Sayt test holatida ishlamoqda!
23 Iyun, 2025   |   27 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:50
Peshin
12:30
Asr
17:41
Shom
20:03
Xufton
21:42
Bismillah
23 Iyun, 2025, 27 Zulhijja, 1446

2. BAQARA SURASI, 177 OYaT

29.10.2020   5126   5 min.
2. BAQARA SURASI, 177 OYaT

۞لَّيۡسَ ٱلۡبِرَّ أَن تُوَلُّواْ وُجُوهَكُمۡ قِبَلَ ٱلۡمَشۡرِقِ وَٱلۡمَغۡرِبِ وَلَٰكِنَّ ٱلۡبِرَّ مَنۡ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ وَٱلۡكِتَٰبِ وَٱلنَّبِيِّ‍ۧنَ وَءَاتَى ٱلۡمَالَ عَلَىٰ حُبِّهِۦ ذَوِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينَ وَٱبۡنَ ٱلسَّبِيلِ وَٱلسَّآئِلِينَ وَفِي ٱلرِّقَابِ وَأَقَامَ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَى ٱلزَّكَوٰةَ وَٱلۡمُوفُونَ بِعَهۡدِهِمۡ إِذَا عَٰهَدُواْۖ وَٱلصَّٰبِرِينَ فِي ٱلۡبَأۡسَآءِ وَٱلضَّرَّآءِ وَحِينَ ٱلۡبَأۡسِۗ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ صَدَقُواْۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُتَّقُونَ١٧٧

177. Yuzingiznimashriqyokimag'ribgaburishingizginayaxshilikemas, Allohga, qiyomatkuniga, farishtalarga, kitoblarga, payg'ambarlargaimonkeltirgan, o'ziyaxshiko'rganmoliniqarindoshlarga, etimlarga, miskinlarga, musofirlarga, so'rovchilarga, qullarniozodqilishgaberadigan, namozniadoqiladigan, zakotniberadigan, ahdlashgandavafoqiladigan, qiyinchilikvamuhtojlikda, musibatetganidasabrqiladiganlaryaxshilardir. Anashularsiddiqdirlar, anashulartaqvolilardir.

Yuzni mashriq yoki mag'rib tomonga (qiblaga) yo'naltirib, ibodat qilishlarning o'zigina yaxshilik sanalmaydi. Ushbu oyati karimada Alloh taolo yaxshi insonlarning (abrorlarning) bir necha sifatlarini zikr etmoqda. Ularning eng birinchi fazilati albatta imonli bo'lishlaridir. Allohga, qiyomat kunining kelishiga, Allohning farishtalariga, nozil qilgan kitoblariga, yuborgan payg'ambarlariga imon keltirgan mo'minlargina yaxshi sanaladi. Insoniyat baxtu saodati yo'lida har qancha ulkan yaxshiliklar qilmasin, buyuk kashfiyotlar va ixtirolarni o'ylab topmasin, kishida imon bo'lmasa, uning yaxshiliklari sariq chaqa kabi qadr topmaydi, savob berilmaydi. Mo'minlarning keyingi fazilatlariga saxovatpeshalik, insonparvarlik kiradi: ular eng yaxshi ko'rgan mollaridan qavmi-qarindoshlariga, etimlarga, kambag'al-bechorahol kishilarga, safarda qiynalib qolgan musofirlarga, tilanchi-so'rovchilarga, qullarni ozod qilish uchun ehson qilishsa, ulkan ajr-savoblarga sazovor bo'lishadi. Yana chin mo'minlar namozlarini o'z vaqtida, barcha arkonlarini o'rniga qo'yib ado etishadi, zakotlarini Alloh buyurgan egalariga berishadi, ahdlashishsa, albatta vafo qilishadi, boshlariga har qanday qiyinchilik va mashaqqat kelsa, chiroyli sabr qilishadi. Ana shunday insonlargina sodiq mo'min va chin taqvoli sanalishadi, ular mo'minliklari uchun ham Allohdan qo'rqishadi, gunohlardan tiyilishadi, Parvardigorning amr-farmonlarida qoim turishadi.

Ilohiy ma'lumotlarga chin dildan ishonib, hech ikkilanmay tasdiq etuvchi va amal qiluvchi, tili bilan dili bir zotlar «siddiq» deb ataladi. Ularning oxiratdagi darajasi rasullar va shahidlar qatorida turadi. Islom tarixida bu sharafga birinchi bo'lib Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning payg'ambarliklarini, me'rojga chiqqanlarini hech taraddudlanmay tasdiq etgan ulug' sahobiy, Islom davlatining ilk xalifasi Abu Bakr Siddiq roziyallohu anhu erishganlar. Taqvodorlar esa Alloh taolodan qo'rquvchi, U Zot taqiqlagan ishlardan chetda bo'luvchi, qabohat va karohiyatli narsalardan hazar qiluvchi kishilardir. Allohning uqubati va azoblaridan saqlanish uchun Uning buyruqlarini bajarish, qaytariqlaridan chetlanish «taqvo» deyiladi. Taqvo Alloh taolodan qo'rqish, harom va shubhali narsalardan tiyilishdir. Bunday xislat sohibi taqvodor (muttaqiy) sanaladi. Taqvodor kishi ishonchli sanaladi, undan hech kim ziyon ko'rmaydi. Islomda barcha insonlar biri-biri bilan tengdir, ular faqat taqvolari bilan ajralib turishadi. Qur'oni karimda: «Allohnazdidasizlarningenghurmatlirog'ingiztaqvodorrog'ingizdir», deyilgan.

Tafsiri irfon
Boshqa maqolalar

Muhabbat mana shunday bo‘ladi

20.06.2025   7288   3 min.
Muhabbat mana shunday bo‘ladi

 Abu Bakr roziyallohu anhuning muhabbati

Buyuk sahobiy Abu Bakr roziyallohu anhu bunday deydilar: “Biz hijratda edik. Men juda chanqab turgan edim. Ozgina sut olib kelib Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga uzatdim va: “Yo Allohning Rasuli, ichib oling”, dedim. Rasululloh ichdilar-u, mening chanqog‘im qondi”.

Bu gaplar aynan haqiqat. Abu Bakr roziyallohu anhu chin dildan shunday dedilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ichdilar va Abu Bakr roziyallohu anhuning chanqoqlari qondi. Bu muhabbatning go‘zalligini his qila olyapsizmi? Bu o‘zgacha, xos bir muhabbatdir... 


Savbon roziyallohu anhuning muhabbati

Payg‘ambar alayhissalom dastyorlari Savbon roziyallohu anhuning oldida kun davomida bo‘lmadilar. Nabiy alayhissalom qaytib kelganlarida Savbon roziyallohu anhu u zotga qarab: “Ey Allohning Rasuli, meni yolg‘iz tashlab ketdingiz”, dedi-da, yig‘lab yubordi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Shunga yig‘layapsanmi?” – dedilar. Savbon roziyallohu anhu: “Yo‘q, Rasululloh! Lekin jannatda sizning va o‘zimning martabamni yodga olib qo‘rqib ketdim. Alloh taoloning mana bu oyati esimga tushdi: «Kimda-kim Alloh va Payg‘ambarga itoat etsa, ana o‘shalar Allohning in’omiga erishgan zotlar, ya’ni, payg‘ambarlar, siddiqlar, shahidlar va solih kishilar bilan birgadirlar. Ular esa eng yaxshi hamrohlardir»[1]. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Xursand bo‘laver! Sen ham o‘zing muhabbat qo‘yganlar bilan birgasan”, dedilar.

 
Savod ibn G‘oziyyaning muhabbati

Savod ibn G‘oziyya Uhud g‘azoti kunida qo‘shinning markazida turardi. Nabiy alayhissalom qo‘shinga qarata: “Saflarni rostlanglar, to‘g‘ri turinglar!” – dedilar. Qarab borar ekanlar Nabiy alayhissalom Savod roziyallohu anhuning to‘g‘ri turmaganini ko‘rib: “Rostlangin, ey Savod!”dedilar. Sahobiy: “Xo‘p”, dedi-yu, biroq to‘g‘irlanmasdan turaverdi. Payg‘ambar alayhissalom u tomonga yaqinlashib, qo‘llaridagi misvoklari bilan sahobiyning biqiniga niqtab: “Savod, to‘g‘ri turgin!” – dedilar. Savod: “Og‘rittingiz, Rasululloh! Alloh taolo sizni haq ila yuborgan bo‘lsa, endi men sizdan o‘ch olishim uchun imkon bering”, dedi. Payg‘ambarimiz alayhissalom qorinlarini ochib: “Qasosingni olvol, Savod”, dedilar. Savod roziyallohu anhu egilib qorinlarini o‘pa boshladi va: “Yo Allohning Rasuli, bugun shahidlik kunidir, shuning uchun ham oxirgi onlarimda tanam sizning muborak tanangizga tegib qolishini xohladim”, dedi.

Jobir ibn Abdulloh roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: “Minbar yasalmasidan avval  Nabiy sollallohu alayhi vasallam xurmoning tanasiga suyanib xutba qilar edilar. Bir muddat o‘tib, minbar joylashtirilganidan so‘ng Nabiy sollallohu alayhi vasallam minbarga ko‘tarildilar. Shunda o‘sha xurmo tanasidan (yosh boladay) o‘ksik ovoz chiqdi. Uni, hatto biz ham eshitdik. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam keldilar-da, unga qo‘llarini tekkizdilar. Zum o‘tmay u tinchib qoldi” (Imom Buxoriy rivoyati).


Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.


[1]  Niso surasi, 69-oyat.