Sayt test holatida ishlamoqda!
23 Iyun, 2025   |   27 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:50
Peshin
12:30
Asr
17:41
Shom
20:03
Xufton
21:42
Bismillah
23 Iyun, 2025, 27 Zulhijja, 1446

Qur’oni karim ma’nolarining o‘zbek tilidagi nashrlari

14.08.2018   30103   2 min.
Qur’oni karim ma’nolarining o‘zbek tilidagi nashrlari

Hozirgi kunda islom dini asoslarini, ayniksa, Qur’oni karimni ilmiy o‘rganish dunyo mikyosida shu darajada ommalashib ketdiki, bu mavzuda chiqayotgan adabiyotlarni eng umumiy tarzda ham kamrab olish imkonidan tashqaridir.         

Qur’oni karim ma’nolarining o‘zbek tiliga tarjimasini Muhammadjon xoji Hindistoniy o‘tgan asrning 80-yillarida qilgan edi. Lekin u tarjima davr taqozosi bilan chop etilmay qolib ketdi.

Vatandoshimiz Oltinxon to‘ra arab imlosi bilan o‘zbek tiliga o‘girgan Qur’oni karim ma’nolarining tarjimasi mustaqillikning ilk davrlaridayoq o‘zbek kitobxonlariga yetib bordi. Arab imlosini mutolaa qila oladigan kishilar mazkur tarjimadan bahramand bo‘ldilar. Biroq ushbu kitob o‘zbek tilida bo‘lsa-da, arab imlosida ekani ko‘pchilikka qiyinchilik tug‘dirdi.

So‘ngra Shamsuddin Boboxonov o‘zbek tiliga tarjima qilgan Qur’onning oxirgi juzi – Amma porasi, Alouddin Mansurning to‘la izohli tarjimasi chop etildi. Ushbu izohli tarjima avvaliga “Sharq yulduzi” jurnalida muntazam berib borildi. Keyinchalik alohida kitob shaklida bosilib, mutaxassislar uchun qo‘llanma bo‘ldi.

Shuningdek, 1992 yildan boshlab, shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusufning “Tafsiri hilol”i nashr etila boshlandi. Bu dastlab, Qur’oni karimning oxirgi juzlarini o‘z ichiga olgan edi. Keyinchalik 114 ta suraning barchasi jildlarga bo‘lingan holda “Tafsiri hilol” nomi bilan bosib chiqarildi. Natijada xalqimizning Qur’on ilmlari borasidagi tushunchalarini ortishiga sabab bo‘ldi. Nihoyat shayx Abdulaziz Mansur amalga oshirgan, imom A’zam mazhabi doirasida izohlangan, yangi mukammal tarjima ham nashrdan chiqdi. Ushbu izohli tarjima dastlab 2001 yili, oradan bir oz vaqt o‘tib, aniqrog‘i 2004, 2017 yillari qaytadan chop bo‘ldi. Mazkur nashr bugungi kunda nafaqat islomshunoslik yo‘nalishida tahsil olayotgan talablar uchun, balki ijtimoiy-gumanitar sohalarda izlanishlar olib borayotgan tadqiqotchilarga ham qo‘llanma bo‘lib xizmat qilmoqda.

Bundan tashqari, O‘zbekiston fanlar akademiyasi Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik instituti tarjimonlar jamoasining ham Qur’oni karim ma’nolarining ilmiy izohli akademik tarjimasi nashr etildi. Buning e’tiborli tomoni shundaki, kitobning kirish qismida Qur’oni karim tarixiga doir ma’lumotlar ham o‘rin olgan.

Aytish mumkinki, keyingi yillarda o‘zligimizni anglash, muqaddas dinimiz arkonlarini har tomonlama o‘rganish imkoni paydo bo‘ldi. Qur’oni karim ma’nolarning o‘zbek tiliga o‘girilib xalqimizga tuhfa qilinishi xalqimizning ma’naviy hayotida muhim ahamiyat kasb etdi.

Xudoyberdi Saidov

Olmazor tumanidagi “Ibrohim ota” jome masjidi imom-xatibi

manba:nasihat.uz

Qur'oni karim
Boshqa maqolalar

Muhabbat mana shunday bo‘ladi

20.06.2025   6777   3 min.
Muhabbat mana shunday bo‘ladi

 Abu Bakr roziyallohu anhuning muhabbati

Buyuk sahobiy Abu Bakr roziyallohu anhu bunday deydilar: “Biz hijratda edik. Men juda chanqab turgan edim. Ozgina sut olib kelib Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga uzatdim va: “Yo Allohning Rasuli, ichib oling”, dedim. Rasululloh ichdilar-u, mening chanqog‘im qondi”.

Bu gaplar aynan haqiqat. Abu Bakr roziyallohu anhu chin dildan shunday dedilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ichdilar va Abu Bakr roziyallohu anhuning chanqoqlari qondi. Bu muhabbatning go‘zalligini his qila olyapsizmi? Bu o‘zgacha, xos bir muhabbatdir... 


Savbon roziyallohu anhuning muhabbati

Payg‘ambar alayhissalom dastyorlari Savbon roziyallohu anhuning oldida kun davomida bo‘lmadilar. Nabiy alayhissalom qaytib kelganlarida Savbon roziyallohu anhu u zotga qarab: “Ey Allohning Rasuli, meni yolg‘iz tashlab ketdingiz”, dedi-da, yig‘lab yubordi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Shunga yig‘layapsanmi?” – dedilar. Savbon roziyallohu anhu: “Yo‘q, Rasululloh! Lekin jannatda sizning va o‘zimning martabamni yodga olib qo‘rqib ketdim. Alloh taoloning mana bu oyati esimga tushdi: «Kimda-kim Alloh va Payg‘ambarga itoat etsa, ana o‘shalar Allohning in’omiga erishgan zotlar, ya’ni, payg‘ambarlar, siddiqlar, shahidlar va solih kishilar bilan birgadirlar. Ular esa eng yaxshi hamrohlardir»[1]. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Xursand bo‘laver! Sen ham o‘zing muhabbat qo‘yganlar bilan birgasan”, dedilar.

 
Savod ibn G‘oziyyaning muhabbati

Savod ibn G‘oziyya Uhud g‘azoti kunida qo‘shinning markazida turardi. Nabiy alayhissalom qo‘shinga qarata: “Saflarni rostlanglar, to‘g‘ri turinglar!” – dedilar. Qarab borar ekanlar Nabiy alayhissalom Savod roziyallohu anhuning to‘g‘ri turmaganini ko‘rib: “Rostlangin, ey Savod!”dedilar. Sahobiy: “Xo‘p”, dedi-yu, biroq to‘g‘irlanmasdan turaverdi. Payg‘ambar alayhissalom u tomonga yaqinlashib, qo‘llaridagi misvoklari bilan sahobiyning biqiniga niqtab: “Savod, to‘g‘ri turgin!” – dedilar. Savod: “Og‘rittingiz, Rasululloh! Alloh taolo sizni haq ila yuborgan bo‘lsa, endi men sizdan o‘ch olishim uchun imkon bering”, dedi. Payg‘ambarimiz alayhissalom qorinlarini ochib: “Qasosingni olvol, Savod”, dedilar. Savod roziyallohu anhu egilib qorinlarini o‘pa boshladi va: “Yo Allohning Rasuli, bugun shahidlik kunidir, shuning uchun ham oxirgi onlarimda tanam sizning muborak tanangizga tegib qolishini xohladim”, dedi.

Jobir ibn Abdulloh roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: “Minbar yasalmasidan avval  Nabiy sollallohu alayhi vasallam xurmoning tanasiga suyanib xutba qilar edilar. Bir muddat o‘tib, minbar joylashtirilganidan so‘ng Nabiy sollallohu alayhi vasallam minbarga ko‘tarildilar. Shunda o‘sha xurmo tanasidan (yosh boladay) o‘ksik ovoz chiqdi. Uni, hatto biz ham eshitdik. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam keldilar-da, unga qo‘llarini tekkizdilar. Zum o‘tmay u tinchib qoldi” (Imom Buxoriy rivoyati).


Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.


[1]  Niso surasi, 69-oyat.