Baqara “sigir” ma’nosini bildiradi. Qadimda bani isroillik bir kishi o‘ldirilganida, uning qotilini topa olishmaydi. Shunda Alloh taolo Muso alayhissalomga: “Qavmingga ayt, sigir so‘yib, uning bir bo‘lagi bilan o‘likni ursinlar”, deb buyuradi. Allohning buyrug‘i bajarilganidan so‘ng haligi o‘likka jon kirib, qotili kimligini aytib beradi. Sigir bilan bog‘liq voqea keltirilgani uchun bu sura Baqara deb nomlangan.
Baqara surasi Madinada nozil qilingan, 286 oyatdan iborat. Baqara Qur’oni karimdagi eng uzun suradir. Unda e’tiqod, ibodat, muomala, axloq, nikoh, taloq, idda masalalari bilan bir qatorda Muso alayhissalom qissasi, Fir’avn bilan Bani Isroil o‘rtasidagi mojarolar bayon etilgan. Nabiy sollallohu alayhi va sallam aytadilar: “Menga Tavrot o‘rniga yettilik, Zabur o‘rniga yuzlik, Injil o‘rniga masoniy berildi. Men Mufassal bilan afzal qilindim”.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Uylaringizni qabristonga aylantirib qo‘ymanglar! Baqara (surasi) o‘qiladigan uydan shayton qochadi”, deganlar.
Ali roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kim har farz namozdan keyin Oyatul Kursiyni o‘qisa, uning jannatga kirishini faqat o‘lim to‘sib turadi, xolos”, dedilar.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Insonlarning sayyidi Odam, Arablarning sayyidi Muhammad. Lekin (menda) faxrlanish yo‘q, Forslarning sayyidi Salmon, Rumliklarning sayyidi Suhayb, Qoratanlilarning sayyidi Bilol, Tog‘larning sayyidi Tur tog‘i, kunlarning sayyidi Juma kuni, kalomlarning sayyidi Qur’on, Qur’onning sayyidi Baqara (surasidir), Baqaraning sayyidi Oyatul Kursiydir dedilar. Va yana «Bu oyat unda o‘qilgan xonadonga o‘ttiz kun shayton kirmaydi va sehrgar yerkak va ayol qirq kecha kirmaydi» dedilar.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Har bir narsaning o‘rkachi (ulug‘i, sayyidi, afzali) bo‘ladi. Albatta Qur’oonning o‘rkachi Baqara (surasi)dir. Va unda bir oyat bor bo‘lib, u Qur’onning sayyidasidir. Va u Oyatul Kursiydir», dedilar.
Ubay ibn Ka’b roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Ey Abu Munzir, Allohning kitobidagi eng ulug‘ oyat qaysi ekanini bilasanmi?” dedilar.
“Alloh va Uning Rasuli biluvchiroqdir”, dedim.
“Ey Abu Munzir, Allohning kitobidagi eng ulug‘ oyat qaysi ekanini bilasanmi?” dedilar.
“Allohu laa ilaha illaa huu al-Hayyul Qoy-yum”, dedim.
Shunda u zot: “Allohga qasamki, senga ilm muborak bo‘lsin, ey Abu Munzir”, dedilar (Imom Muslim, Imom Abu Dovud rivoyati).
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Baqara surasining oxirgi ikki oyatini o‘qi, ular menga Arshning ostidagi xazinadan berilgan”, deganlar (Imom Ahmad rivoyati).
Sulaymon ibn Ayub rahimahulloh bunday hikoya qiladi: “Men o‘n yildan ko‘proq vaqt davomida ilm o‘rganish va Qur’onni yod olishga harakat qilsam-da, Fotiha surasini to‘g‘ri o‘qiy olmasdim. Bu holat menga og‘ir edi. Hatto ustozim ham mendan umidini uzgan edi.
Yolg‘iz qolganimda sajdaga bosh qo‘yib yig‘lab, duolarimda Alloh taolodan tilimni burro, xotiramni o‘tkir qilishini hamda qalbimdagi g‘ashlikni ketkazishini so‘rab iltijo qilardim.
Solih insonlardan biriga holimni bayon etdim. U mendan: Ota-onang bormi? - deb so‘radi.
Men: Ha, onam bor, - deb javob berdim.
U: Onangga yaxshilik qilasanmi? – deb so‘radi.
Men: Ha onamning xizmatlarini bekamu ko‘st bajaraman, – dedim.
Shunda solih kishi menga: Onangni oldiga borib, undan Qur’oni karimni yod olishing hamda faqih bo‘lishing uchun duo qilishini so‘ra, – dedi.
Men uyga borib, bu gaplarni onamga aytdim. Volidam yarim tunda namoz o‘qidi, haqqimga xayrli duolar qildi. So‘ngra saharlik qilib, Alloh uchun ro‘za tutdi.
Tong otishi bilan onamning duolari qabul bo‘ldi. Xuddi bulutlar tarqagach quyosh charaqlagani singari aqlim ham yorishib, quvvai hofizam kuchayganini his etdim.
Shu tariqa men zehni o‘tkir va ilmli insonga aylandim. Onamning duosi barakotidan Qur’on va hadisni puxta o‘zlashtirib, ilmu-hikmat dengizida suza boshladim. Nihoyat, kuchli imomga aylandim”.
Kim biror maqsadini amalga oshirishda qiynalsa, avvalo, Alloh taologa tayanish barobarida ota-onasining duosini olsin!.
Shayx Mahmud MISRIYning
“Solih va solihalar hayotlaridan qissalar” kitobi asosida
Ilyosxon AHMЕDOV tayyorladi.