Hijratdan avvalgi 45 yil, jumodul avval oyi (mil. 579 yil, aprel boshi) |
– Rasululloh sollallohu alayhi vasallam sakkiz yoshu ikki oyu o‘n kunlik bo‘lganlarida bobolari Abdulmuttalib Makkada vafot etdi; – Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni tug‘ishgan amakilari Abu Tolib o‘z kafolatiga oldi. |
Hijriy 4 yil, jumodul avval oyi (yoki rabi’us soniy / mil. 625 yil sentyabr-oktyabr) |
– Najd g‘azoti bo‘ldi. |
Hijriy 6 yil, jumodul avval oyi (yoki rabi’ul avval / mil. 627 yil sentyabr-oktyabr yoki iyul-avgust) |
– Bani Lihyon g‘azoti bo‘ldi. |
Hijriy 6 yil, jumodul avval oyi (mil. 627 yil sentyabr-oktyabr) |
– Zayd ibn Horisa roziyallohu anhu sariyasi bo‘ldi; – Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning katta kuyovlari Abul Os roziyallohu anhu (Zaynab roziyallohu anhoning eri) musulmon bo‘ldi. |
Hijriy 7 yil, 10 jumodul avval, seshanba kechasi (mil. 628 yil 13 sentyabr) |
– Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bu kecha Fors hukmdori Kisroning o‘g‘li Sheravayh o‘z otasini o‘ldirib, taxtini qo‘lga kiritganini vahiy orqali bilib, ertasiga bu haqda Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni maktub yuborganlari uchun Kisroning huzuriga olib borish vazifasi bilan Madinaga kelgan Yaman hokimi Bozonning ikki elchisiga aytdilar. |
Hijriy 8 yil, jumodul avval oyi (mil. 629 yil avgust-sentyabr) |
– Mu’ta jangi bo‘ldi. – ushbu jangdan keyin shu paytgacha musulmonlarga qarshi xuruj qilishda davom etib kelayotgan Bani Sulaym, Bani Ashja’, Bani G‘atafon, Bani Zubyon, Bani Fazora va boshqa arab qabilalari musulmon bo‘lishdi. |
Hijriy 9 yil, jumodul avval oyi (mil. 630 yil avgust-sentyabr) |
– Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ishtirok etgan oxirgi g‘azot – Tabuk g‘azoti bo‘ldi; – Ayla hokimi, Jarbo, Azruh va Miyno ahllari Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan sulhga erishishdi va jizya to‘lashdi (Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ularga omonlik xati yozdirib berdilar); – Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Xolid ibn Valid roziyallohu anhuni 420 otliq bilan Duvmatul Jandal hokimi Ukaydir huzuriga yubordilar. So‘ng u bilan sulh tuzib, unga ham omonlik xati yozdirib berdilar; – Tabuk g‘azotidan qaytayotganlarida munofiqlardan o‘n ikkitasi bir tor dara ichida Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga suiqasd uyushtirishdi. |
Hijriy 13 yil, jumodul avval oyi (mil. 634 yil iyul) |
– Hazrat Abu Bakr Siddiq roziyallohu anhu oltmish uch yoshida vafot etgan. |
Hijriy 193 yil, jumodul avval oyi (mil. 809 yil fevral-mart) |
– imom Osim rahmatullohi alayhning eng mashhur roviysi Qur’oni karimni o‘n sakkiz ming marta xatm qilgan Abu Bakr Shu’ba ibn Ayyosh rahmatullohi alayh vafot etgan... |
Abdul Azim Ziyouddin tayyorladi
Manba: http://siyrat.uz/maqola/1849
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Savol: Ba’zi yemakxonlar taom yetkazib berishni kechiktirgani uchun buyurtmadan tashqari qo‘shimcha taom taqdim etar ekan. Shu ish joizmi? Agar reklamada qo‘shimcha bepul taom berish emas, balki yetkazib berilgan taomning pulini olmaslik aytilgan bo‘lsa, hukm qanday bo‘ladi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym.
1. Taomga buyurtma berish bitimi shariatdagi istisno’, ya’ni buyurtma asosida ma’lum mahsulotni tayyorlab berish shartnomasiga to‘g‘ri keladi. Agar savoldagi shart faqat reklamada aks etib, buyurtma jarayonida alohida bunday shart qo‘yilmasa, sotuvchi tarafidan berilgan bu va’da joiz hisoblanadi va unga vafo qilishi kerak bo‘ladi.
Agar buyurtma berishda yetkazib berish kechikishi sababli qo‘shimcha taom berish sharti qo‘yilsa, bu shartnomaning bir qismiga aylanadi. Bitimdagi bunday shart moliyaviy jarima sanaladi. Mahsulot tayyorlab berish (istisno’) bitimida sotuvchiga nisbatan moliyaviy jarima qo‘llashga ruxsat etiladi.
Demak, qo‘shimcha bepul taom berish va’da ko‘rinishida bo‘lsa ham, shartnomada aks etgan bo‘lsa ham joiz ekan.
2. Yetkazib berish kechiksa, buyurtma qilingan taomning pulini olmaslik faqat reklamada aks etib, buyurtma jarayonida bunday shart qo‘yilmasa, bu ham sotuvchi tarafidan berilgan va’da bo‘ladi va joiz hisoblanadi. Ammo buyurtma berish jarayonida yuqoridagi shart qo‘yilsa, bu shartnomaning bir qismiga aylanadi. Shartnomada esa buyurtma summasidan voz kechish shartini qo‘yish durust emas.
Demak, buyurtma qilingan taomning pulini olmaslik va’da ko‘rinishida bo‘lsa joiz, bitimda shart qilinsa, joiz emas. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi