OZ-OZ O'RGANIB DONO BO'LUR...
* * *
ZahiruddinMuhammad Bobur xazinalari
* * *
MUBAYYaN VA NASRIY BAYoNI
* * *
IYMON-E_''TIQOD KITOBI
* * *
NAZM
Yana bilgilki, Havzi Kavsardur,
Anda yulduzcha zarflar bordur.
Puldin o'tib, bu suda turg'aylar,
Halqni bu sug'a cho'murg'aylar.
To yuyulg'ay tomug' g'uboridin,
Ko'ngli ting'ay bu lahza boridin.
Tinibon ko'ngli, borg'ay uchmoqqa,
Yuz tuman shukrlar degay Haqqa.
NASRIY BAYoN
Havzi kavsar haqligi bayoni
Yana bilginki, Havzi Kavsar haqdir, unda yulduzlarcha qadahlar – suv idishlari bordir. Sirot ko'prigidan o'tgandan keyin bu suv yoqasida turadilar. Halqni – insonlarni bu suvda cho'mdiradilar. Toki do'zax g'uborlari yuvilib, shu lahza insonning ko'ngli barchasidan tinadi – taskin topib, xotirjam bo'ladi. Ko'ngli tinib – taskin-tasalli topib, so'ng jannatga kiradi, Haq ta'ologa yuz ming shukrlar aytadi.
IZOH. Dalil – Kavsar surasi, 1-oyat ma'nosi: “(Ey Rasulim!) Shubhasizki, Biz sizga Kavsarni ato etdik”.
Hazrati Rasululloh sollallohu alayhi va sallam me'rojda o'zlariga oxiratda ato etiladigan Kavsar anhori ko'rsatilganini aytganlar (Zabidiy, “Sahihi Buxoriy” sharhi, XI, 1761-1762-hadislar).
Imom Buxoriy (rahmatullohi alayh), “Al-Jomi' as-sahih” (“Sahihi Buxoriy)dan hadislar:
4964-hadis.HazratiAnas roziyallohu anhu aytdilar: «Janob Payg'ambar sollallohu alayhi va sallam osmonga (me'rojga) chiqarilganlaridan keyin, bunday deb hikoya qildilar: «Bir daryo (suv) oldiga keldim. Uning ikki qirg'og'i ichi g'ovak marvariddan ishlangan. Men hazrat Jabroildan: «Bu nima?» – deb so'raganimda, u kishi: «Bu (Havzi) Kavsar», – deb javob berdilar».
1196-hadis. Hazrati Abu Hurayra roziyallohu anhu rivoyat qiladilar: «Janob Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Meningg uyim bilan minbarim orasi jannat bog'laridan bir bog'dir! (Oxiratda) minbarim Havzi Kavsarim ustida (yoqasida) bo'ladi», – dedilar».
1344-hadis.Hazrati Uqba ibn Omir rivoyat qiladilar: «Bir kuni Rasululloh sollallohu alayhi va sallam Uhud jangida shahid bo'lganlarga o'z ajali bilan o'lgan mayitga o'qigandek janoza o'qidilar. So'ng, minbarga chiqib: «Men sizlardan avval borib (jannatdan joy) tayyorlab turuvchiman va men sizlarga (iymonlaringiz va yaxshi amallaringizga) guvohman. Allohga qasamki, hozir men Havzi Kavsarni ko'rib turibman, menga Yer xazinalarining kalitlari (yoki «Yer kalitlari», – dedilar shekilli) topshirildi. Alloh haqqi, men vafotimdan keyin sizlardan xotirjamman, faqat, mol-dunyo ketidan quvmasangizlar, deb qo'rqaman», – dedilar».
Nasriy bayon va sharh muallifi:
Mirzo KYeNJABYeK
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Kutubxona bo‘limi boshlig‘i, Toshkent islom instituti Tillar kafedrasi katta o‘qituvchisi Kamoliddin Ziyodulloh tomonidan nashrga tayyorlangan «Sarf fanidan amaliy mashg‘ulotlar daftari” chop etildi.
Birinchi va ikkinchi daftarlardan tashkil topgan ushbu qo‘llanma sarf fanini o‘rganishga qiziquvchilar uchun manba bo‘lib, arab tilidagi barcha sarf darsliklariga umumiy tatbiq qilinadigan yo‘riqnomalarni o‘zida mujassam etgan.
Ma’lumki, Sarf fani arab tilini mukammal o‘zlashtirishda beqiyos ahamiyatga ega. Bu fan kalimalarning tuzilishi, o‘zgarish qoidalari va turli shakllardagi ma’nolarni to‘g‘ri anglashga yo‘l ochadi.
Arab tilini o‘rganuvchilar, xususan sarf qoidalarini oson, tushunarli va samarali tarzda o‘zlashtirishga yordam berish maqsadida tasnif qilingan mazkur daftarlarda sarf fanidagi jami 22 bob va ularning qismlariga oid 133 ta mashq, tuslash uchun jadvallar berildi. Har bir mashq o‘quvchini nazariy bilimdan amaliyotga o‘tkazib, ilmlarini mustahkamlashga xizmat qiladi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati