Payg'ambarimiz Muhammad (s.a.v.) ramazon oyini madh etib: "Bu shunday oyki, uning avvali rahmatdir", deydi. Ya'ni, bu oyda tutilgan ro'za va qilingan ezgu amallar bilan Allohning rahmatiga doxil bo'linadi. "... o'rtasida esa bandaning gunohlari mag'firat etiladi", deyiladi. Demak, gunohlarimiz, xato va qusurlarimiz ko'p bo'lsa-da, tutgan ro'zamiz evaziga Alloh gunohlarimizni kechiradi. Yana payg'ambarimiz Muhammad (s.a.v.) bu oyni ro'za tutib, ibodat bilan o'tkazgan bandalar jahannamdan ozod bo'lishini marhamat qilganlar. Shuning uchun ham har bir mo'min banda ushbu muborak oyning odob va tartiblariga rioya qilmoqliklari muhimdir.
Ramazon oyi odob va tartiblari deganda nimalar tushuniladi? Bu xususda Qur'oni Karim va hadislarda juda ko'p ko'rsatmalar berilgan. Jumladan, ramazon kirishi bilan har bir mo'min eng avvalo, tilini yomon so'zlardan, ya'ni g'iybatdan, yolg'ondan saqlamoqligi kerak. Chunki ulamolar "Alloh uchun ro'za tutib, o'zingizni Alloh halol qilgan narsalarni eyishlikdan tiyilasizlaru sizlarga Alloh harom qilgan narsani eysizlarmi? Ya'ni (insonlarni g'iybat qilib, gunohlarni eysizlarmi) deb marhamat qilganlar.
Payg'ambarimiz Muhammad (s.a.v.) "Kishiki yolg'on so'zlamoqni tark etmasa va Alloh qaytargan narsadan qaytmasa, ro'za tutib, emay-ichmay qo'ygani bilan ro'zasi qabul bo'lmaydi. Alloh unga rahmat nazarini tashlamaydi".
Yana dinimiz ko'rsatmalarida ramazon oyida mo'minlar atrofidagi insonlarga tili va qo'li bilan ozor bermasligi aytilgan. Chunki payg'ambarimiz Muhammad (s.a.v.) "Kishi Allohga va oxirat kuniga iymon keltirgan bo'lsa, bas u inson gapirsa, yaxshi ishni gapirsin yoki jim tursin", deb marhamat qilganlar. Shu bois ham ushbu muborak oyda har bir inson Allohga tavba qilmoqligi, shu bilan birga, insonlarga ozor etkazishdan saqlanmoqligi kerak. Zero, payg'ambarimiz (s.a.v.) "Tavbaga shoshilinglar o'lim kelmasdan oldin" deganlar va yana bu oyda mo'min faqirlarning xolidan xabar olib, ularga yordam qo'lini cho'zmoqlari, hech bo'lmasa iftorliklariga bir qultum suv bilan bo'lsa ham ularga mehru muhabbatlarini ko'rsatmoqliklari lozimdir. Bu haqida payg'ambarimiz Muhammad (s.a.v.) "Kishi bu oyda bir ro'zadorni (bir qultum suv bilan bo'lsa ham) so'rab qo'ysa, Alloh unga kavsaridan bir sharbat in'om etadi, uni ichgan kishi aslo tashna bo'lmaydi", deganlar.
Ushbu muborak oyda mo'min banda etimlar xolidan xabar olib, ularning o'ksik qalblarini shod qilmoqlari lozimdir. Yana payg'ambarimiz Muhammad (s.a.v.) "Kim bir etimni kafolatini olsa, bas u men bilan jannatda birga bo'ladi", deganlar. Ushbu muborak oyda inson imkoni boricha atrofdagilarga yordam qo'lini cho'zmog'i lozim. Zero, payg'ambarimiz (s.a.v.) "Kim bir musulmonning qiyinchiligini engillashtirsa, Alloh taolo u bandasini qiyomat kuni qiyinchiliklarini engillatadi", deya marhamat qilganlar.
Muborak ramazon oyida Alloh barchalarimizni yuqorida aytib o'tilgan amallarni ado etishlikka, ramazonni chiroyli o'tkazib, Yaratganning marhamatiga etishishlikni nasib etsin.
Sharofiddin MUSABOYeV,
Andijon shahridagi "Abu Hurayra" jome' masjidi imom-xatibi
So‘nggi yillarda O‘zbekistonda jadal islohotlar jarayonlari kuzatilmoqda. Prezident Shavkat Mirziyoyev rahbarligida mamlakat nafaqat iqtisodiy, balki siyosiy, ijtimoiy va madaniy sohalarda ham tub o‘zgarishlarni boshidan kechirmoqda. Bu o‘zgarishlar nafaqat xalqimiz uchun, balki xalqaro miqyosda ham e’tirof etilayotgani bejiz emas. Shu sababdan ham O‘zbekistonning xorijiy davlatlar va xalqaro tashkilotlardagi mavqei yanada ortib bormoqda.
Davlatimiz uzoqni ko‘zlagan siyosati bilan mintaqamiz va jahondagi siyosiy jarayonlarning faol ishtirokchisiga aylandi. Xabaringiz bor, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Nyu York shahrida bo‘lib o‘tgan BMT Bosh Assambleyasining 80-sessiyasi yalpi majlisida nutq so‘zladi. Global hamda mintaqaviy masalalar, shuningdek, mamlakatimizda olib borilayotgan keng qamrovli islohotlar haqida ham to‘xtalib o‘tdi.
Davlatimiz rahbari Markaziy Osiyoda barqarorlik va hamkorlikni ta’minlash borasidagi natijalarga alohida e’tibor qaratdi va “8 yil avval biz ushbu yuksak minbardan turib, Markaziy Osiyoni tinchlik va hamkorlik makoniga aylantirish qarorimizni e’lon qilgan edik. Bugun esa faxr bilan aytish mumkinki, bu maqsadga erishdik. Endilikda yopiq chegaralar va hal etilmagan nizolar davri ortda qoldi”, dedi. Zotan, odamlarning asli bir. Bir ota va bir onaning farzandlaridir. Alloh taolo ularni turli xalqlar va qabilalarga ajratib qo‘ygan. Buning sababi esa o‘zaro tanishish, ma’rifat hosil qilishdir. “Hujurot” surasida bunday marhamat qilinadi: “Ey insonlar, biz sizlarni bir erkak va bir ayoldan yaratdik va sizlarni o‘zaro bir-biringizni tanishingiz uchun xalqlar va qabilalar qildik. Albatta, Allohning huzurida eng hurmatlingiz taqvodoringizdir” (“Hujurot” surasi, 13-oyat).
Muhtaram Prezidentimiz iqlim o‘zgarishi va suv resurslari tanqisligini insoniyat uchun eng jiddiy tahdid sifatida qayd etdi. Orolbo‘yida amalga oshirilayotgan ishlar haqida gapirib, “Suvni tejash bo‘yicha Butunjahon forumi”ni o‘tkazish tashabbusi, shuningdek, “Jahon yoshlarining tinchlik harakati”ni ta’sis etish va uning qarorgohini O‘zbekistonda joylashtirish taklifini bildirdi.
O‘zbekiston rahbarining BMT doirasida ilgari surgan taklif va tashabbuslari xalqaro miqyosda tinchlik va xavfsizlikni saqlash, inson huquqlarini himoya qilish, barqaror taraqqiyotga erishish maqsadlariga ulkan amaliy hissa bo‘lib qo‘shilayotgani dunyoning nufuzli ekspertlari tomonidan alohida e’tirof etilmoqda.
Diqqat bilan qarasak, davlatimiz rahbari xalq farovonligi, yurt obodligi yo‘lida tinimsiz mehnat qilayotganini ko‘ramiz. Bu harakatlar ichki va tashqi siyosatda birday davom etmoqda. Maqsad – Vatanimiz shuhratini yanada yuksaklarga ko‘tarish, xavsizligini ta’minlash, har bir fuqaroning manfaat va huquqlarini himoya qilish, farovon hayot tarzini ta’minlash. Bu kabi ulug‘ fazilatlar muqaddas dinimizda madh etiladi. Zero, Alloh taolo insonlarni yer yuzini obod qilishga chaqirgan. Unda fasod va buzg‘unchilik qilish, vayrongarchilik qilishdan qaytargan: “Alloh bergan rizqdan yeb-ichinglar, yer yuzida buzg‘unchilik jinoyatlarini qilmanglar” (Baqara surasi, 60-oyat). Boshqa bir oyatda bunday deyiladi: “U sizlarni yerdan paydo etib, sizlarni uni obod etuvchi qildi” (Hud surasi, 61-oyat).
Imom Moturidiy bobomizning: “Elu yurt bilan hamnafas bo‘lib yashagin, toki xalq hamisha sen bilan birga bo‘lgay”, degan hayotiy hikmati Yurtboshimiz singari har bir fuqaro, har qaysi rahbarning ongi, qalbi va harakatida muhrlansa, yurt tinch, xalq farovon bo‘ladi. Insonga naf yetkazish esa ikki dunyo saodatiga sabab bo‘ladi.
Zayniddin domla Eshonqulov,
O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari