Sayt test holatida ishlamoqda!
08 Iyun, 2025   |   12 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:06
Quyosh
04:50
Peshin
12:27
Asr
17:36
Shom
19:58
Xufton
21:35
Bismillah
08 Iyun, 2025, 12 Zulhijja, 1446

Ota-ona – jannat eshiklaridan biri

11.08.2021   3485   7 min.
Ota-ona – jannat eshiklaridan biri

Bizga ota-onadek buyuk ne'matni ato etgan Alloh haq subhanahu va taologa bitmas tuganmas hamdu sanolarimiz, ota-onaga xizmat qilish va ularning duolari sababli jannatiy bo'lish bashoratini bergan ikki olam sarvari, buyuk xulqlarni kamoliga etkazgan zot Payg'ambarimiz Muhammad mustafo sollallohu alayhi vasallamga durud va salovotlarimiz bo'lsin.

Bizni dunyoga kelishimizga sababchi bo'lgan, avaylab-asrab turli xavf-xatarlardan omonda saqlab o'stirgan, nimaniki xohlasak biz uchun muhayyo qilgan, bizlarga odob-axloqni va kasb-hunarni o'rgatgan, din va dunyo ilmlarini ta'lim bergan, hayotga yo'llagan, uylab-joylagan, odamlar qatoriga qo'shgan, umrlari nihoyasigacha ardoqlab o'tgan ota-onalarimizni hurmatlash, ularga yaxshilik qilish, mehribonlik ko'rsatish har bir farzandning eng sharafli burchi sanaladi.

Bu burch Alloh taolo tomonidan barcha insonlarga buyurilgan go'zal insoniy fazilat, haqiqiy inson tabiatida xos bo'lgan boshqa jonzotlarga namuna bo'ladigan amaldir. Alloh taolo shunday marhamat qiladi: “Robbingiz Uning O'zigagina ibodat qilishingizni hamda ota-onaga yaxshilik qilishingizni amr etdi. (Ey inson), agar ulardan biri yoki har ikkisi huzuringda keksalik yoshiga etishsa, ularga “uf!” dema va ularni jerkima! Ularga doimo yoqimli so'z ayt! Ularga mehribonlik bilan xorlik qanotini past tut va (duoda) ayt: “Ey Robbim, meni go'daklik chog'imda tarbiyalaganlaridek, Sen ham ularga rahm qil!”(Isro surasi, 23-24-oyatlar).

Alloh taolo bandalariga qat'iy qilib faqat o'zigagina ibodat qilmoqlikka va ota-onaga yaxshilik qilishni buyurdi. Ularga yaxshilik qilishni ibodat darajasiga ko'tardi, hatto ota-onaga yaxshilik qilish ba'zi ibodatlardan ham afzalroqdir.

Ota-onaning hurmatini joyiga qo'yib, mudom ularning holidan xabar olib xizmatida bo'lish, ular yoqtirmagan narsalardan yiroq bo'lish, ular vafotidan keyin do'stlari holidan xabar olib turish ham ularga nisbatan yaxshilik qilish hisoblanadi. Alloh taolo bandalarini ota-onasiga hatto “Uf” degan so'zni aytmaslikka buyuradi. “Uf” kalimasi biror narsadan bezor bo'lganda aytiladigan so'z bo'lib, aslida inson o'ziga etgan chang-g'ubor va shunga o'xshash yoqimsiz narsalarni o'zidan daf qilish uchun aytiladigan so'zdir. Shuningdek oyatda ota-onaga baqirmaslikka buyurilgan bo'lib, ular huzurida boshqaga baqirish ham ota-onaga nisbatan hurmatsizlik hisoblanadi. Jumladan, ularga dunyodagi eng yaxshi — chiroyli so'zlarni topib so'zlashga hamda ular xizmati uchun o'zni xoru-hokisor tutishga buyuriladiki, bu ota-onaning farzandi oldida nechog'lik ulug' martabada ekanligini anglatadi.Demak, ota-onaning hurmatini joyiga qo'yish, ular oldida hamisha o'zini hoksor tutish,ularga yoqimli gaplarni so'zlash, ularning haqqiga duolar qilib turish farzandning eng muhim burch va vazifalaridandir.

Ka'bul Axbordan rivoyat qilinadi: «Luqmon o'g'liga shunday dedi: «Ey o'g'lim, kim ota-onasini rozi qilsa, Rahmonni rozi qilgan bo'ladi. Kim ota-onasini norozi qilsa, Rahmonni norozi qilgan bo'ladi. Ey bolam, albatta, ota-ona jannat eshiklaridan biridir. Agar rozi bo'lsalar, Jabbor sari borasan. Agar achchiqlari chiqsa, mahrum bo'lasan». Luqmoni hakim va uning o'g'liga qilgan nasihatlari Qur'oni Karimda ham zikr qilingan. Bu rivoyatdan Luqmoni hakimning o'g'liga qilgan nasihatlari hadislarda ham bayon qilinganini bilib olamiz. «Ey o'g'lim, kim ota-onasini rozi qilsa, Rahmonni rozi qilgan bo'ladi». Halqimizda Ota rozi – Hudo rozi, ona rozi – Hudo rozi, degan gaplar mana shu hadislardan olinib, maqolga aylantirilgan. Shuning uchun albatta, farzandlar ota-onalarining roziligi uchun harakat qilishlari, bu masalada nihoyatda ehtiyot bo'lishlari lozim.«Kim ota-onasini norozi qilsa, Rahmonni norozi qilgan bo'ladi». Ota-onaning roziligini topish uchun harakat qilish bilan bir qatorda ularning noroziligiga uchrashdan ham saqlanish lozim bo'ladi. Chunki ota-onaning noroziligi Allohning noroziligiga sabab bo'ladi.Ushbu ikki ishning o'zi farzandning jannatga kirishiga sabab bo'lishi turgan gap. Ammo, shu bilan birga, yana ham ta'kidlash uchun quyidagi jumla ham keltirilmoqda: «Ey bolam, albatta, ota-ona jannat eshiklaridan biridir. Agar rozi bo'lsalar, Jabbor sari borasan. Agar achchiqlari chiqsa, mahrum bo'lasan».bu rivoyatda ota onalar aynan «jannat eshigi» deb atalmoqda. Bu ibora yana ham ta'sirchan chiqqan.Bas, har bir farzand ota-onasining roziligini topib, ular orqali jannatga kirish payidan bo'lsin.

Amrata binti Abdurahmondan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Tushimda o'zimni jannatda ko'ribman. Bir qorini eshitdim va: «Bu kim?» deb so'radim. «Horisa ibn Nu'mon. Yaxshilik shunaqa bo'ladi. Yaxshilik shunaqa bo'ladi», deyishdi. U odamlarning onasiga eng ko'p yaxshilik qiladigani edi», dedilar».

           Horisa ibn Nu'mon roziyallohu anhu onasining roziligini olgan, xizmatini qilgan farzandlardan ekan. Ana shu sababli u kishining jannatga tushish bashorati Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga tushlarida ko'rsatilgan ekan. Nabiy sollallohu alayhi vasallam tushlarida jannatda yurib, Horisa ibn Nu'mon roziyallohu anhuning u erda qiroat qilayotganlarini eshitib, so'rab, u kishining kimliklarini bilgan ekanlar.Boshqa rivoyatlarda zikr qilinishicha, Horisa ibn Nu'mon roziyallohu anhu onasiga o'z qo'li bilan taom berar ekan. Biror gaplarini anglamay qolsa ham, «Nima dedingiz?» deb so'ramas, tashqariga chiqqanda, boshqalardan «Onam nima dedilar?» deya so'rar ekanlar. Bu ishni qilish uchun sabr bilan birga cheksiz ixlos ham kerak bo'ladi. Shuningdek, katta odamga doimiy ravishda qo'li bilan taom egizib borish ham mislsiz chidam bilan birga benazir muhabbat va ehtiromni ham taqozo qiladi. Ona gapirganida biror so'zni anglamay qolgan farzand onasining o'ziga indamay, tashqariga chiqib, «Hozir onam nima dedilar?» deb so'rashi onaga bo'lgan ehtiromning oliy namunasi, desak mubolag'a bo'lmaydi. Albatta, zikr qilingan nozik ishlarni qoyilmaqom qilib o'rinlatgan odam ulardan boshqalarini go'zal tarzda joyiga qo'ygan bo'ladi. Shuning uchun ham Nabiy sollallohu alayhi vasallam Horisa ibn Nu'mon roziyallohu anhuga jannat bashoratini berganlar. Horisa ibn Nu'mon roziyallohu anhuning onalariga ko'rsatgan xizmatlari har bir mo'min-musulmon farzandga yaxshi o'rnak, go'zal namuna bo'lishi lozim.

 

Alisher JUMAYeV,

Shahrisabz tuman bosh imom-xatibi.

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Qurbon hayiti – ezgulik va bag‘rikenglik bayrami!

05.06.2025   7530   4 min.
Qurbon hayiti – ezgulik va bag‘rikenglik bayrami!

Ramazon hayiti va Qurbon hayiti  Islomning ikki ulug‘ bayramidir. Ularning har birida ulkan ma’naviy ma’nolar bo‘lib, musulmonlar hayotida alohida o‘rin tutadi. Xususan, Qurbon hayiti Islomda fidokorlik, sadoqat va bag‘rikenglik ramzi hisoblanadi.
 

Ushbu muqaddas bayram oldidan Davlatimiz rahbarining maxsus qarorlari qabul qilinishi, Ramazon  va Qurbon hayiti sanalari dam olish kuni sifatida belgilanishi xalqimizning diniy ehtiyojlarini ta’minlash, milliy va diniy qadriyatlarni asrab-avaylash hamda ma’naviy birdamlikni mustahkamlashga xizmat qilmoqda.


Qurbon hayiti Zulhijja oyining avvalgi o‘n kunida nishonlanadi. Ulamolar ta’kidlaganidek, Zulhijjaning avvalgi o‘n kuni Allohning eng mahbub kunlaridan biri bo‘lib, bu kunlarda qilinadigan amallar, ibodatlar, xayru saxovatlar juda ham ulug‘ hisoblanadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: Alloh taolo huzurida yaxshi amallar Zulhijjaning birinchi o‘n kunida qilinadigan amallardek afzalroq amal yo‘q”, — deb marhamat qilganlar. Shunday ekan, ushbu kunlarda yaxshi amallarga shoshilish, savobli ishlarga ulgurib qolish ayni muddaodir.


Qurbon hayitining fazilatlari amallaridan biri – qurbonlik  qilish hisoblanadi. Qurbonlik, Islom dinida ahamiyati katta bo‘lgan amallardan biri bo‘lib, u Qurbon hayiti kunlarida Allohning roziligi uchun fidoiylik ifodasi o‘laroq jonliq so‘yishdir. Bu amal hazrati Ibrohim alayhissalom va payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam sunnatlariga amal qilish, fidokorlik, sabr va taqvo kabi tushunchalarni ifoda etadi.


Qurbonlik qilish nafaqat insonning taqvosi, balki ijtimoiy mehr-oqibat, muhtojlarga g‘amxo‘rlik belgisidir. Qurbonlik go‘shti faqirlarga, qarindoshlarga, qo‘shnilarga tarqatilishi, ahillik va mehr-muhabbatni yanada mustahkamlaydi.


Qurbon hayiti — bu ahillik va mushtaraklikning ramzi bo‘lib, bu kunda musulmonlar o‘z qarindoshlari, qo‘shnilari, do‘stlarining holidan xabar oladilar, uzoqdagi yaqinlarini yo‘qlab borishga harakat qiladilar. Ayniqsa, keksa, bemor, yolg‘iz kishilar holidan xabar olish — dinimizda yuksak ajr hamda e’tiborga sazovor amal hisoblanadi.


Qurbon hayiti insonlarni bir-biriga yaqinlashtiradi, mehru shafqatni uyg‘otadi, bayram munosabati bilan ehson qilish, bolalar va keksalarni xursand qilish kabi amallar nafaqat shaxsiy savob, balki jamiyatdagi yaxshilik muhitini yanada mustahkamlaydi.


Bu kunda imkoni bor insonlar kam ta’minlangan oilalar, yetimlar, ehtiyojmandlar holidan xabar olib, ularga xursandchilik ulashsalar, bu amalning savobi beqiyosdir. Zero, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Mo‘minlarning o‘zaro do‘stliklari, rahm qilishlari va mehr ko‘rsatishlari xuddi bir jasadga o‘xshaydi. Undan bir a’zo xasta bo‘lsa, jasadning qolgani unga qo‘shilib bedor bo‘ladi va isitmalaydi”, — dedilar (Imom Muslim rivoyati).


Azizlar, ayni kunlarda yurtimizdan 15 ming nafardan ziyod yurtdoshlarimiz Islomning besh ustunidan biri bo‘lgan Haj ibodatini ado etishga taraddud ko‘rmoqdalar. Ular orasida yuzlab nuroniylar, onalarimiz, ustoz va ziyolilar bor. Bu har bir yurtdoshimizning qalbida quvonch uyg‘otadi. Ayniqsa, mamlakatimiz rahbari muhtaram Prezidentimiz O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy hazrat bilan telefon orqali muloqot qilib, hojilarimiz ahvolidan xabar olganelari, ularga muborak safarda to‘liq sharoit yaratilishi, Haj ibodatini xotirjam va mukammal ado etishlari uchun zarur ko‘mak va duolarini izhor etganlari katta voqea bo‘ldi.


Bu voqelik yurtimizda din va davlat munosabatlari yangi, barqaror va hamjihat zaminda qurilayotganidan dalolatdir. Bu – xalqimizning muqaddas qadriyatlariga hurmat, Islomning pok ta’limotiga bo‘lgan ehtirom namunasidir.


Bu kabi yuksak e’tiborlar yurtimizda din va davlat o‘rtasidagi muvozanatli munosabatning, xalqning e’tiqodi va qadriyatiga nisbatan hurmat va e’zozning amaliy namunasidir.


Muhtaram yurtdoshlar! Fursatdan foydalanib barchalaringizni iyd al-Azxo – Qurbon hayiti bilan samimiy muborakbod etaman. Yurtimiz tinchlikligi barqaror, xalqimiz totuvligi bardavom bo‘lsin, dinimiz yanada ravnaq topsin, xonadoningizdan fayzu baraka arimasin!


Qurbon hayitingiz muborak bo‘lsin! 

Ubaydulloh Abdullayev, 
Farg‘ona viloyati bosh imom-xatibi

O'zbekiston yangiliklari