Hindiston xalqaro markazida buyuk mutafakkir va qomusiy olim Abu Rayhon Beruniy tavalludining 1050 yilligiga bag'ishlangan konferentsiya bo'lib o'tdi, deb xabar qilmoqda «Dunyo» AA muxbiri.
Mamlakatimizning Dehlidagi elchixonasi va "Hindiston – Markaziy Osiyo" jamg'armasi hamkorligida tashkil etilgan anjumanda ikki mamlakat etakchi oliy bilim yurtlari va ilmiy-tadqiqot markazlari vakillari ishtirok etdi.
O'zbekiston Fanlar akademiyasi Abu Rayhon Beruniy nomidagi sharqshunoslik instituti, Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti, Javaharla'l Neru universiteti, Dehli universiteti, Jamiya Milliya Islamiya universiteti, Kashmir universiteti etakchi olimlari va boshqa qator tadqiqotchilar buyuk alloma Abu Rayhon Beruniyning ilmiy faoliyati va jahon ilm-fani rivojidagi o'rni xususida so'z yuritdi.
Qomusiy olimning ilm-fan sohasidagi faoliyati turli yo'nalishlarni qamrab olgani, insoniyat ilmiy tafakkurining rivojlanishiga katta ta'sir ko'rsatgani ta'kidlandi. Astronomiya, matematika, ma'danshunoslik, geografiya, tarix, dorishunoslik va boshqa ko'plab fanlarga oid yozgan asarlari ushbu yo'nalishlardagi ilmiy izlanishlarga asos solgani urg'ulandi. Bugungi kunda ham buyuk alloma boy ilmiy merosining ahamiyati yuqori bo'lib, uning bebaho asarlari xalqaro ko'lamda chuqur va izchil o'rganishda davom ettirilmoqda.
– Beruniy merosining Hindiston uchun alohida ahamiyati bor, - deydi Kashmir universiteti Markaziy Osiyo tadqiqotlari markazi direktori Tabassum Firdavs. – Uning «Hindiston» asari mamlakatimiz haqida bitilgan ilk mukammal asarlardan biri bo'lib, unda hindistonliklarning urf-odatlari, bayramlari, ilmu fani haqida o'ta qiziqarli va bebaho ma'lumotlar qoldirilgan. Bugungi kunda ham Hindiston tarixini o'rganish jarayonida ushbu asar o'zining noyob manba sifatidagi qadrini yo'qotgani yo'q.
– Abu Rayhon Beruniy asarlari ilm-fan ahli uchun hamisha betakror manba va yuksak cho'qqi bo'lib xizmat qiladi, - deydi Javaharla'l Neru universiteti Rossiya va Markaziy Osiyo tadqiqotlari markazi ilmiy xodimi Rashmini Koparkar. – Uning ilmiy izlanish uslublari, to'plagan ma'lumotlari, tahliliy natijalari ilm-tadqiqot olami vakillari uchun namuna bo'lib qolmoqda. Shu bois buyuk alloma merosiga qayta-qayta murojaat qilinadi.
Halqaro konferentsiya ishtirokchilari Abu Rayhon Beruniy ilmiy merosining tarixiy va zamonaviy ahamiyatiga oid mavzularda ma'ruzalar qildi.
O'zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati
Cavol: Issiq havoda ko‘p yurish natijasida ayrim odamlarda ikki oyog‘i orasi qizarib, achishadi. Ehromda shunday holatda malham, vazelin kabi narsalar surtsa bo‘ladimi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Ehromdagi kishi siz aytgandek holatga tushib qolganda yoki tovoni yorilganda xushbo‘y bo‘lmagan malhamlardan foydalanishi mumkin. Bunda hech qanday jarima lozim bo‘lmaydi. Agar xushbo‘y malham yoki vazelindan foydalansa, bunda sadaqa qilishi lozim bo‘ladi. Agar ko‘p marta surtsa, jonliq so‘yish vojib bo‘ladi. Shuning uchun bunday kasallikka duchor bo‘lgan inson imkon qadar xushbo‘y bo‘lmagan malhamlardan foydalanishi maqsadga muvofiq bo‘ladi. Bu haqida fuqaholarimiz bunday deydilar:
وَلَوْ دَاوَى بِهِ جُرْحَهُ أَوْ شُقُوقَ رِجْلَيْهِ فَلَا كَفَّارَةَ عَلَيْهِ ؛ لِأَنَّهُ لَيْسَ بِطِيبٍ فِي نَفْسِهِ إنَّمَا هُوَ أَصْلُ الطِّيبِ أَوْ طِيبٌ مِنْ وَجْهِ فَيُشْتَرَطُ اسْتِعْمَالُهُ عَلَى وَجْهِ التَّطَيُّبِ.
“Ehromdagi kishi jarohat, oyoq yoriqlarini zaytun yog‘i bilan yog‘lasa, zimmasiga hech narsa vojib bo‘lmaydi. Chunki u xushbo‘ylik emas, balki xushbo‘ylik olinadigan narsa yoki bir jihatdangina xushbo‘ylik xolos. Kafforat vojib bo‘lishligi uchun uni xushbo‘ylanish uchun iste’mol qilgan bo‘lishi shart” (“Hidoya” kitobi).
Alloma Kamol Ibn Humom rahimahulloh aytadilar: “Ehromdagi inson yog‘ yoki sirkani yesa, jarohati yoki tovonidagi yoriqlariga surtsa yo qulog‘iga tomizsa, unga hech qanday jarima lozim bo‘lmaydi” (“Fathul Qodir” kitobi).
Mulla Ali al-Qoriy rahimahulloh aytadilar:
ولو تداوى بالطيب او بدواء فيه طيب غالب ولم يكن مطبوخا فألزقه بجراحته يلزمه صدقة اذا كان موضع الجراحة لم يستوعب عضوا
“Agar xushbo‘y narsa bilan yoki xushbo‘ylik g‘olib bo‘lgan narsa bilan davolansa va ular olovda pishirilgan bo‘lmasa, so‘ng uni jarohatiga yopishtirsa va jarohat bir to‘liq a’zoni tashkil qilmagan bo‘lsa, sadaqa lozim bo‘ladi”. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.