Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo'lsin.
Payg'ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo'lsin.
Imom ibn Qoyyim rahimahulloh dedi: «O'nta zoye bo'ladigan, behuda narsa borki, ulardan manfaat yo'qdir:
1. Amal qilinmaydigan ilm.
2. Ixlos bo'lmagan va (sunnatga) iqtido qilinmagan amal.
3. Undan infoq qilinmaydigan mol-dunyo. Uning jamlovchisi dunyoda (baxillik qilib) bahramand bo'lmaydi va oxirati uchun ham o'zidan oldinga (sadaqotlar ko'rinishida) taqdim etmaydi.
4. Allohning muhabbatidan xoli bo'lgan, Unga intilib shavq qilmaydigan va U bilan sirdosh bo'lmaydigan qalb.
5. Uning toati va xizmatidan ajralgan jism.
6. Mahbubning rizosiga bog'lanmagan va uning amrlariga muvofiq yurmaydigan muhabbat.
7. Behuda ketayotgani idrok qilinmagan, yaxshilik va qurbatni g'animat bilinmagan vaqt.
8. Bekorchi, foydasi bo'lmagan narsalarga mashg'ul bo'lgan fikr.
9. Unga xizmat qilish seni Allohga yaqinlashtirmaydigan va dunyoingga salohiyat bo'lib qaytmaydigan insonni xizmatini qilish.
10. Tutqichi Allohning qo'lida bo'lgan bir bandadan qo'rqishing va umid qilishing. U Uning qabzasida asir bo'lsa va hatto o'zigada zarar yoki foyda, o'lim yoki hayot bera olmasa. Bularning bari foydasiz va zoye narsalardir.
Manba: @arabicuz
Sobit ibn Ibrohim tahorat ola turib ariqda oqib kelayotgan bir olmaga ko‘zi tushadi va olmani olib yeydi. Olmaning yarmini yeb bo‘lganida, uning haqqi haqida o‘ylab qoladi. Shu xayolda Sobit ibn Ibrohim ariq chetidan yurib olma oqib chiqqan bog‘ga kiradi va bog‘ egasiga:
– Yeb qo‘ygan yarimta olmam uchun haqqingizni halol eting. Qolgan yarmi mana, oling, – deydi.
– Mayli, haqqimni halol etaman, faqat bir shartim bor, – deydi bog‘ egasi yigitning halol, taqvoli ekanini anglab.
– Shartingizni ayting, – deydi Sobit ibn Ibrohim.
Shunda bog‘ egasi:
– Bir qizim bor, uni nikohingga olasan. Lekin rozi bo‘lishingdan avval uning holatidan seni ogoh etishim lozim. Qizimning ko‘zi ojiz, hech narsani ko‘rmaydi, soqov – gapirmaydi va yana qulog‘i eshitmaydi – kar, qimirlamaydi – shol, – deydi.
Bog‘ egasining gaplarini eshitgan Sobit ibn Ibrohim lol bo‘lib qoladi. Yeb qo‘ygan yarimta olmaning haqqidan qo‘rqib, qizga uylanishga rozi bo‘ladi va:
– Mayli, taklifingizni qabul qildim, zora shu bilan Allohning roziligiga erishsam, – deydi.
Ota qiziga oq fotiha beradi. To‘y-tomoshalar o‘tgach, Sobit ibn Ibrohim salom berganicha qizning yoniga kiradi. Qiz salomga alik qaytargancha qo‘li ko‘ksida qulluq qiladi.
Yigit bo‘layotgan ishlardan hayratlanadi: “Bu juda g‘alati-ku, soqov emas ekan-da, salomimga javob berdi. Tik turibdi, demak shol ham emas. Qo‘li ko‘ksida, bundan chiqdi ko‘zlari ham ko‘radi”.
Yigit shoshgancha tashqariga chiqadi va qizning otasiga: “Bu menga va’da qilingan qiz emas-ku, ko‘r, soqov, kar va shol deganingizning boisi ne?!” – deydi.
“Nega endi?” – izoh beradi qizning otasi: “Bu o‘sha qiz. Ko‘zi ojiz deganim – uning ko‘zlari Alloh harom qilgan narsaga boqmagan, qulog‘ining karligi – Alloh harom qilgan narsalarga quloq tutmagan, soqovligi ham rost, chunki tili Allohning zikrigagina aylangan, sholligi – yomon ishga yurmagan”.
Sobit ibn Ibrohim birovning haqqidan qo‘rqqanligi evaziga oliy mukofotga erishadi. Vaqt o‘tishi bilan uning ayoli yer yuzini ilm va fiqhga to‘ldirajak bir zotga, buyuk Imom Abu Hanifaga homilador bo‘ladi.