Sayt test holatida ishlamoqda!
21 Iyul, 2025   |   26 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:30
Quyosh
05:08
Peshin
12:34
Asr
17:38
Shom
19:55
Xufton
21:25
Bismillah
21 Iyul, 2025, 26 Muharram, 1447

Qaysarlikning oqibati – halokat

23.10.2023   1561   4 min.
Qaysarlikning oqibati – halokat

Bugungi kunda terrorchilik, ekstremizm, radikalizm butun dunyoga xavf solayotgan, insoniyatning tinch va osuda yashashi uchun to'sqinlik qilayotgan jiddiy muammolardan biridir. Qo'poruvchilikni kasb qilib olgan bunday razil kimsalar tinchlik va omonlik dini bo'lgan Islomni niqob qilib olgani g'ayridinlar o'rtasida islomofobiyaning urchishiga sabab bo'lyapti.

Ana shunday yovuz kuchlar va buzg'unchi firqalardan biri 1953 yili Yaqin Sharqda asos solingan “Hizbut tahrir” oqimi bo'lib, uning tarafdorlari har qanday boshqacha fikrlashni inkor etadi, o'zining mafkuraviy va diniy qarashlarini qo'pol ravishda majburlab qabul ettirishga harakat qiladi. Ular o'z tarafdorlaridan ularning har bir buyruqlarini so'zsiz bajarishni, ularga ko'r-ko'rona ishonishni talab etadilar.

Bu oqim a'zolari Islom dini haqida etarlicha ma'lumotga ega bo'lmagan kishilar, xususan, yoshlar ongiga xalifalikni tiklash g'oyasini singdirib, ularni ushalmas orzu-umidlar yo'lida o'z mollari, kuch-quvvatlari, hatto jonlarini ham qurbon qilishga targ'ib etadilar va buni “shahidlik” deb baholaydilar.

Vaholanki, xalifalik o'ttiz yil davom etishini Payg'ambarimiz bashorat qilib, bunday deganlar: “Halifalik mendan so'ng o'ttiz yildir, keyin podshohlik bo'ladi”1.

Yaqin Sharqda paydo bo'lganiga etmish yildan oshgan bo'lsa-da, hech kim qabul qilmagan bu oqimni ayrim ilmsiz kishilar, Islom dinining haqiqatidan bexabar ayrim yoshlar qabul qilgani, oqibatda ming pushaymon bo'lgani ayni haqiqatdir.

Alloh taolo Qur'oni karimda barcha musulmonlarni juda zarur ish – ittifoqlikka, hamjihatlikka buyurib, bunday marhamat qiladi: «Hammangiz Allohning “arqoni”ni (Qur'onini) mahkam tuting va firqalarga bo'linmang hamda o'zaro adovatda bo'lgan paytlaringizda dillaringizni (tutashtirib) oshno qilib qo'ygan Allohning ne'matini yodda tuting...»2 (Oli Imron surasi, 103-oyat).

Ushbu oyatda Alloh taolo bizni, avvalo, Qur'on ko'rsatmasiga amal qilgan holda birlikda, hamjihatlikda yashashimizga, ikkinchidan, firqalarga bo'linmaslikka buyuradi. Oyatdagi “bo'linmanglar” degan buyruqni Islom nomini niqob qilib olgan birorta guruh yoki oqimga kirmanglar, aralashmanglar, aqidangizga sodiq qoling, deb tushunishimiz kerak3.

“Hizbut tahrir” oqimi a'zolari musulmonlarning oralarini buzib, o'zlaricha: “Biz alohida hizbmiz, alohida bir guruhmiz”, deydilar. Ularning har biri Alloh taoloning “firqaga bo'linmanglar”, degan buyrug'iga qarshi chiqish orqali Islom ta'limotiga teskari ish tutadilar.

“Hizbut tahrir” tarafdorlari yo'llari to'g'ri ekanini isbotlash maqsadida Oli Imron surasining 104-oyatini buzib talqin qiladilar. Oyatdagi “Sizlardan bir ummat bo'lsin...” buyrug'ining ma'nosini o'zgartirib, “Alloh taolo sizlardan hizb bo'lsin” demoqda, deyishadi.

Mufassirlarimiz oyatdagi “ummat”dan murod ulamolar jamoasi ekanini ta'kidlashgan4. “Imom” degan so'z “ummat” so'zidan kelib chiqqan bo'lib, uning vazifasi o'z qavmini Qur'on ta'limotiga chaqirish, yaxshilikka buyurish, yomonlikdan qaytarishdir.

Hizbchilar o'zlaricha “Hizbut tahrir” bir jamoatdir, u Taqiyyuddin Nabaxoniyning ijtihodidir. Unga xohlagan odam kirishi mumkin, deb da'vo qiladilar. Lekin hizb a'zolaridan birortasi adashganini tushunib qolib, hizbdan chiqsa, ahdini, qasamyodini buzgani uchun malomatga qoladi, deydilar. Vaholanki, adashganini Islom ta'limoti asosida anglab etgan kishining haqiqatni topib, noto'g'ri yo'ldan qaytishi katta saodatdir.

Hulosa sifatida mashoyixlarimizning quyidagi so'zlarini keltirishni lozim topdik: “Kishilar to'rt xil bo'ladi: 1) hamma narsani biladi va bilishini o'zi ham biladi. U kishi olimdir, unga ergashish zarur; 2) biladi, lekin bilishini o'zi bilmaydi. U go'yo uyquda, uni uyg'otish kerak; 3) hech narsani bilmaydi va bilmasligini o'zi ham biladi. U johildir, unga o'rgatish lozim; 4) hech narsani bilmaydi va hech narsani bilmasligini o'zi ham bilmaydi. U ahmoqdir, undan uzoq bo'lish kerak”.

“Hizbut tahrir” mashoyixlarimiz aytgan to'rtinchi toifaning aynan o'zginasidir. Ularni to'g'ri yo'lga solish uchun qanchalik harakat qilinmasin, baribir o'z bilganlaridan qolmaydi. Ularning bu qaysarliklari Iso alayhissalomning mashhur gapini esga soladi: “Men Allohning izni bilan qanchadan-qancha bemorlarni davoladim, ko'rlarning ko'zini ochdim, o'liklarni tiriltirdim. Ammo ahmoqlarni yo'lga sola olmadim” (“Tarixi Kabir”).

 G'olib NURIDDINOV

MAQOLA
Boshqa maqolalar

“Odamlarni afv etadiganlar...”

16.07.2025   6938   4 min.
“Odamlarni afv etadiganlar...”

Abdurrazzoq San’oniy aytadi: Ali ibn Husayn roziyallohu anhum namoz uchun tahorat qilayotgan edi. Shu payt suv quyib turgan joriya qo‘lidan obdasta tushib ketib, uning yuziga ozgina shikast yetkazdi. Ali ibn Husayn boshini ko‘tarib, joriyaga qaradi. Joriya vaziyatni yumshatish maqsadida Qur’oni karim oyatlaridan o‘qidi: “... G‘azablarini yutadigan... (Oli Imron surasi, 134-oyat). Ali ibn Husayn roziyallohu anhum jimgina javob berdi: “G‘azabimni bosdim”.

Joriya oyatning davomini o‘qidi: ...odamlar-ni (xato va kamchiliklarini) afv etadiganlardir....

U kishi dedi: “Men seni afv etdim”.

Joriya oyatning oxirini o‘qidi: Alloh ezgulik qiluvchilarni sevar”.

Ali ibn Husayn roziyallohu anhum dedi: “Bor, sen Allox yo‘lida ozodsan”.

Abdulloh ibn Ato aytadi: “Ali ibn Husaynning bir g‘ulomi (quli) xatoga yo‘l qo‘ydi va jazoga loyiq bo‘ldi. Ali ibn Husayn qamchini oldi. So‘ng u zot bunday oyatni o‘qidi: (Ey Muhammad!) Imon keltirgan kishilarga ayting, ular Alloh kunlari (qiyomat)dan umid qilmaydigan kimsalarni kechirib yuboraversinlar! Shunda (u sabrli) kishilarni qilgan ishlari (kechirishlari) sababli mukofotlagay! (Josiya surasi, 14-oyat).

Qul esa dedi: “Men bunday emasman, men Allohning rahmatidan umidvorman va uning azobidan qo‘rqaman”.

Ali ibn Husayn roziyallohu anhum qamchini tashlab yubordi va dedi: “Sen Alloh yo‘lida ozodsan”.

Muso ibn Dovud aytadi: Ali ibn Husayn xizmatkorini ikki marta chakirdi, u javob bermadi. Uchinchi marta chaqirgach javob qildi. Ali ibn Husayn unga dedi: “Ey o‘g‘lim, ovozimni eshitmadingmi?”.

Xizmatkor: “Eshitdim”, dedi.

Ali ibn Husayn so‘radi: “Nega javob bermading?”.

Xizmatkor: “Sizning shafqatingizga ishondim”, dedi.

Abdulg‘ofir ibn Qosim aytadi: Ali ibn Husayn masjiddan chiqib ketayotgan edi. Bir odam kelib uni haqorat qildi. Shunda Alining xizmatkor va qullari unga tashlanishdi.

Ali ibn Husayn ularni to‘xtatdi va bunday dedi: “Bas qilinglar, uning holatiga qaranglar”.

So‘ngra o‘sha odamga dedi: “Bizda siz bilmagan yana ko‘p narsalar bor. Agar sizga yordam kerak bo‘lsa, ayting, yordam beraylik”. O‘sha odam xatosini anglab, uyaldi va ortiga qaytdi.

Ali ibn Husayn uni yoniga chaqirib, o‘zi kiyib turgan chakmonini yelkasiga tashladi va ming dirham pul berdirdi.

Abu Ya’qub Muzaniy deydi: Hasan ibn Hasan bilan Ali ibn Husayn o‘rtasida bir oz noxushlik bo‘lib qoldi. Hasan bir kuni masjidda Ali ibn Husaynning yoniga keldi, uni turli so‘zlar bilan haqorat qildi. Ali ibn Husayn esa unga bir og‘iz ham javob qaytarmadi.

So‘ngra Hasan chiqib ketdi. Kechasi u alining uyiga bordi va eshigini qoqdi. Ali ibn Husayn eshikni ochib chiqdi. Hasan unga:

- Ey aka, agar siz haqiqatan ham men aytganlarimdek bo‘lsangiz, Alloh meni mag‘firat qilsin. Agar men yolg‘onchi bo‘lsam, Allox sizni mag‘firat qilsin, dedi va ketdi.

Ali ibn Husayn ortidan borib, yetib oldi va uni og‘ushiga oldi. Ikkovi yig‘lab yuborishdi. Shunda Hasan:

- Qasamki, endi siz xafa bo‘ladigan biron ish qilmayman, - dedi.

Ali esa unga: - Sen ham menga aytgan so‘zla ring uchun halollikdasan,- dedi.

Ibn Abi Dunyo rivoyat qiladi: Ali ibn Husaynning xizmatkori shoshgan holda oshxonadan temir pechni olib kelayotgan edi. Kutilmaganda temir pech tushib ketdi ketdi va narigi tomondan pastga tushib kelayotgan Ali ibn Husayn o‘g‘lining boshiga tegib, jarohat yetkazdi. Oqibatda u halok bo‘ldi. Mehmonlar bilan suhbatlashib o‘tirgan Ali ibn Husayn o‘rnidan sakrab turib, xizmatkorga dedi: “Sen ozodsan. Bu ishni qasddan qilmaganingni bilaman”. So‘ngra Ali ibn Husayn mayyitni dafn etish tadorigini ko‘rdi.

Shayx Mahmud MISRIYning “Solih va solihalar hayotlaridan qissalar”
nomli asaridan Ilyosxon AHMЕDOV tarjimasi.