Tanlovga!
Tasavvur qiling, sizning o‘ta ashaddiy dushmaningiz bor. U sizga shu darajada dushmanchilik qiladiki unga qarshi turishga sizda mador qolmagan. Kamiga, u siz butun umringizni tikkan, bor kuchingiz bilan harakat qilayotgan hamda butun o‘y-fikringizni egallagan orzu va maqsadingiz yo‘lida eng katta to‘siq bo‘lib turibdi. Siz maqsad sari qancha harakat qilsangiz u sizni bu yo‘ldan burib yuborish uchun sizdanda ko‘p ter to‘kmoqda. Uning bu zulmlaridan, sizga yomonliklaridan charchadingiz, kuchingiz qolmadi. Ayni shunday holda qiynalib turganingizda sizga bir xushxabar yetib keldi. Bildingizki, dushmaningiz qilgan jinoyatlari sabab kishanlanibdi, maqsadingiz tarafga esa bir qadam qolgan. Ushbu xabardan qanchalik xursand bo‘lasiz? Nimalarni his etasiz? Yuragingiz hapqirib, hayajondan yorilishiga bir bahya qoladi, shunday emasmi?
Agar ushbu holatni tasavvur qila olgan bo‘lsangiz biz sizga yetkazmoqchi bo‘lgan xushxabarni qabul qiling. Bizning eng katta dushmanimiz bo‘lgan, doimiy bizni vasvasaga soladigan shayton kishanlangan, eng katta orzuyimiz, butun vujudimiz bilan talpinayotganimiz jannat eshiklari esa lang ochiq turibdi. Ushbu xushxabarni biz o‘zimiz o‘ylab topganimiz yo‘q. Bu xabarni insonlarning eng rostgo‘yi, ikki olam sayyidi va suyukli Habibimiz (s.a.v) aytmoqdalar. Keling, U zotning so‘zlariga quloq tuting:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ : «إِذَا جَاءَ رَمَضَانُ فُتِّحَتْ أَبْوَابُ الْجَنَّةِ، وَغُلِّقَتْ أَبْوَابُ النَّارِ، وَسُلْسِلَتْ الشَّيَاطِينُ». رواه البخاري ومسلم.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytadilar: «Ramazon kelganda jannatning (barcha) eshiklari ochiladi, do‘zaxning (barcha) eshiklari qulflanadi va shaytonlar kishanlanadi». Buxoriy va Muslim rivoyatlari.
Bunday ajoyib xushxabarni eshitgan har qanday mo‘min beixtiyor har kuni Ramazon bo‘lishini, bu oy uni hech qachon tark etmasligini istaydi. Har kunimiz Ramazon bo‘lishi uchun esa ushbu oyni g‘animat bilish, unda amallarni ko‘paytirib olish lozim. Agar biz yil bo‘yi ayni shu kayfiyat bizni tark etmasligini istasak bu oyda o‘zimiz uchun biror yaxshi amalni vazifa qilib doimiy odatga aylantirib olishimiz kerak bo‘ladi. Masalan, avallari Qur’on tilovatini kamroq qilgan bo‘lsak bu oyda kunlik vazifani o‘qishga odatlanishimiz va buni yil davomida to‘xtatmasligimiz yoki jamoat namozlariga biroz beparvolik qilgan bo‘lsak bu oyda jamoatga odatlanib yil bo‘yi amal qiladigan odatimizga aylantirib olishimiz lozim. Ana shunda bu go‘zal oyning shukuhi bizni yil davomida tark etmaydi va shaytonlar kishandan bo‘shatilganda ham ular bizning amallarimizga to‘sqinlik qila olmaydi.
Alloh taolo ushbu muborak oyning qolgan o‘n kunlik – ma’rifat dahasini ham g‘animat bilishimizni, unda solih amallarni yanada ko‘paytirib olishimizni barchamizga nasib aylasin. Har kunimiz Ramazon bo‘lsin!
Iysoxon Yahyo tayyorladi
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Odamlarning ustiga yolg‘onchi yillar soya soladi. O‘sha kezlarda yolg‘onchi tasdiqlanadi, rostgo‘y yolg‘onchiga chiqariladi. Xoin kishi ishonarli bo‘ladi, omonatdor kishi xoinga chiqarib qo‘yiladi va ruvaybiza gapiradi”, dedilar. U zotga: “Ruvaybiza” kim? – deyildi. Payg‘ambarimiz alayhissalom: “Ommaning ishini gapiradigan esi past odam”[1], dedilar.
Ibn Manzur “Lisonul arab” kitobida: “Ruvaybiza – bir ish qilish qo‘lidan kelmaydigan notavon odam. Ko‘pincha, bu so‘z esi pastlarga nisbatan ishlatiladi, chunki ular uyida ko‘p o‘tirishadi va katta ishlar bilan kam shug‘ullanishadi”, degan[2].
Davralarda o‘tirib poyintar-soyintar gap gapiradigan kishini uchratganmisiz?
Yoki maza-bemaza ishlar to‘g‘risida uzundan-uzun maqolalar yozadigan muxbirlarni uchratasizmi?
Yoxud bekorchi ko‘rsatuvlarga chiqib, birorta foyda keltirmaydigan ishlarni gapiradigan odamlarni ko‘rgan bo‘lsangiz kerak. Ko‘pincha bunday holatlar zarar keltirib, dilni xira qiladi. Odamlarning boshini aylantirib, fikrlarini chalg‘itadi.
Hammajlislarning qay biri yaxshiroq?
Ibn Abbos roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: “Yo Allohning Rasuli, bizlarga qay bir hammajlis yaxshiroq?” – deyishdi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Uni ko‘rish sizga Allohni eslatadigan, u bilan gaplashish ilmingizga ilm qo‘shadigan va amali sizlarga oxiratni eslatadiganidir”, [3] dedilar.
Bizning hamsuhbatlarimiz orasida bunday sifatlilar topiladimi?
Do‘st-yorlar bilan birga o‘tirsangiz, o‘sha o‘tirishingizni Habibimiz sollallohu alayhi vasallam o‘rgatgan lafzlar bilan yakunlash esingizdan chiqmasin. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam shunday deganlar: “Birov bir davrada o‘tirsa va behuda gaplar ko‘payib ketsa, o‘rnidan turayotib: “Subhanakallohumma va bihamdika, ashhadu allaa ilaha illaa anta. Astag‘firuka va atuubu ilayk”, deydigan bo‘lsa, o‘sha majlis davomida bo‘lgan ishlar mag‘firat qilinadi”[4].
O‘ylab ko‘ring, shu zikrni aytish uchun qancha vaqt ketadi? Bor-yo‘g‘i bir necha soniya. Biroq qanchadan-qancha odamlar bu fazilatdan bebahra qolishyapti. Axir, bu olamlar Robbi tarafidan bo‘ladigan afv va mag‘firatku...
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Ibn Moja rivoyati.
[2] Lisonul arab, 7/153.
[3] Imom Abu Dovud, Imom Termiziy rivoyati.
[4] Imom Termiziy rivoyati.