib boradi. Bunday ilmlar oz bilan qanoatlanishga, bu dunyoga mukkasi bilan ketganlardan uzoqlashishga, bu olami foniyni shu olamning boyliklari uchun yashayotganlarga qoldirishga, odamlarga samimiy ustoz va maslahatchi bo‘lishga, ularga nisbatan chiroyli muomala va mehribonlik ko‘rsatishga, tariqat ahllari bilan hamsuhbat bo‘lish kabi  narsalarga yetaklaydi”.

Ali ibn Tolib roziyallohu anhu mo‘minlarni bu o‘tkinchi dunyoning mevalari bo‘lgan hoyu havaslar girdobida mastu mahliyo bo‘lishlik, nafsning xohishlariga qul bo‘lishlik ofatidan ko‘p ogohlantirardilar:

“Siz uchun ikki sababga ko‘ra xavfsirayman: uzundan-uzoq orzu-havaslar girdobida qolishligingiz va nafsoniy talablarga erk berishlaringizdan. Shunday ekan, bu o‘tkinchi dunyoning emas, abadiy hayotning farzandlari bo‘ling!”.

“Axloqus solihiyn” (Yaxshilar axloqi) kitobidan
Yo‘ldosh Eshbek, Davron Nurmuhammad
tarjimasi.


[1] Ertaga sizni o‘liklar yoki tiriklar orasida eslashlarini bilmaysiz. Muharrir.