Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu salomlar yo‘llaymiz.
O‘tgan kuni “azon.uz” saytida “Shamsiddinxon Boboxonov” bosmaxonasi va “Movarounnahr” nashriyoti faoliyati to‘g‘risida e’lon qilingan maqolaga O‘zbekiston musulmonlari idorasi o‘z munosabatini bildiradi.
Xabaringiz bor, joriy yilning boshida O‘zbekiston musulmonlari idorasi tomonidan “Shamsiddinxon Boboxonov” nomli bosmaxona ta’sis etilgan edi. Uni tashkil qilingani to‘g‘risida qariyb ikki yildan buyon matbuotda xabar berib kelinadi. Jumladan, 2019 yil 19 sentyabrda “Muftiy hazrat yangi qurilish ishiga duo berdi”, 28 oktyabrda “Muftiy hazrat bunyodkorlik ishlari bilan tanishdi” nomli maqolalar e’lon qilingan. Joriy yili esa bosmaxona tomonidan chop etilayotgan “Vabo insonlar uchun bir sinov” kabi kitoblar taqdimoti orqali mazkur bosmaxona haqida televideniya va bosma nashrlarda bir necha bor xabar berib kelinmoqda.
Mazkur bosmaxonani qurishdan maqsad, birinchidan, O‘zbekiston musulmonlari idorasining davriy nashrlari, shuningdek tizimda faoliyat yuritayotgan diniy soha xodimlarining ijodiga mansub asarlar, kitoblar, qo‘llanmalarni chop etishni osonlashtirish, ikkinchi tomondan esa, Diniy idoraning iqtisodiy salohiyatini mustahkamlash edi. Soha vakillari nashr ishlaridan tushadigan foydaning salmoqli qismi bosmaxonalar hissasiga to‘g‘ri kelishini yaxshi tushunishadi.
Ushbu bosmaxonani qurish, zarur texnika va uskunalar sotib olish uchun O‘zbekiston musulmonlari idorasi tomonidan investitsiya mablag‘lari yo‘naltirildi. Natijada, mazkur korxona joriy yil boshidan shu kungacha sarflangan xarajatlarning qariyb uchdan bir qismini qopladi. Shuningdek, mablag‘lar maqsadli sarflanishi orqali moliyaviy tejamkorlikka ham erishildi.
Ta’kidlash joizki, joriy yilning bahor faslida O‘zbekiston musulmonlari idorasining davriy nashrlarini chop etish o‘z vaqtidan biroz kechikdi. Bu holat respublikada pandemiya sabab e’lon qilingan fors-major holati bilan bog‘liq bo‘lib, bosmaxona xodimlari ham boshqa fuqarolar singari karantinga rioya etgan holda uyda qoldilar. Hozirgi kunda karantin talablari asosida ish-faoliyat joriy etilgan. Gazeta va jurnallarni mushtariylarga yetkazish choralari ko‘rilmoqda.
Qayd etish kerakki, O‘zbekiston musulmonlari idorasi “Movarounnahr” nashriyoti va “Shamsiddinxon Boboxonov” bosmaxonasining ta’sischisi sifatida mazkur korxonalarning samarali faoliyatini yo‘lga qo‘yish uchun istiqbolli rejalarni amalga oshirish, shu jumladan, xo‘jalik yuritish shaklini o‘zgartirish va yo‘naltirish kabi huquqlarga ega.
Nashriyotni bosmaxona tarkibiga qo‘shib yuborish orqali “Shamsiddinxon Boboxonov” nashriyot-matbaa ijodiy uyini qayta tashkil etishdan asosiy maqsadlar quyidagilar hisoblanadi:
- bosma mahsulotlar tayyorlashning to‘liq majmui va yagona boshqaruvini joriy etish. Bu mahsulot sifatini tushirmagan holda umumiy ish jarayonini tezlashtirish va ishlab chiqarish unumdorligini oshiradi;
- chop etilayotgan mahsulotlarga nashriyot va bosmaxona tomonidan ikki marta ustama narx qo‘yilishini bartaraf etish;
- doimiy va yirik miqdordagi buyurtmachilar bilan ishlashda muntazam hamkorlikni o‘rnatish va kelishuv asosida narxlarni belgilash;
- nashriyot va bosmaxonaning qo‘shimcha xarajatlarini kamaytirish, ortiqcha mehnat sarfini qisqartirish. Jumladan, buxgalteriya, iqtisod, marketing va ombor kabi shtatlarni maqbullashtirish;
- bosma mahsulotlar tayyorlash ishini tezlashtirish, jumladan, tahrirlash, sahifalash, sayqallash, bezaklash va chop etish kabilarni tizimlashtirish;
- marketing va reklama ishlarini jadal olib borish;
- hujjatlar aylanmasini soddalashtirish;
- bank xizmat haqi va soliq yukini qisqartirish (masalan, ikki tashkilotdan emas, balki bir tashkilotdan soliq to‘lash);
- nashriyot va bosmaxona o‘rtasidagi o‘zaro manfaatlar to‘qnashuvi borasida yuzaga keladigan salbiy omillarni bartaraf etish;
- moliya-xo‘jalik sarflarini tejash;
- O‘MI tizimida faoliyat yuritayotgan soha vakillarining ijodiga mansub mahsulotlarni chop etish ishini osonlashtirishdir.
Ayni kunlarda “Movarounnahr” nashriyoti “Shamsiddinxon Boboxonov” bosmaxonasi tarkibiga qo‘shib yuborish orqali qayta tashkil etilayotgan “Shamsiddinxon Boboxonov” nashriyot-matbaa ijodiy uyini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish uchun zarur me’yoriy hujjatlarni ishlab chiqish bosqichlari davom etmoqda. Shuningdek, Fuqarolik kodeksining tegishli moddalari hamda O‘zbekiston Respublikasining “Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida”gi qonuni talablari asosida to‘liq inventarizatsiyadan o‘tkazish va mazkur jarayonni amalga oshirish uchun tanlangan “Qo‘shib yuborish”ga tayyorgarlik tadbirlari amalga oshirilmoqda.
Shuningdek, “Movarounnahr” nashriyoti zimmasidagi barcha shartnomaviy burch va majburiyatlar, xususan, obunachilarga nashrlarni o‘z vaqtida yetkazish vazifasi yangi tashkil etilayotgan korxona zimmasida bo‘lishi alohida belgilab qo‘yilgan. Mazkur tartibotlar mukammal tarzda yakuniga yetgandan so‘ng yangi korxonani davlat ro‘yxatidan o‘tkazish uchun hujjatlar Davlat xizmatlari agentligiga taqdim etiladi. Matbaa-ijodiy uyi ishlab chiqaradigan mahsulotlarga “Movarounnahr” MCHJning vorisi sifatida “Movarounnahr” savdo belgisi qo‘yilishi loyiha hujjatlarida mavjud. Ya’ni, “Movarounnahr” savdo belgisi (brendi) saqlab qolinadi va amaliyotda qo‘llanishi davom etadi.
Mazkur o‘zgarishlar har jihatni hisobga olib, iqtisodiy bilim va tadbirkorlikka oid qonun hujjatlari asosida amalga oshirilmoqda.
E’lon qilingan maqolalarda izoh beriladigan yana ikki masalaga e’tibor qaratamiz. Jumladan, O‘zbekiston musulmonlari idorasi muassisligidagi ikki tashkilotni birlashtirishda “qo‘shib yuborish” amaliyotini qo‘llashning boisi mazkur shakl muddat va iqtisodiy jihatdan (yangi tashkilot ochish hisob raqamlarni tugatish, yangilarini ochish, barcha shartnomalarni yopish va boshqalar bilan bog‘liq) maqsadga muvofiq ekani hisoblanadi. Ayni vaqtda nashriyotda ham, bosmaxonada ham inventarizatsiya o‘tkazilgan.
Shuningdek, “Hidoyat” va “Mo‘minalar” jurnallari, “Islom nuri” gazetasi O‘zbekiston musulmonlari idorasining davriy nashrlari sifatida chop etib kelinmoqda. Matbaa-ijodiy uyini tashkil etish ushbu tahririyatlarning hozirgi faoliyatiga va ijodiy erkinliklariga hech qanday salbiy ta’sir ko‘rsatmaydi, aksincha ijobiy nuqtayi nazardan muvofiqlashtirib boriladi.
Shu o‘rinda, O‘zbekiston musulmonlari idorasi tasarrufida yaxshi niyatlar va yirik loyihalar ila xo‘jalik yurituvchi korxona sifatida ish boshlayotgan “Shamsiddinxon Boboxonov” nashriyot-matbaa ijodiy uyi xalqimiz va dinimiz manfaatlari yo‘lida xizmat qilishi uchun ayni pallada, muhtaram jurnalist, bloger, ijod ahli va soha mutaxassislarining xolis fikrlari, albatta o‘z o‘rnidagi tanqid va takliflarini samimiy qabul qilamiz.
Fursatdan foydalanib, O‘zbekiston musulmonlari idorasi faoliyatini rivojlantirish, sohadagi mavjud muammolar va ularning yechimlarini yoritishga doir maqolalarni tayyorlashda Diniy idora Matbuot xizmati yaqindan hamkorlik qilishga tayyor ekanini ma’lum qilamiz.
Haq taolo barchamizni to‘g‘ri yo‘lda sobitqadam aylasin.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Mag‘rurlik
Bilingki, kim o‘z nafsining pastkashliklarini anglab yetsa, olamda o‘zidan boshqa yomonroq, nafratga munosibroq kishini ko‘rmaydi. Odam farzandi uchun o‘zining tub mohiyatini anglashdan ham muhimroq majburiyat yo‘q. Shunday ekan, inson o‘zidan qanoatlanmasligi, o‘z nafsidan mamnun bo‘lmasligi zarur. U o‘zini qanchalik chuqur anglab borsa, ma’naviy holi shuncha yaxshilanib, Alloh huzuridagi darajasi ko‘tarilib boradi.
Nafsning tarbiyasi eng avvalo, yomon sifatlarni tark etib, maqtalgan, yaxshi xislatlarga o‘tish yo‘li bilan amalga oshadi. Barcha yomon sifatlarning ildizi esa mag‘rurlik (ujb)dadir[1].
Demak, birinchi navbatda inson go‘zal fazilatlarni egallashiga to‘sqinlik qiluvchi g‘ururini tark etishi zarur! Shuning uchun ham maqtalgan sifatlarni qo‘lga kiritishning asosiy sharti – bu ujbdan xoli bo‘lishlikdir! Kim o‘zi haqida yuksak fikrda bo‘lmasa, unday odam o‘z nafsini poklashga, go‘zal odoblarni o‘zlashtirishga harakat qiladi. Axir kamolotga intilish va kamchiliklarni yo‘qotish inson tabiatiga xos emasmi?
Inson o‘ziga yuksak baho berish tuyg‘usidan forig‘ bo‘lganida maqtalgan sifatlarni o‘zlashtira boshlaydi. Nuqsonlarini anglab, o‘zida g‘urur va manmanlikni tuymaydi. Bunday holda u kamolot sari da’vat etilsa, haqiqiy ishtiyoq bilan, samimiy intiladi. Ilohiy eslatmalar ta’siri va o‘zining tabiiy mohiyati sababli u belgilangan kamolotga yetishguniga qadar axloqiy o‘nglanishda davom etadi.
Ma’lumki, nafsning falokatlaridan biri maqtovlardan lazzatlanishga moyillikdir. Zero, o‘z nafsidan mamnun bo‘lish va o‘ziga bino qo‘yish Allohning g‘azabini keltiradigan holatlardir.
Ibn Atoulloh quddisa sirruhudan so‘rashdi:
– Allohning g‘azabini hamma narsadan ko‘ra tezroq keltiradigan narsa nima?
U zot javob berdilar:
– O‘ziga va o‘zining ruhiy holiga yuksak baho berishlik. Bundan–da yomonrog‘i esa bajargan amali uchun Allohdan mukofot talabida bo‘lmoqlik.
Nafslarining kamchiliklarini faqat o‘zlarini o‘zlari nazorat ostiga olgan kimsalargina payqaydilar. Allohga qasamki, Yaratganning bandasiga qilgan yaxshiliklarining yang yaxshisi nafsining pastkashliklarini o‘ziga ko‘rsatib qo‘yganidir hamda ko‘rsatgan qahrining eng shiddatlisi nafsining razolatini o‘zidan berkitib qo‘yganidir.
Axir, qanday qilib aqlli inson o‘z nafsidan o‘zi mamnun bo‘lishligi mumkin? Barcha yaxshilarning hammalaridan yaxshilari bo‘lgan hazrati Yusuf ibn Ya’qub ibn Is'hoq ibn Ibrohim Xalilulloh alayhimussalomning so‘zlariga bir e’tibor bering:
“Nafsimni oqlamayman. Zero, nafs yomonlikka undovchidir. Faqat Rabbim rahm qilganlar bundan mustasnodir. Albatta, Rabbim kechirimli va rahmli zotdir” (Yusuf surasi, 53-oyat).
Tafsirchilar marhamat qiladilar:
“Bu – “Nafsimni o‘z-o‘zicha yomonlikdan pok deb hisoblamayman, ya’ni men nafsimning tabiiy mohiyatiga asosan bahosini orttirmayman, balki butunlay va mutlaqo Allohning madadiga ishonaman”, deganidir.
“Chunki nafs” deyilganda esa barcha nafslar tushuniladi, jumladan, Yusuf alayhissalomning nafslari ham. Yana nafs tabiatiga ko‘ra “barcha yomonliklarga buyurguvchidir”, deb sifatlangan. Bu – isyonga, sarkashlikka va yaramas ish-harakatlarga chaqiradi, deganidir”.
Nafs turli taqiqlangan ishlarga moyil holda o‘zining foydasiz va behuda istaklarini hammasidan ko‘p ma’qul ko‘rib, ulardan lazzatlanadi. Agar shunday bo‘lmaganida ko‘pchilik odamlarning nafsi o‘z hoyu havaslariga itoat etmas, o‘z xudbinliklariga chap bergan bo‘lar va natijada ulardan ham yomonlik yetmasdi. Shuning uchun ham odam bolasining hammadan aqllisi va Alloh huzuridagi qadrlisi deb o‘z nafsining kamchiliklarini yaxshiroq ko‘ra oladigani aytiladi. Kimki o‘z nafsining kamchiliklarini davomli ravishda kuzata olsa, yanada ko‘proq hushyor tortib, nafsini ayblaydi va o‘zi haqidagi yuksak fikrlarga zarba berib, ularni haydaydi.
“At-Tavilot an-najmiyya” kitobida shunday deyiladi:
“Nafs o‘z tabiatiga ko‘ra yomonlik qilishga buyuruvchi qilib yaratilgandir. Agar unga erk berilsa, undan faqat axmoqona ishlarni kutish mumkin, chunki u faqat yomonlik sodir etish uchungina amr etadi. Qachonki Alloh unga rahm qilib, marhamat nazari bilan qarasa, uning barcha xulqini o‘zgartiradi, Allohning mehribonligi bilan nafs butunlay yomonliklarini tark etib, yaxshi tomonga o‘zgaradi. Endi u yomonlikka buyuruvchi emas, balki yaxshilikka amr qiluvchi bo‘ladi. Ya’ni nafsdagi yovuzlik ezgulikka almashadi. Shuning uchun hazrati Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam:
“Parvardigoro, meni ko‘z ochib yumguncha bo‘lsa ham nafsim bilan tanho tashlab qo‘yma!” (Ahmad ibn Hanbal, V, 42; Abu Hurayra rivoyat qilgan hadisda ham shu ma’noda keladi, Ibn Najjor) deb Allohga yolvordilar.
“Axloqus solihiyn” (Yaxshilar axloqi) kitobidan
Yo‘ldosh Eshbek, Davron Nurmuhammad
tarjimasi.
[1] Ujb – o‘zi haqida juda baland fikrda bo‘lish, o‘ziga yuksak bahor berish, o‘zi bilan faxrlanish, o‘ziga ishonish, mag‘rurlanish, taltayib ketish va hokazo.