Sayt test holatida ishlamoqda!
17 Iyul, 2025   |   22 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:25
Quyosh
05:05
Peshin
12:34
Asr
17:39
Shom
19:58
Xufton
21:30
Bismillah
17 Iyul, 2025, 22 Muharram, 1447

Tirnoq qanday olinadi?

25.08.2021   16825   5 min.
Tirnoq qanday olinadi?

Har bir amalning ma'lum bir qoidalari bo'lganidek, tirnoq olishning ham o'z tartibi bor. Inson tirnoqlarini olib yurishi lozim. Chunki tirnoq orasiga  har xil kir-iflosliklar kirib qolib inson sog'ligiga zarar etkazadi. Payg'ambarimiz sollallohu anhu o'n besh asr ilgari: Tirnoqlaringni olib yuringlar, Shayton barmoq uchi va tirnoqlaring orasiga o'z urug'ini qo'yadi”, deganlar (Imom Buxoriy rivoyati). Shaytonning urug'i – tirnoq uchidagi qorayib turgan kirlardir. Payg'ambarimiz alayhissalom shayton urug'i deb hozirgi tibbiyot tili bilan aytganda, zararli virus, bakteriyalarni aytganlar. Tirnoq olishimiz bilan sog'ligimiz uchun  zararli bakteriyalardan qutilamiz. Shu sabab Islom dini tirnoqlarni olib yurishga targ'ib qiladi.

Dinimizda tirnoq olish sunnat amallardan hisoblanadi. Bu haqda O'zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy marhum Usmonxon Alimov hazratlari bunday yozganlar: “Tirnoq olish sunnat amallardan. Payg'ambarimiz sollollohu alayhi va sallam mo'ylabni qisqartirishga, tirnoq, qo'ltiq va kindik tagi tuklarni olishga buyurganlar.

“Tuhatul axbor” kitobida tirnoq olish tartiblari bunday bayon qilingan: “Tirnoq olish o'ng qo'l ko'rsatkich barmog'idan boshlab bosh jimjilog'igacha olinadi. So'ng chap qo'l jimjilog'idan boshlab bosh barmog'i tirnog'ini olib, oxirida o'ng qo'lning bosh barmog'i tirnog'i olinadi. Boshqacha ko'rsatilgan yo'llari ham bor,oyoq tirnoqlari o'ng oyoq jimjilog'idan boshlanib, chap oyoq jimjilog'ida tugatiladi”. Ya'ni, o'ng qo'lda boshlagan tirnoq olish yana o'ng qo'lga kelib tugaydi. Oyoq tirnoqlari esa o'ngdan boshlanib, chapida tugaydi.

“Avrod”ning sharhida: “Kunduzi yoki tunda xoh shanba, xoh yakshanba bo'lsin, tirnoq olinaveradi, yaxshi ish ortga surilmaydi. Kunlardan irim qilish-bid'atchining ishi” , deyilgan. Tirnoqni tish bilan olish mumkin emas. Tirnoq erga ko'miladi. Junub kishi g'usl qilmasdan oldin soch yoki tirnoq olishi makruh bo'ladi.

Dinimizda qo'ltiq va kindik osti tuklardan poklanishga targ'ib qiladi. U qo'ltiq va kindik osti tuklarini o'stirib yurishni nopoklik hisoblaydi. Inson qo'ltiq va kindik osti tuklarini olish bilan vujudiy poklanadi. Kindik osti tuklarni kindikdan boshlab olinadi. Bu joylarda tuk olinmasa,  u erda kir to'planib qo'lansa hid tarqatadi. Yoki teri kasalligini keltirib chiqaradi. Qo'ltiq va kindik osti tuklarini har 15 kunda olinadi. Ularni 40 kundan o'tkazib, olmay yurish makruhdir. Shu sababli Islom dini mo'ylovlarni qisqartirish, tinoqlarni olish, qo'ltiq va kindik osti mo'ylarni tozalash, xatna qildirish, misvok tutish kabi ishlarga targ'ib qiladi” ( Islom nuri gazetasi. 2012 yil 15-yanvar. 1-son. ). 

Tirnoq va soch tolalarini erga ko'mish fazilatli amal hisoblanadi. Bu haqda  Imom A'zam rahmatullohi alayh bunday hikoya qiladilar: “Makkaning yo'lida soch oladigan sartarosh mendan uchta xato topdi. Hatolardan biri soch oldirishda yuzimni qiblaga qarab turmaganim, ikkinchisi esa soch oldirarda o'ng tomonimni tutmaganim va uchinchisi esa sochimni olinganlarini erga ko'mishga harakat qilmay ketayotganim bo'ldi”.

Soch va tirnoqlarni erga ko'mish haqida ota-bobolarimizning qadimiy kitobi  “Chor kitob”da bunday deyiladi: “Olingan tirnoq va qirqilgan soch va hayz xirqasi va tushgan tish va fasod qoni va shunga o'xshaganlar odam a'zosining juz'iy qismlari bo'lgani uchun ( ko'milmog'i) dafn qilinmog'i talab etilur.

Bu haqda “ Chor kitob” da bunday she'r beriladi:

Yetti narsa bordur inson tanida,

Rasuldan merosdur ularni ko'mmoq.

Go'dak tug'ilganda o'ralgan parda,

Ul neki xatna ziyoda har choq.

Nifosdan ul lahza hayz hirqasi,

Sochu tish, tirnog'u qongacha mutloq”.

Qo'l tirnoqlari har haftada, oyoq tirnoqlari esa 12-15 kunlarda olinadi. Tirnoqlarni olib yurish inson pokligi va sog'ligi uchun foydali ishlardan hisoblanadi.

Ruhiddin Akbarov,

Qashqadaryo viloyatdagi vakillik xodimi

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

O‘zbekiston Prezidentining madaniyat va ma’rifatga qaratgan e’tibori barcha musulmon mamlakatlari uchun namuna – Butunjahon Islom uyushmasi rahbari

16.07.2025   3180   5 min.
O‘zbekiston Prezidentining madaniyat va ma’rifatga qaratgan e’tibori barcha musulmon mamlakatlari uchun namuna – Butunjahon Islom uyushmasi rahbari

Saudiya Arabistonining Makka shahrida O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi rahbari Firdavs Abduxoliqov hamda Butunjahon Islom uyushmasi Bosh kotibi Shayx Muhammad bin Abdulkarim al-Issa  ishtirokida uchrashuv bo‘lib o‘tdi. Ushbu uchrashuv va tashrif Butunjahon Islom uyushmasi taklifiga binoan amalga oshirildi. Unda O‘zbekistonning Saudiya Arabistonidagi favqulodda va muxtor elchisi Nodir Turg‘unov ham qatnashdi.

Do‘stona va samimiy ruhda o‘tgan uchrashuvda Markaz rahbari O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan yurtimizda bunyod etilayotgan O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi haqida jumladan, Markaz doirasida amalga oshirilayotgan tadbirlar, barcha ilmiy va tashkiliy ishlar haqida ma’lumot berdi.

– O‘zbekiston Islom ilmi, fiqh va hadis sohasida yuksak merosga ega. Bu zaminda mashhur ulamolar, buyuk faqihlar, muhaddislar, mutafakkirlar va san’atshunoslar yetishib chiqqan, – dedi Islom uyushmasi bosh kotibi. – Ushbu merosning Islom olamidagi ahamiyati va dolzarbligini ko‘rsatishda O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi muhim o‘rin tutadi. Bu yurtning taniqli va mashhur allomalari tufayli Islom sivilizatsiyasining asl mohiyati xususan, insonparvarlik va bag‘rikenglik qadriyatlari bugungi kunga qadar saqlanib qolgan. Mazkur megaloyiha bu boy merosni jahon hamjamiyatiga tanitishda asosiy ahamiyatga ega. Biz Butunjahon Islom uyushmasi nomidan ushbu sa’y-harakatlarni to‘liq qo‘llab-quvvatlaymiz. O‘zbekiston Prezidentining madaniyat va ma’rifatga qaratgan e’tibori barcha musulmon mamlakatlar uchun namuna bo‘ladi. Markaz bilan hamkorlik qilishdan benihoyat mamnunmiz! – deya ta’kidladi Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa.

Uchrashuv davomida Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekistonda olib borilayotgan islohotlar xususan, Islom sivilizatsiyasi markazining barcha tadbirlari, rejalashtirilgan turli anjumanlarga qiziqish bildirib, bu borada olib borilayotgan ishlarni yuksak baholadi va mamnuniyat bilan e’tirof etdi. Islom sivilizatsiyasi markazining ochilish marosimi  qanchalik ahamiyatli ekanligiga esa alohida to‘xtaldi. Shu o‘rinda Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining 72-sessiyasida so‘zlagan nutqidan quyidagi iqtiboslarni keltirdi: “Biz butun jahon jamoatchiligiga islom dinining asl insonparvarlik mohiyatini yetkazishni eng muhim vazifa, deb hisoblaymiz. Biz muqaddas dinimizni azaliy qadriyatlarimiz mujassamining ifodasi sifatida behad qadrlaymiz. Islom dini bizni ezgulik va tinchlikka, asl insoniy fazilatlarni asrab-avaylashga da’vat etadi. Islom sivilizatsiyasi markazining faoliyati ham shu maqsadga xizmat qiladi”. Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekiston Prezidenti tomonidan BMT minbaridan turib ilgari surilgan mazkur ulkan tashabbus Butunjahon Islom uyushmasi nomidan qo‘llab-quvvatlashini ta’kidlab o‘tdi.

Islom sivilizatsiyasi markazi rahbari O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan Markaz tarkibida Arab-islom xattotlik maktabini ochish yo‘lga qo‘yilganini ma’lum qildi. Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa ushbu loyihani to‘la-to‘kis qo‘llab-quvvatladi:

– Yangi O‘zbekiston loyihasi bo‘lmish bu xattotlik maktabi orqali Qur’oni karimning har bir surasini maxsus arab xatida, bezaklar bilan boyitilgan tarzda qo‘lda ko‘chirish maqsadga muvofiq, – deya taklif qildi Bosh kotib, – O‘zbekistondagi bo‘lajak Arab-islom xattotlik maktabi faoliyatini yo‘lga qo‘yishda, shuningdek, jahon miqyosida mashhur bo‘lgan katta tajribaga ega xattotlarni ushbu markazga jalb etish, xattotlarning ish faoliyati samarali bo‘lishi uchun ularni rag‘batlantirish va umuman maktab faoliyatini rivojlantirishda astoydil hamkorlik qilishga   tayyormiz.

Delegatsiya a’zolari Makka shahrida joylashgan Hiro madaniyat dahasi, Vahiy muzeyi, “Burj as-sa’a” minorasida joylashgan shu nomdagi muzey, Ka’ba kisvasi uchun qirol Abdulaziz majmuasi va Madina shahridagi “Bo‘ston” muzeyi, Payg‘ambarimiz (s.a.v) siyratlari  va Islom sivilizatsiyasi muzeyi, Jidda shahridagi Islom san’ati muzeyi va kutubxonasiga tashrif buyurdi va hamkorlik bo‘yicha muzokaralar olib bordi.

Bundan tashqari, Islom sivilizatsiyasi markazi delegatsiyasi a’zolari muzey va kutubxonalarga qilgan tashriflari jarayonida Payg‘ambarimizning faoliyat va turmush tarzlarini ifodalovchi videolavhalar O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markaziga taqdim etilishi masalasini ham ko‘rib chiqishdi. 

Shuningdek, uchrashuvda O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan Samarqandda yangidan bunyod etilayotgan Imom Buxoriy majmuasi ziyoratchilari uchun qulay shart-sharoitlar yaratish masalasida ham fikr almashildi. Bu borada Saudiya Arabistoni tajribasidan foydalanish maqsadida Butunjahon Islom uyushmasi Tadbirlar va konferensiyalar bo‘limi boshlig‘i Shokir Saloh al-Advaniy bilan muloqot o‘tkazildi. Muloqot davomida Islom uyushmasi vakili bu  masalada Saudiya Arabistonining yetakchi tashkilotlaridan biri “Ilm” kompaniyasi ko‘mak berishini bildirdi. Keyingi muhokamalar videokonferensiya shaklida davom ettirilishiga kelishib olindi. 

Islom sivilizatsiyasi markazi

Dunyo yangiliklari