— Qiyomat kuni hayvonlarning holi nima bo'ladi? Ular ham savol javob qilinadi-mi?
— Hadislarda kelishicha, qiyomat kuni hammaning hisob-kitobi bo'lar ekan. Bu dunyoda zulm o'tkazgan hayvonlardan mazlum hayvonlarga o'ch olib berilganidan so'ng, ularning barchasi tuproqqa aylantirilar ekan. Buni ko'rib, do'zax azobidan xoru zor bo'lib turgan do'zaxiylar “Koshki edi, hayvonlarga o'xshab, tuproq bo'lib ketsam”, deb orzu qilar ekanlar. Lekin bu orzu hech qachon ushalmaydi.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Albatta, qiyomat kuni haqlarni o'z ahliga ado qilursiz. Hattoki, shoxli qo'ydan shoxsiz qo'yga o'ch olib beriladi”, dedilar (Imom Muslim, Imom Termiziy rivoyati).
Sharh: Bu dunyoda ba'zi bir yomonlar o'z yomonligining ba'zisining jazosidan qutulib qolishi mumkin. Ammo qiyomat kuni hech bir haq zoye bo'lmaydi. Har bir narsa o'z o'rnini topishi muqarrar. Bunda faqat odamlar orasidagi haq-huquqlargina emas, balki barcha maxluqotlar orasidagi haq-huquqlar ham o'z egasini topadilar. Hattoki, bu dunyoda o'zining shoxi borligidan foydalanib, shoxsiz qo'yni suzgan qo'ydan ham o'ch olinadi. Bas, shunday ekan, odam bolalari ham o'zlarining “shox”larini ishga solib, o'zgalarning haqqini poymol qilishga urina ko'rmasinlar (“Hadis va Hayot” kitobidan). Vallohu a'lam!
Muhammad Ayyub HOMIDOV
Er-xotin havonot bog‘ida yurardi. Maymunlar yonidan o‘tayotganlarida ayoli urg‘ochi maymunga parvona bo‘layotgan erkak maymunni ko‘rib:
– Qarang, qanday g‘amxo‘r, mehribon ekan, – dedi.
Eri unga bir jilmayib indamay qo‘yaqoldi.
Keyin ular sherlar qafasi yonidan o‘tishdi. Erkak sher bir chetda beparvo yotar, urg‘ochisi undan uzoqda edi. Ayol eriga yana:
– Qarang, anavi sher ayolidan uzoqda, loqayd yotibdi. Oilasiga g‘amxo‘r emas, shekilli, – dedi.
Shunda er ayoliga:
– Qani, urg‘ochi sherga biror narsa uloqtirib ko‘r-chi? – dedi.
Ayol bir kichkina cho‘pni urg‘ochi sherga qarata uloqtirdi. Shunda erkak sher tezda o‘rnidan turib, vajohat bilan ayolini himoya qilish uchun ayolga tomon yugurib qoldi. Uning vajohatidan qo‘rqib ketgan ayol erining ortiga o‘tib oldi. Er ayolini yetaklab maymunlar tomon yurdi va unga:
– Endi maymunlarga ham biror narsa uloqtir-chi? – dedi. Ayol yana bir cho‘pni olib achomlashib o‘tirgan maymunlarga qarata otdi. Shunda erkak maymun o‘zini jonini saqlash maqsadida daraxt tepasiga qarab qochib qoldi.
Erkak ayoliga qarab bunday dedi:
– Ko‘rdingmi, xotin, hamma narsa ham ko‘ringani kabi bo‘lavermaydi.
Darhaqiqat, ko‘pchilikni ko‘p narsalarning zohiri aldab qo‘yadi. Ammo ba’zan biz ko‘zimiz bilan ko‘rgan narsalar aslidan boshqacha bo‘lib chiqishi ham mumkin. Yolg‘on ko‘ringan narsa esa ba’zida rost bo‘lib chiqishi mumkin. Shunday ekan, xulosa qilishga shoshilmaylik.
Akbarshoh Rasulov