Unda Markaz tadqiqotchilari, yurtimizda diniy-ma'rifiy yo'nalishda faoliyat ko'rsatayotgan tashkilot va muassasalarning yosh olimlari ishtirok etdi.
Seminarda turkiyalik adabiyotshunos olim – Anqara Yildirim Boyazid universiteti dotsenti O'g'uzxon Aydinning mazkur mavzudagi ma'ruzasi tinglandi.
Olim Movarounnahrdan etishib chiqqan mashhur mutafakkir ijodkorlar, ularning mashhur asarlari, o'tmishda va zamonamizda adiblarning jamiyat hayotida tutgan o'rni haqida so'z yuritdi. Islom tsivilizatsiyasi ravnaqida ularning ijodi g'oyat muhim ahamiyatga ega bo'lganini, hali-hanuz o'zining ma'naviy-ma'rifiy qimmatini saqlab kelayotganini alohida qayd etdi.
O'g'uzxon Aydin Ahmad Yassaviyning “Devoni hikmat”idan parchalar o'qib, xalqchil uslubda bitilgan bu misralarning o'zi islomning asl mohiyati tinchlik, ezgulik va taraqqiyot ekanidan dalolat berishini, movarounnahrlik barcha ijodkorlar asarlarida bu jihatlar yorqin aks etishini ta'kidladi.
– Butun er yuzida quyosh falakdan erga qarab nur sochadi, Movarounnahr diyorida esa, nur erdan falakka qarab sochiladi, – dedi turkiyalik olim. – Samarqandning “Ro'yi zamin sayqali”, uch qubbatul islomning biri bo'lgan Buxoroning “Ro'yi zamin quvvati” deb e'zozlanishida, avvalo, mumtoz adiblarning xizmati katta bo'lgan esa, ajabmas. Islomning etti piri ham mana shu diyorda tavallud topgan. Bularning barchasi muqaddas dinimizning Makkada paydo bo'lib, Movarounnahrda taraqqiy topgani to'g'risidagi fikrlarni yaqqol tasdiqlaydi.
Turkiyalik olim Sohibqiron Amir Temurning buyuk davlat arbobi va etuk sarkarda bo'lib etishishida ham aynan adiblarning ta'siri muhim o'rin tutganini alohida qayd etdi.
Seminar so'ngida turkiyalik olim tadqiqotchilarni qiziqtirgan savollarga Navoiyning “Muhokamatul lug'atayni”, Lutfiyning “Navro'zi”, Rumiyning “Masnaviysi”, Boburning “Boburnomasi”, Shoshiyning “Bahristoni” kabi asarlar asosidagi namunalar bilan atroflicha javob qaytardi.
G'.HASANOV
2025 yil 10 iyul kuni Qur’oni Karim xodimi, ustoz, shayx Alijon qori Fayzulloh Maxdum boshchiligida «Qur’on va tajvidni o‘rgatish» bo‘limi xodimlari O‘zbekiston musulmonlari idorasi kutubxonasiga tashrif buyurishdi.
Ma’lumki, kutubxonada turli mavzudagi nodir qo‘lyozma asarlar, Qur’oni Karim qo‘lyozma nusxalarining namunalari saqlanadi. Mana shunday nodir manbalardan biri Hazrati Usmon mus'hafi hisoblanadi. Qur’oni Karimning ushbu noyob va qadimiy qo‘lyozma nusxasi tadqiqotchilar va keng jamoatchilikning doimiy e’tiborida bo‘lib kelgan.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev rahbarligida 2023 yil 22 dekabr kuni o‘tkazilgan Respublika ma’naviyat va ma’rifat kengashining kengaytirilgan yig‘ilishida muzeylar faoliyatini takomillashtirish bo‘yicha yetti yillik dastur qabul qilinishi e’lon qilindi. Ushbu yig‘ilish davomida berilgan topshiriqlar bo‘yicha 50-son Bayonnomaning 47-bandida Muqaddas kitob – Usmon Qur’oni sahifalarining konservatsiya va restavratsiya qilinishini ta’minlash belgilangan. Mazkur dasturni amalga oshirish maqsadida O‘zbekiston Madaniyat va san’atni rivojlantirish jamg‘armasi qo‘llab quvvatlovi ostida xorijlik mutaxassislar, jumladan, Kembrij universitetidan Kristine Rose, fransiyalik restavratorlar Aksell Deleau va Koraliye Barbe, Istanbul qo‘lyozmalar ustaxonasi va arxiv bo‘limi mudiri Nil Baydar Usmon mus'hafini bosqichma-bosqich ta’mirlash rejasini ishlab chiqib, kelgusida muhofaza qilish bo‘yicha tavsiyalarni berdilar. Jumladan, «yengil restavratsiya ishlari»ni amalga oshirishdan avval Hazrati Usmon Qur’oni sahifalarini skaner qilish va matnini kodikologik tadqiq qilish bo‘yicha yo‘nalishlar belgilab olindi.
Ushbu xayrli ishlarning davomi sifatida O‘zbekiston musulmonlari idorasi kutubxonasida Hazrati Usmon Mus'hafi matnini kodikologik tadqiq qilish bo‘yicha muhim yig‘ilish bo‘lib o‘tdi. Unda «Qur’on va tajvidni o‘rgatish» bo‘limi mudiri shayx Alijon qori Fayzulloh va Kutubxona mudiri Kamoliddin Mahkamov boshchiligida bo‘lim xodimlari ishtirok etishdi. Yig‘ilishda «Mo‘yi muborak» madrasa-muzeyida saqlanayotgan Hazrati Usmon Mus'hafining tarixi va bugungi kundagi ahamiyati haqida so‘z yuritilib, uni kelajak avlodlar asrab-avaylashga xizmat qiladigan muhim masalalar muhokama qilindi. Jumladan, Hazrati Usmon Qur’oni sahifalari va fondda saqlanayotgan 1905 yilda Sankt-Peterburgda olingan nusxasini kodikologik tadqiq qilish bo‘yicha taklif va mulohazalar bildirilib, kelgusida qilinadigan ishlar rejalashtirildi.
AlQuranuz