Imom Moturidiy rohimahulloh Abu Hanifa rohimahulloh aqidasini naql etggan.
Ahmad ibn Hanbal rohimahulloh, Molik va Shofeiy rohimahumallohlarning aqidasini naql etgan.
Abulhasan Al ash'ariy rohimahulloh Molik va Shofe'iylarning aqidasi bo'lmish Ahmad ibn Hanbalning aqidasini naql etuchidir.
Ash'ariylar naqliy dalil tillosi va aqliy dalil kumushidan yasalgan manhaj qolipini ixtiro etish sharafiga muyassar bo'ldilar va o'sha qolipga Molik, Shofe'iy va Ahmadning aqidasini quydilar.
Izoh:Shuningdek Moturidiylar ham imom Abu Hanifa va salaflar e'tiqodini etkazishda mazkur ishda o'sha sharafga noil bo'ldilar!
Ammo bugungi kunda, johillarcha, Ash'ariy va Moturudiylarni faloniy deydigan Sodiq Samarqandiy, Yusuf davron kabi "Soxta salafiy" yoxud "Soxta hanafiylar" jirkanch amallarida qanchalar urinishmasin haqiqatlar haqiqatligicha qolaveradi.
Tarjimon: Muhammad Ayub Faxriddinov
Alloh taolo aytadi: “Kim Allohga taqvo qilsa, U unga (tashvishlardan) chiqish yo‘lini (paydo) qilur”, (Taloq surasi, 2-oyat).
Izoh:
- Ibn Abbos roziyallohu anhu oyati karimaning “chiqish yo‘li” qismini “dunyo va oxiratdagi har turli tashvishlardan uni qutqaradi”, deb tafsir qilganlar.
- Ali ibn Solihga ko‘ra, “chiqish yo‘li” Alloh taoloning o‘sha bandaga rizq berish bilan uni xushnud etishidir.
- Kalbiy oyatni bunday tafsir qiladi: “Kim musibat paytida sabr qilib, Allohdan qo‘rqsa, Parvardigor unga do‘zax otashidan jannat sari bir chiqish yo‘li ko‘rsatadi”.
- Abul Oliya oyatni: “Turli mashaqqat va tashvishlardan chiqish yo‘li”, deya sharhlagan bo‘lsa,
- Rabi’ ibn Haysam: “Odamni siqadigan hamma narsadan unga chiqish yo‘li ko‘rsatadi”, shaklida tafsir qilgan.
- Husayn ibn Fazlga ko‘ra, oyat tafsiri bunday: “Kim farzlarni ado etish borasida Allohdan qo‘rqsa, Alloh unga jazolanishdan qutulish yo‘lini ko‘rsatadi”.