Sayt test holatida ishlamoqda!
17 Noyabr, 2025   |   26 Jumadul avval, 1447

Toshkent shahri
Tong
05:51
Quyosh
07:13
Peshin
12:13
Asr
15:21
Shom
17:06
Xufton
18:22
Bismillah
17 Noyabr, 2025, 26 Jumadul avval, 1447

2. BAQARA SURASI, 168–169 OYaTLAR

25.10.2020   9346   4 min.
2. BAQARA SURASI, 168–169 OYaTLAR

يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ كُلُواْ مِمَّا فِي ٱلۡأَرۡضِ حَلَٰلٗا طَيِّبٗا وَلَا تَتَّبِعُواْ خُطُوَٰتِ ٱلشَّيۡطَٰنِۚ إِنَّهُۥ لَكُمۡ عَدُوّٞ مُّبِينٌ١٦٨

168. Ey insonlar, Yerdagi halol-pok narsalardan englar va shaytonga ergashmanglar, chunki u sizlarning aniq dushmaningizdir.

Insonlar Yer yuzidagi halol-pok narsalarnigina eyishga chorlanmoqda. Chunki harom narsalar Alloh taoloning chegaralaridir. Alloh chegaralarini buzib, nopok narsalarni eydigan, harom ishlarga qo'l uradigan, halol va haromni ajratmaydigan kimsalarni ogohlantirgan yana bunday oyat ham bor: "Kim Allohga hamda Uning Payg'ambariga isyon va chegaralariga tajovuz qilsa, U abadiy qolinadigan do'zaxiga kiritadi va unda xorlovchi azoblar bordir" (Niso, 14). Kim shaytonga ergashsa, Allohning ana shu chegaralarini buzib, harom narsalardan tap tortmaydigan, gunohlarni oson sanaydigan bo'lib qoladi. Chunki shayton insonlarga ochiq-oydin, aniq dushmandir.

Alloh taolo ruxsat etgan narsalar shariatda "halol" deyiladi. Mo'min-musulmonlarga halol rizq topish, halol kasb bilan ro'zg'or tebratish, halol taom-ichimliklarni iste'mol qilish buyurilgan. Shariatimizda ijozat etilgan hamma narsa, eyiladigan taomlar yoki qilinadigan ishlar halol sanaladi. Alloh taolo halol qilgan narsalar inson uchun moddiy va ma'naviy foydalardan xoli emas. Alloh taolo man qilgan narsalar va ishlar shariatda harom hisoblanadi. Harom ishga o'tish yoki harom taom eyish og'ir gunoh sanaladi. (Ba'zan zarurat tufayli harom halolga aylanishi ham mumkin, masalan, ochdan o'layotgan odam zarur miqdorda harom iste'mol qilishi, dushmanga nisbatan yolg'on ishlatish mumkinligi kabilar.) Harom ish va narsalar sanoqlidir. Quyida ulardan ayrimlarini keltiramiz: to'ng'iz, vahshiy hayvonlar, o'zi o'lib qolgan halol hayvonlarning go'shtlari, so'yganda chiqqan qon, "Bismillah..."siz so'yilgan halol hayvonlarning go'shti, dinsiz (majusiy)lar so'ygan hayvon go'shti, mast qiluvchi ichimlik va giyohlarning barcha turlari, erkaklarga ipak va tilla ishlatish, ayollarga erkakcha kiyinish, tilla-kumush idishda ovqat eyish, zinokorlik, sudxo'rlik, o'g'rilik, qaroqchilik, g'iybat, tuhmat, bo'hton, yolg'onchilik kabi narsalar musulmonlarga harom qilingan.

إِنَّمَا يَأۡمُرُكُم بِٱلسُّوٓءِ وَٱلۡفَحۡشَآءِ وَأَن تَقُولُواْ عَلَى ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ١٦٩

169. U sizlarni faqat yomonlik va buzuqlikka, Alloh xususida bilmagan narsalaringizni gapirishga buyuradi.

Shayton va nafs inson zurriyotining eng katta dushmanlaridir. Ayniqsa shayton (shu jumladan odamlarning shaytonlari ham) insonlarni gunoh ishlar qilishga, haq yo'ldan chekinishga, Alloh va Uning Payg'ambariga itoatsizlik ko'rsatishga, turli buzuqlik va shahvoniy ishlarga hamisha chorlab, qiziqtirib turadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Shayton inson bilan uning nafsi orasiga kirib olib vasavasa qiladi", deganlar (Ibn Moja rivoyati). Masalan, shayton namozni kutib o'tirgan odamni hali namoz vaqti kirmasidan o'qib olishga vasvasa qilsa, namoz vaqti o'tib ketayotganida yanada kechiktirishga undaydi. Namoz boshlagan mo'minning esa xayolini chalg'itishga, xushu'ni ketkazishga, hatto necha rakat o'qiganini unuttirishga urinadi. Saxiyni sadaqa berayotganida, obidni Allohni zikr qilayotganida, ilm tolibini ilm olayotganida turli yo'llar bilan chalg'itadi. Shaytonning odamlarni haq yo'ldan ozdirishga harakati ayniqsa qattiq bo'ladi. Alloh xususida bilmagan narsalarini gapirishga buyuradi. Natijada gumroh kishilar "Hamma narsani Alloh yaratgan bo'lsa, Uning O'zini kim yaratgan?", "Farishtalar Allohning qizlarimikin", "Allohning farzandi bormikin", "Alloh qayerda: osmondami yo erdami", "Allohning ko'rinishi qanday" kabi bema'ni savollar to'g'risida bosh qotirishga undaydi. Bunday holatlarda shaytonning ta'zirini berish, vasvasasidan qutulish uchun avvalo, uning yomonligidan Allohdan panoh tilash lozim, chunki Alloh nomi zikr qilinganida shayton tiraqaylab qochadi. Ikkinchidan, miyaga shaytoniy fikrlar kelganida darhol uni to'xtatib, zikr, tasbeh yoki boshqa rabboniy lafzlarni aytish kerak. Chunki inson aqli chegaralangan, nafsi esa juda ojiz. Ojizligini bilgan inson ilohiy madad orqali shaytonga bas kela oladi. Rasululloh solallohu alayhi vasallam: "Haqiqiy mo'min shaytonni xuddi sizlar safarda tuyalaringizni qiynab yuborganingiz kabi qiynaydi", deganlar (Ahmad rivoyati).

Tafsiri irfon
Boshqa maqolalar

«Globallashuv davrida sof aqida va tasavvuf masalalari» mavzusida konferensiya bo‘lib o‘tdi

15.11.2025   5406   4 min.
«Globallashuv davrida sof aqida va tasavvuf masalalari» mavzusida konferensiya bo‘lib o‘tdi

Bugun 2025 yil 13-noyabr sanasida Mir Arab oliy madrasasi anjumanlar zalida «Globallashuv davrida sof aqida va tasavvuf masalalari» mavzusida xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya bo‘lib o‘tdi.


Tadbirni Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisining I-o‘rinbosari Davronbek Maqsudov kirish so‘zi bilan ochib berdi. Shundan so‘ng O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinborasi Muhammadolim domla Muhammadsiddiqov yurtimizda diniy sohadagi islohotlar, yangi ochilgan ilmiy-tadqiqot markazlari, oliy diniy ta’lim muassasalari haqida so‘z yuritdi.

Anjumanda so‘zga chiqqan O‘MI Buxoro viloyati vakili, Mir Arab oliy madrasasi rektori ustoz Jobir domla Elov konferensiya ishiga omad tilab, tashrif buyurgan ma’ruzachilarga o‘z minnatdorligini bildirdi.

Shu bilan bir qatorda anjumanda xalqaro darajadagi ilmiy konferensiyani keng yoritish maqsadida televideniya xodimlari ham taklif etildi.

Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya 2 sho‘bada olib borildi. Qo‘yida sho‘balar mavzular hamda o‘z ma’ruzasi bilan qatnashgan ma’ruzachi va ishtirokchilar bilan tanishtirib o‘tamiz:
 

Ishtirokchilar:

Davron Maqsudov - Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisining 1- o‘rinbosari;

Muhammadolim Muhammadsiddiqov - O‘zbekiston musulmonlari idoras1 raisi o‘rinbosari, siyosiy fanlar doktori,professor;

Azizbek Qalandarov - Viloyat hokimining jamoat va diniy tashkilotlar bilan aloqalar bo‘yicha o‘rinbosari;

Jobir Elov - O‘zbekiston musulmonlari idorasi Buxoro viloyati vakili, Mir Arab oliy madrasasi rektori.

I-Sho‘ba. Globallashuv davrida sofaqida: muammolar va yechimlar.

Abdulatif Alloqulov - Imom Moturudiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi, Moturudiylik ta’limoti tadqiqotlari bo‘limi boshlig‘i(PhD), dots.nt - "Moturudiylik ta’limotida tafviz va ta’vil metodologiyasi";

Dr. Ahmed Saad Ibrahim Abdulrahman Osman - Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi ilmiy xodimi "Tasavvuf va kalom ilmi o‘rtasidagi ma’rifiy uyg‘unlik";

Ahmad Rajab Ahmad Adaviy - Mir Arab oliy madrasasi o‘qituvchisi - Hadis sharif olimlari va ularning boshiga kelgan e’tiqodiy sinovlar: "Imom Nasaiy va u kishining "Xosais Ali" va "Musnadi Ali" kitoblari talqinida";

Ahmad Muhammad Ali Misriy - Mir Arab oliy madrasasi o‘qituvchisi - "Ekstremizm va terrorizmga qarshi diniy ta’limning ta’siri";

II-Sho‘ba. Globallashuv davrida tasavvuf: ma’naviy meros va zamonaviylik.

Oygul Sharipova - Jo‘ybori Kalon ayol-qizlar o‘rta maxsus islom ta’lim muassasasi rahbari, falsafa fanlari doktori (DsC) professor. "Tasavvuf ta’limoti - ijtimoiy barqarorlik omili";

Haydar Yuldashxodjayev – Yangi asr universiteti kafedra mudiri, dots.nt, tarix fanlari nomzodi. "Musoxon Dahbidiyning Xojagon- Naqshbandiya ta’limoti rivojida tutgan o‘rni";

Gulchehra Navro‘zova - Buxoro davlat texnika universiteti ijtimoiy fanlar va jismoniy madaniyat kafedrasi professori, falsafa fanlari doktori "Naqshbandiya ta’limotining insonparvarlik mohiyati";

Dr. Ayman Usmon Abdul’alim Muhammad Shariiy – Buxoro davlat universiteti Islom tarixi va manbashunosligi, falsafa kafedrasi o‘qituvchisi "Globallashuv davrida arab tili va arab tiliga kirib kelgan so‘zlarning ta’siri";

Husen Djurayev - Buxoro davlat universiteti "Islom tarixi va manbashunosligi, falsafa" kafedrasi dots.nti, tarix fanlari bo‘yicha falsafa doktori - "Xattotlik san’ati va qo‘lyozma manbalarining insoniyat madaniyatiga ta’siri".

Moderator:

To‘xtasinov Ro‘zimuhammad – Mir Arab oliy madrasasi katta o‘qituvchisi, Islomshunoslik fanlari bo‘yicha falsafa doktori(PhD).

Anjuman so‘ngida barcha ma’ruzachilarga esdalik sovg‘alari hamda sertifatlar topshirildi hamda Oliy madrasa rektori ustoz Jobir domla Elov tomonidan barcha tashrif buyurganlarga va tashkilotchilarga minnatdorlik bildirildi.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi

Buxoro viloyati vakilligi Matbuot xizmati