Savol: Assalomu alaykum, hurmatli ustoz, so'nggi yillarda tibbiyot rivojlanishi naijasida "blefaroplastika" deb ataladigan jarrohlik amaliyoti keng qo'llanilmoqda. Ushbu turdagi jarrrohlik amaliyoti bo'yicha dinimiz ko'rsatmasi qanday?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohim. Va alaykum assalom va rahmatullohi va barakatuhu. Islom dini shifo beruvchi yolg'iz Alloh taolo ekanligini unutmagan holda bemorlarga etgan kasalliklardan davolanishga ruxsat beradi. Shuningdek, insonga bir qator noqulayliklar keltirib chiqaruvchi holatlarga sabab bo'luvchi, ayniqsa, insonning eng muhim a'zolaridan bo'lgan ko'zning ochilishi qiyinlashayotganligi sababli amalga oshiriladigan tepa qovoq plastikasi muolajasi (blefaroplastika) dinimizda ruxsat etilgan jarrohlik amaliyoti turlaridan hisoblanadi.
Islom insonni o'z jonini qiynamaslikka buyuradi. Zero, undagi har bir a'zo Alloh tomonidan berilgan omonatdir.
Bu turdagi kasalliklar inson hayoti davomida orttirilgan bo'lib, bunday nuqsonlarni ketkazish va davolash Alloh bergan xilqatni o'zartirishga kirmaydi. Balki bu bugungi kunda tibbiyot sohasida erishgan yutuqlar tufayli paydo bo'ldi. Binobarin, jarrohlik amaliyoti qilinib teri ichidagi yog' qatlamini (griejani) olib tashlab, ortiqcha terini kesib tashlash a'zolarning asl holiga keltirishdan iborat amaliyot bo'lib, Alloh taoloning quyidagi so'ziga muvofiq keladi:
﴿لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِي أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ﴾
“Haqiqatan, Biz insonni xushbichim va xushsurat (shaklda) yaratdik”(Tin surasi, 4-oyat).
Bundan tashqari Payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallam Arfaja ibn As'ad roziyallohu anhuning urushda burni kesilib ketganida kumushdan, kumush mos kelmagach tilladan burun qilib olishga ruxsat berganlar (Imom Termiziy rivoyat).
Ushbu dalil va misollarning barchasini hisobga olib, paydo bo'lgan shishlarni kamaytirish yoki to'liq bartaraf qilish va ko'zni yaxshi ochilishi maqsadida qilingan amaliyot shar'an joiz bo'ladi. Ayni vaqtda mazkur amaliyotni bezarar qovoqlarni kichraytirish, ya'ni tashqi ko'rinishni o'zgartirish uchun qilinsa, Alloh taoloning quyidagi so'ziga binoan harom qilingan amaliyotlar sirasiga kirib qoladi:
﴿وَلَآَمُرَنَّهُمْ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ وَمَنْ يَتَّخِذِ الشَّيْطَانَ وَلِيًّا مِنْ دُونِ اللَّهِ فَقَدْ خَسِرَ خُسْرَانًا مُبِينًا﴾
"(Shayton aytdi:) “Ularga buyuraman – Allohning yaratganlarini o'zgartiradilar”. Kimki Allohni qo'yib, shaytonni do'st tutsa (uning aytganlarini bajarsa), demak, u aniq ziyon qilibdi”(Niso surasi, 119-oyat). Vallohu a'lam.
Saidjamol MASAYITOV,
O'zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo bo'limi mudiri o'rinbosari
Mamlakatimizning bir guruh diniy-ma’rifiy soha vakillaridan iborat delegatsiya Iordaniya Hoshimiylar Podshohligida amaliy tashrif bilan bo‘lib turibdi.
Delegatsiya tarkibida O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Muhammadolim Muhammadsiddiqov, Ta’lim va ilmiy-tadqiqot bo‘limi xodimi Muhammadamin Nasriyev, Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisining birinchi o‘rinbosari Davronbek Maxsudov, O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor Zokirjon Ro‘ziyev va bir nechta soha mutaxassislari bor.
Dastlab Iordaniya Hoshimiylar Podshohligi Vaqf, islom ishlari va muqaddas qadamjolar vaziri o‘rinbosari Abdulloh A’qiyl hamda Podshoh Abdulloh II nomidagi Imomlar tayyorlash va malakasini oshirish markazi vakili Ismoil Habbat bilan muloqot o‘tkazildi. Samimiy muloqotda tomonlar o‘rtasida soha mutaxassislarini tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirish, ilmiy tadqiqot hamda o‘quv-uslubiy, shuningdek, ekstremizm hamda radikalizmning oldini olish yo‘nalishida amaliy hamkorlikni yo‘lga qo‘yish muhokama qilindi. Shuningdek, Iordaniya oliy ta’lim muassasalarida tahsil olayotgan o‘zbekistonlik talabalar uchun stipendiya, grant ajratish va yotoqxona bilan ta’minlash masalalari haqida so‘z yuritildi. Suhbat davomida ikki tomonlama hamkorlik aloqalarini rivojlantirish yuzasidan erishilgan kelishuvlarni amalga oshirish bo‘yicha chora-tadbirlar ishchi rejasini tasdiqlash kerakligi ta’kidlandi.
Tashrif davomida Iordaniya xalqaro islom fanlari universiteti rektori Ja’far al-Fanatseh bilan uchrashuv bo‘lib o‘tdi. Uchrashuvda Ikki mamlakat oliy diniy ta’lim muassasalarida hamkorlik qilish mumkin bo‘lgan ta’lim yo‘nalishlari va magistratura mutaxassisliklarini aniqlash, o‘quv dasturlarini o‘rganish va bir-biriga muvofiqlashtirish haqida so‘z yuritildi. Pedagoglar, ilmiy tadqiqotchilar va mutaxassislarni o‘zaro jalb qilish, malaka oshirish va stajirovka, mahorat darslarini yo‘lga qo‘yish, hamkorlikda ilmiy tadqiqot ishlarini amalga oshirishga kelishib olindi. Suhbatda Iordaniya xalqaro islom fanlari universiteti, O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi, Toshkent islom instituti o‘rtasida Anglashuv memorandumlarini imzolash masalasi bo‘yicha so‘z yuritildi.
Iordaniya xalqaro islom fanlari universitetida tahsil olayotgan o‘zbekistonlik talaba-yoshlar bilan ham uchrashuv tashkil etildi. Tadbirda “O‘zbekiston Respublikasida fuqarolarning vijdon erkinligini ta’minlash va diniy sohadagi davlat siyosati konsepsiyasi”, “O‘zbekiston – bag‘rikeng diyor” mavzularida fikr almashildi. Mamlakatning mavjud qonunlari va universitet ichki tartib qoidalariga rioya etish tushuntirildi, Iordaniyada yurtimiz allomalari ilmiy merosi va turizm salohiyati targ‘ibotini amalga oshirish tavsiya qilindi.
Delegatsiya a’zolari mazkur universitetning Shariat va qonun fakulteti dekani, professor Shayx Saloh Abulhoj va hanafiy mazhabi mutaxassislari bilan uchrashdilar. Muloqot chog‘ida Shayx Saloh Abulhoj yurtimiz vakillarini Iordaniyada ko‘rib turganidan mamnunligini bildirdi. Uchrashuvda Samarqand shahrida o‘tkazilishi rejalashtirilgan UNESCO Bosh konferensiyasi 43-sessiyasining mazmun-mohiyati haqida ma’lumot berildi.
Bundan tashqari, vakillarimiz tomonidan O‘zbekistonning islom sivilizatsiyasida tutgan o‘rni, buyuk allomalarni yetishtirib chiqargan yurt ekani, o‘zbek xalqining bag‘rikeng va mehmondo‘stligi Iordaniyalik professor-o‘qituvchilarga tanishtirildi.
Manba: https://www.iiau.uz