«Huquq» gazetasining 42-sonida chop etilgan «Serial – vaqt kushandasi(mi)?» sarlavhali maqolada bugungi kunning dolzarb muammolari, jumladan, yurtimiz telekanallarida namoyish etilayotgan xorij seriallari efir soatining ko'pligi, ulardagi qahramonlar kiyimi xijolatomuz ahvolda ekanligi, ushbu holatlar hamda qadahlar aks etgan sahnalar xiralashtirib berilayotgani, bu esa tomoshabin ongiga salbiy ta'sir ko'rsatishi yoritilgan.
Shu mavzuda ustozimiz shayx Muhammad Yusuf Muhammad Sodiq hazratlari bunday degan edi: «Afsuski, bu hozir to'g'rilanishi kerak bo'lgan dolzarb mavzulardan biri. Buyuk allomalar yurti bo'lgan joylarda odamlar ajdodlarimizdan emas, balki ular qattiq qaytargan narsalardan ibrat olishi achinarli hol. Ya'ni odamlar dinimiz qaytargan narsalardan ibrat olishmoqda.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. «Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim bir qavmga taqlid qilsa, u o'shalardandir” degan» (Imom Abu Dovud va Imom Nasaiy rivoyati).
Sharh: o'z qavmi, o'z dini va urf-odati turib, boshqalarning turmush tarzini, kiyinish va hayotdagi boshqa narsalarini ustun qo'yib, jon-jahdi bilan ularga o'xshashga harakat qilish odamga o'z ta'sirini o'tkazmay qolmaydi. O'sha odam «har kimga niyatiga yarasha» qoidasiga binoan o'zi taqlid qilgan qavmdan bo'ladi. Kofirlarga o'xshashni orzu qilib uringan bo'lsa, kofirlardan bo'ladi. Fojirlarga o'xshashga harakat qilgan bo'lsa, fojir bo'ladi va hokazo…
Islom ummati Alloh taolo yuborgan ta'limotlarning eng mukammaliga, har bir zamon va makonga munosib ta'limotga ravo ko'rilgan. Haq taolo bu ummatni boshqa barcha ummatlar ustidan shohid qilib, har bir narsada o'ziga xoslikni berib qo'ygan. Shu bois ham bu ummatga o'zidan boshqalarga o'xshashga harakat qilish, Alloh taolo osmondan tushirgan narsani qo'yib, boshqa millatlar erdan chiqargan narsalarga havas qilishi mutlaqo to'g'ri kelmaydi.
Yuqoridagi hadisda faqat kiyim haqida emas, balki umuman tashqi qiyofani qanday tutish kerakligi haqida ham so'z ketmoqda. Demak, tashqi qiyofa madaniyatida ham har kim o'zligini, ya'ni erkak erkakligini, ayol ayolligini, musulmon musulmonligini unutmasligi kerak. Huddi shunday musulmonlar boshqa millatlarga xos bo'lgan, ularni musulmonlardan ajratib turadigan narsalarga taqlid qilmasliklari lozim».
Munoviy roziyallohu anhu aytadi: «Hayo ikki xil bo'ladi: nafsoniy va iymoniy. Birinchisi barcha insonlarda yaratilgan bo'ladi. Unga avratni ochishdan yoki odamlar huzurida jinsiy yaqinlik qilishdan hayo qilish kabilar kiradi. Ikkinchisi esa musulmonning Allohdan qo'rqib harom ishlardan tiyilishidir».
Gunohlarning yomonliklaridan biri hayoni ketkazishidir. Hayo – barcha yaxshiliklarning asosi. Uning ketishi barcha yaxshiliklarning ketishidir. Gunohlar asta-sekin hayoni zaiflashtirib, bir yo'la yo'q qilib yuborishi ham mumkin.
Oynai jahonda berib borilayotgan fil'mlarning ba'zilari inson psixologiyasi, aqli va qalbiga salbiy ta'sir qilmoqda. Bu esa jamiyatda yangi jinoyatlar sodir bo'lishiga olib kelmoqda.
Ma'lumki, inson ikki, bir-biriga zid bo'lgan ruh va nafs jam qilingan yagona mavjudot hisoblanadi. Shunday ekan, salbiy oqibatlarga etaklovchi fil'mlar insonda yomon oqibatlarni keltirib chiqaradi. Eng xatarlisi yosh yigit-qizlar bunday fil'mlarni ota-onasi bilan ko'rishi va fil'm qahramonlariga o'xshashga harakat qilishidir.
Menimcha, inson ma'naviy-ruhiy ozuqa oladigan tarixiy, yoshlarni vatanga muhabbatli bo'lishga chorlovchi fil'mlarni ko'paytirish kerak. Halqimizning ma'naviy immunitetini kuchaytirish lozim. Fil'mlar ommaga namoyish qilinishdan oldin ulamolar va turli soha vakillari muhokamasida tasdiqlanishi zarur deb o'ylayman. Zero, «Maslahatli to'y tarqamas» deb bejiz aytilmagan.
Jasur RAUPOV,
Toshkent viloyati bosh imom-xatibi
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
عَنْ أَبِي مُوسَى t قَالَ: صَلَّيْنَا الْمَغْرِبَ مَعَ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، ثُمَّ قُلْنَا نَجْلِسُ حَتَّى نُصَلِّيَ الْعِشَاءَ، فَخَرَجَ عَلَيْنَا رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ: مَا زِلْتُمْ هَاهُنَا، قُلْنَا: نَعَمْ يَا رَسُولَ اللهِ، قُلْنَا نَجْلِسُ حَتَّى نُصَلِّيَ الْعِشَاءَ، قَالَ: أَحْسَنْتُمْ أَوْ أَصَبْتُمْ، ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ إِلَى السَّمَاءِ وَكَانَ كَثِيرًا مَا يَفْعَلُهُ فَقَالَ: النُّجُومُ أَمَنَةٌ لِلسَّمَاءِ فَإِذَا ذَهَبَتِ النُّجُومُ أُتِيَ السَّمَاءَ مَا تُوعَدُ، وَأَنَا أَمَنَةٌ لِأَصْحَابِي فَإِذَا ذَهَبْتُ أُتِيَ أَصْحَابِي مَا يُوعَدُونَ، وَأَصْحَابِي أَمَنَةٌ لِأُمَّتِي فَإِذَا ذَهَبَتْ أَصْحَابِي أُتِيَ أُمَّتِي مَا يُوعَدُونَ. رَوَاهُ مُسْلِمٌ.
Abu Muso roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan Shom namozini o‘qidik. So‘ngra «Xuftonni o‘qigunimizcha o‘tirib turaylik», dedik. Bas, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam oldimizga chiqdilar va:
«Hali ham shu yerdamisizlar?» dedilar.
«Ha, yo Allohning Rasuli. Xuftonni o‘qigunimizcha o‘tirib turaylik, dedik», deb javob berdik.
«Yaxshi qilibsizlar» yoki «To‘g‘ri qilibsizlar», dedilar u zot. So‘ngra boshlarini osmonga ko‘tardilar. Ko‘pincha shunday qilar edilar. Keyin u zot:
«Yulduzlar osmon uchun omonlikdir. Qachon yulduzlar ketsa, osmonga unga tahdid qilingan narsa keladi. Men sahobalarim uchun omonlikdirman. Qachon men ketsam, sahobalarimga ularga tahdid qilingan narsa keladi. Sahobalarim ummatim uchun omonlikdirlar. Qachon sahobalarim ketsalar, ummatimga ularga tahdid qilingan narsa keladir», dedilar».
Muslim rivoyat qilgan.
Ushbu hadisi sharifda Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning masjidlarida bo‘ladigan suhbatlardan birining mazmuni haqida so‘z ketmoqda. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning masjidlari o‘sha paytdagi Islom jamiyatining qalbi – yuragi ekanligi hammaga ma’lum. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning shaxslari musulmonlarga o‘rnak bo‘lganidek, u zotning masjidlari ham o‘zga masjidlarga o‘rnakdir. Islom jamiyatida har bir masjid o‘z qavmidan tashkil topgan kichik jamiyatning tinimsiz urib turgan yuragi bo‘lishi kerak.
Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam mazkur suhbatda sahobai kiromlarga ajoyib o‘xshatish ila o‘zlarining fazllarini bayon qilib bermoqdalar:
«Yulduzlar osmon uchun omonlikdir».
Yulduzlar osmonda tursalar, osmon omon bo‘ladi. Ular osmonning omonlik ishonchlaridir.
«Qachon yulduzlar ketsa, osmonga unga tahdid qilingan narsa keladi».
Osmonga tahdid qilingan narsa uning nizomining buzilishi va qiyomat qoim bo‘lishidir.
«Men sahobalarim uchun omonlikdirman».
Osmon yulduzlar bilan omon turganidek, sahobai kiromlar ham Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam bilan tinch-omon yashar ekanlar.
«Qachon men ketsam, sahobalarimga ularga tahdid qilingan narsa keladi».
Sahobai kiromlarga tahdid qilingan narsa ularning oralarida xilof va kelishmovchiliklar kelib chiqishidir.
«Sahobalarim ummatim uchun omonlikdirlar».
Osmon yuduzlar bilan, sahobai kiromlar Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam bilan tinch-omon yashaganlaridek, Islom ummati ham sahobai kiromlar bilan tinch yashar ekanlar.
«Qachon sahobalarim ketsalar, ummatimga ularga tahdid qilingan narsa keladir».
Islom ummatiga tahdid qilingan narsa havoi nafsga ergashish va molu dunyoga o‘ch bo‘lish kabi nuqsonlarga mubtalo bo‘lishdir.
Ushbu hadisi sharifdan sahobai kiromlarning fazllari qanchalik ulug‘ ekanligini bilib olishimiz kerak. Ana shunday ulug‘ fazl egalari bo‘lgan zotlarni hurmatlash va ulardan o‘rnak olish musulmon ummatining burchidir.
«Hadis va hayot» kitobining 21-juzidan olindi