Anor qadim zamonlardan shifobaxshligi bilan e’zozlanib, mevalarning sultoni hisoblangan. Anorning yuzlab turlari mavjud bo‘lib, mevasi tarkibida organik kislotalar, vitaminlar, shuningdek mikroblarni yo‘q qiluvchi moddalar mavjud. Anorning asosan poyasi, shoxi, guli, ildiz po‘stlog‘i va mevasi davo sifatida qo‘llaniladi.
O‘rta asrda Yevropalik tabiblar anor sharbatidan asablarni tinchlantirishda foydalanganlar.
Xitoy tabobatida anor gullaridan tayyorlangan damlama ichburug‘, tishlarning qimirlab qolishi va tushib ketishiniyu oldini olishda foydalanilgan. Anor gullarining quritilgan kukuni turli jarohatlarga ishlatilgan.
Hind tabibi Buxan anor daraxtining ildizidan lentasimon gijjalarni yo‘qotishda foydalangan.
XALQ TABOBATIDA:
Qondagi gemoglobin miqdorini oshirish uchun – yarim piyola anor, xom lavlagi, qizil sabzi sharbatiga bir osh qoshiq asal solib aralashtirib nahorga ichiladi.
Anorning xosiyatlari
Shirin anor erur ho‘l-sovuq har vaqt
Bu so‘zga tabiblar so‘zidir hujjat
Achchig‘idan safro bo‘lur toru-mor
Undan yomon xiltlar tug‘ilmas zinhor,
Asal bilan qo‘shib agar shirinin
Yaraga surkalsa – yo‘qotar barin,
Charchoq, quloq og‘riq, og‘iz yarasi,
Me’da illati ham ketar barchasi
Achchig‘i siydikni haydaydi ko‘proq,
Mayhushi nazdimda yana yaxshiroq,
Achchig‘i zarardir yesa tomoqqa,
Yo‘tal bo‘lsa – shoshmas el ham yemoqqa,
Achchiq, shirin yana ul mayxush anor,
Hafaqon haydovchi xosiyatga yor.
Anor gulining xosiyatlari
Gapirsam anor gulidan – sovuq-
Birinchi o‘rinda, ikkinchi quruq,
Tish milkin doimo qilur mustahkam,
Qon tuflash dardini daf etar har dam
Ichak yarasiga undan naf yetar
Yara-chaqalarni yana daf etar.
Shirin anor
Shirin anor suvini shisha ichiga solib,
Qaynab chiqquncha oftob tig‘iga tutgin uni
So‘ng cho‘p bilan ko‘zingga o‘sha suvdan surkasang,
Ko‘z qichishni yo‘qotib, ko‘paytirar nurini.
“Tabobat durdonalaridan”
*****
Og‘iz ichra pishgan bir dona anor,
Mingtalab xom suvdan yaxshidir ming bor.
Xusrav Dehlaviy
*****
To‘kdi zahmidin bag‘ir qonini hijron nolishi,
O‘ylakim siqmoq ila el suv oqizgay nordin
Navoiy
*****
Munira ABUBAKIROVA
Abu Bakr roziyallohu anhuning muhabbati
Buyuk sahobiy Abu Bakr roziyallohu anhu bunday deydilar: “Biz hijratda edik. Men juda chanqab turgan edim. Ozgina sut olib kelib Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga uzatdim va: “Yo Allohning Rasuli, ichib oling”, dedim. Rasululloh ichdilar-u, mening chanqog‘im qondi”.
Bu gaplar aynan haqiqat. Abu Bakr roziyallohu anhu chin dildan shunday dedilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ichdilar va Abu Bakr roziyallohu anhuning chanqoqlari qondi. Bu muhabbatning go‘zalligini his qila olyapsizmi? Bu o‘zgacha, xos bir muhabbatdir...
Savbon roziyallohu anhuning muhabbati
Payg‘ambar alayhissalom dastyorlari Savbon roziyallohu anhuning oldida kun davomida bo‘lmadilar. Nabiy alayhissalom qaytib kelganlarida Savbon roziyallohu anhu u zotga qarab: “Ey Allohning Rasuli, meni yolg‘iz tashlab ketdingiz”, dedi-da, yig‘lab yubordi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Shunga yig‘layapsanmi?” – dedilar. Savbon roziyallohu anhu: “Yo‘q, Rasululloh! Lekin jannatda sizning va o‘zimning martabamni yodga olib qo‘rqib ketdim. Alloh taoloning mana bu oyati esimga tushdi: «Kimda-kim Alloh va Payg‘ambarga itoat etsa, ana o‘shalar Allohning in’omiga erishgan zotlar, ya’ni, payg‘ambarlar, siddiqlar, shahidlar va solih kishilar bilan birgadirlar. Ular esa eng yaxshi hamrohlardir»[1]. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Xursand bo‘laver! Sen ham o‘zing muhabbat qo‘yganlar bilan birgasan”, dedilar.
Savod ibn G‘oziyyaning muhabbati
Savod ibn G‘oziyya Uhud g‘azoti kunida qo‘shinning markazida turardi. Nabiy alayhissalom qo‘shinga qarata: “Saflarni rostlanglar, to‘g‘ri turinglar!” – dedilar. Qarab borar ekanlar Nabiy alayhissalom Savod roziyallohu anhuning to‘g‘ri turmaganini ko‘rib: “Rostlangin, ey Savod!” – dedilar. Sahobiy: “Xo‘p”, dedi-yu, biroq to‘g‘irlanmasdan turaverdi. Payg‘ambar alayhissalom u tomonga yaqinlashib, qo‘llaridagi misvoklari bilan sahobiyning biqiniga niqtab: “Savod, to‘g‘ri turgin!” – dedilar. Savod: “Og‘rittingiz, Rasululloh! Alloh taolo sizni haq ila yuborgan bo‘lsa, endi men sizdan o‘ch olishim uchun imkon bering”, dedi. Payg‘ambarimiz alayhissalom qorinlarini ochib: “Qasosingni olvol, Savod”, dedilar. Savod roziyallohu anhu egilib qorinlarini o‘pa boshladi va: “Yo Allohning Rasuli, bugun shahidlik kunidir, shuning uchun ham oxirgi onlarimda tanam sizning muborak tanangizga tegib qolishini xohladim”, dedi.
Jobir ibn Abdulloh roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: “Minbar yasalmasidan avval Nabiy sollallohu alayhi vasallam xurmoning tanasiga suyanib xutba qilar edilar. Bir muddat o‘tib, minbar joylashtirilganidan so‘ng Nabiy sollallohu alayhi vasallam minbarga ko‘tarildilar. Shunda o‘sha xurmo tanasidan (yosh boladay) o‘ksik ovoz chiqdi. Uni, hatto biz ham eshitdik. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam keldilar-da, unga qo‘llarini tekkizdilar. Zum o‘tmay u tinchib qoldi” (Imom Buxoriy rivoyati).
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Niso surasi, 69-oyat.