Bola tug‘ilgach, kun o‘tgan sayin o‘zini o‘rab turgan muhit bilan muomala qilishga uni tayyorlaydigan bilim va tajribalarni o‘zlashtirib boradi. Ota-ona farzandini tarbiyalab borish, unga to‘g‘rini noto‘g‘ridan ajratishni o‘rgatish  harakatida bo‘ladilar. Bu ular yashab turgan jamiyatdagi urf-odat va an’analarga ko‘ra, turlicha bo‘lishi mumkin.

Islom dinimizda ham farzand tarbiyasiga alohida e’tibor berilib, u millat yuksalishi uchun asosiy omil deb qaraladi. Dinimizda farzand tarbiyasining bir qancha asoslari bor. Jumladan:

Sog‘lom e’tiqod. Ota-ona farzandining sog‘lom e’tiqod bilan o‘sib-ulg‘ayishiga e’tibor qaratishlari lozim. Bu e’tiqod uning to‘g‘ri yo‘lda yurib, buzuq, yanglish e’tiqodlardan uzoq bo‘lishiga sabab bo‘ladi.

Ibodatlar. Islomda farzand tarbiyasining eng muhim asoslaridan biri unga dinini o‘rgatishdir. Bu unga go‘dakligidan bosqichma-bosqich o‘rgatiladi. Bolalar tabiatan ota-onalariga taqlid qiladilar. Ular ota-onalariga o‘xshab namoz o‘qishga, ro‘za tutishga harakat qiladilar. Ota-ona esa, o‘z navbatida farzandlarga dinni o‘rgatishda qiziqtirish, rag‘batlantirish uslubini tutishlari yaxshi samara beradi. Ularni qo‘rqitib, ibodatlardan bezdirib qo‘ymaslik darkor.

Chiroyli xulq. Musulmon kishining o‘ziga xos xususiyatlaridan biri chiroyli xulq bo‘lishi kerak. Insonda bu sifatlar tarbiya asosida shakllanadi. Bolaga to‘g‘ri so‘zlash, omonatdor bo‘lish, odamlardan o‘zini ustun qo‘ymaslik, yo‘ldan aziyat beradigan narsalarni olib tashlash, ovozini o‘ta balandlatmaslik kabi xulqlar o‘rgatilishi lozim. Bu to‘g‘rida Qur’oni karimda Luqmoni Hakim qissasida oyatlar kelgan: “Eslang, Luqmon o‘g‘liga nasihat qilib, degan edi: «Ey o‘g‘ilcham! Allohga shirk keltirmagin! Chunki shirk ulkan zulmdir», (Luqmon yana dedi): «Ey o‘g‘ilcham! Shubha yo‘qki, agar xantal (o‘simligining) urug‘idek (yaxshi yoki yomon amal qilinadigan) bo‘lsa, bas, u (amal) biror xarsang tosh ichida yo osmonlarda yoki yer ostida bo‘lsa, o‘shani ham Alloh keltirur. Zero, Alloh lutfli va ogoh zotdir. Ey o‘g‘ilcham! Namozni barkamol ado et, yaxshilikka buyur va yomonlikdan qaytar hamda o‘zingga yetgan (balolar)ga sabr qil! Albatta, mana shu puxta ishlardandir. Odamlarga (kibrlanib) yuzingni burishtirmagin va yerda kerilib yurmagin! Chunki Alloh barcha kibrli, maqtanchoq kimsalarni suymas. (Yurganingda) o‘rtahol yurgin va ovozingni past qilgin! Chunki ovozlarning eng yoqimsizi eshaklar ovozidir»” (Luqmon surasi, 13, 16-19-oyatlar).

 Bu oyatlarda Luqmon o‘g‘liga chiroyli xulqlardan ba’zilarini buyurgan. Bu Islom dinida axloqning naqadar muhim o‘ringa egaligini, tarbiyaning bola go‘zal xulqli bo‘lishidagi ta’sirini ko‘rsatadi.

Toshkent shahar Chilonzor tumani

“Muhsinxon To‘ra Eshon” jome masjidi

                                                                                   imom-xatibi Abdurasul QAYUMOV