Sayt test holatida ishlamoqda!
22 Iyul, 2025   |   27 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:31
Quyosh
05:09
Peshin
12:35
Asr
17:37
Shom
19:54
Xufton
21:24
Bismillah
22 Iyul, 2025, 27 Muharram, 1447

73 firqaning chiqishiga asos bo'lgan 6 firqa

23.05.2023   1883   2 min.
73 firqaning chiqishiga asos bo'lgan 6 firqa

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Yahudiylar etmish bir yoki etmish ikki firqaga bo'lindilar. Nasorolar etmish bir yoki etmish ikki firqaga bo'lindilar. Mening ummatim esa etmish uch firqaga bo'linadi”, dedilar.

Boshqa bir rivoyatda: “Yetmish ikkitasi do'zaxda, bittasi jannatda. U – jamoatdir” iborasi ziyoda qilingan (Imom Abu Dovud, Imom Termiziy rivoyati).

Ushbu hadisda va shu ma'nodagi boshqa hadislarda zikr qilingan firqalardan murod aqiydaviy firqalardir, bu erda fiqhiy mazhablar nazarda tutilmagan.

Fiqhdagi ixtilof, sirtdan xilof bo'lib ko'ringan narsa aslida bir narsani ado etishning turli ko'rinishlaridir. E'tiqoddagi bo'linish esa firqachilik deb nomlanadi. Ba'zi firqalar boshqasini kofirga chiqaradi. Firqalarning kelishmovchiliklari tavhid asoslari, qazoi qadar, Payg'ambarlik shartlari kabi masalalarda bo'ladi. Aqiyda kitoblarida ana o'sha firqalarning asosini quyidagi olti firqa tashkil etishi aytilgan:

  1. Rofiziylar – shialar va ularga tobe'lar.
  2. Jahmiya – Jahm ibn Safvonning aqiydaviy firqasiga ergashganlar. Ular asosan Alloh taoloning sifatlarini yo'qqa chiqarish, amaldan qoldirish bilan mashhur bo'lganlar.
  3. Haruriya – Havorijlardan bo'lib, Kufa yaqinidagi Haruro degan joyda turganlar. Ular gunohkor mo'min do'zaxda abadiy qoladi, gunohi kabira qilgan mo'min esa kofirdir, deydilar.
  4. Murji'alar – “Kalimai tavhidni til bilan aytib, dil bilan tasdiqlasa bo'ldi, amalning keragi yo'q”, deganlar.
  5. Qadariya – qazoi qadarni inkor qiladiganlar.
  6. Jabariyalar – “Inson hamma ishlarini majbur holda qiladi, uning ixtiyori yo'q”, deganlar.

Mansurjon BOBOYeV,

Navoiy viloyati “Mirxalil Maydon ota” jome masjidi imom-xatibi.

MAQOLA
Boshqa maqolalar

Yomon tush ko‘rganda nima qilinadi?

16.07.2025   8138   2 min.
Yomon tush ko‘rganda nima qilinadi?

Savol: Men tush ko‘rdim va uyg‘onib Ibni Sirinning "Tushlar ta’biri" kitobini ko‘rsam yomonroq chiqdi va siqilib qoldim. Tush ta’biri masalalariga musulmon inson qanday qarashi kerak?

Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Avvalo shuni aytishimiz kerakki, Ibn Siriyn rahimahullohga nisbat berilgan “Tushlar ta’biri” kitobi u zotga tegishli emas. Shuning uchun bu kitobni u zotga nisbat berib bo‘lmaydi. Dinimizga ko‘ra tushlar uch xil bo‘ladi:
– Alloh taolo tomonidan bo‘lgan, tahorat bilan yotilganda, tongga yaqin ko‘riladigan, solih tushlar.
– Shaytondan bo‘lgan, aniq esda qolmaydigan, kayfiyatni tushiradigan, alahsirashga o‘xshash yomon tushlar.
– Kasbiga yoki qiziqqan narsasiga taalluqli tushlar.

Dinimizda tush ko‘rganda nima qilish kerakligi borasida aniq tavsiyalar kelgan. Agar rost tushlar shariatga mos kelsa, amal qilish mumkin, agar zid kelsa, qat’iy amal qilinmaydi. Yomon tush ko‘rgan kishi tushini birovga aytmasligi va tushning yomonligidan Alloh taolodan panoh so‘rashi kerak. Bu haqida Abdulloh ibn Qatoda roziyallohu anhu otasidan rivoyat qilgan hadisda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Rost tush Allohdan, yomon tush shaytondan. Birortangiz qo‘rqinchli tush ko‘rsa, chap tomoniga tuflab qo‘ysin va tushning yomonligidan (Allohdan) panoh so‘rasin. Shunda yomon tush zarar qilmaydi”, deganlar (Imom Buxoriy rivoyati).
Ya’ni yomon tush ko‘rgan kishi chap tomonga yengilgina tuflab: “Robbim! Ko‘rgan tushimni yomonligidan panoh so‘rayman”, deb qo‘yadi.

Ba’zi ulamolar imkon bo‘lsa o‘rnidan turib, tahorat olib, ikki rakat nafl namoz o‘qigani hamda biroz sadaqa qilib qo‘ygani yana ham yaxshi, deyishgan.
Shuningdek, tush inson taqdirini belgilamaydi. Tushga ortiqcha baho berib, uni hayot mezoniga aylantirish to‘g‘ri emas. Biz dinimiz ko‘rsatmalariga og‘ishmay amal qilsak, ham moddiy, ham ruhiy tarafdan sog‘lom, irodamiz mustahkam bo‘ladi. Vallohu a’lam!

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.