Buyuk ipak yo‘lida joylashgan Buxoro shahridagi eng ko‘hna yodgorliklardan biri Mir Arab madrasasidir. Ushbu madrasa Markaziy Osiyoda uzoq vaqt ziyo tarqatish bilan mashg‘ul bo‘lgan ilm dargohidir. Mir Arab madrasasi shonli tarixining yangi davridan hozirgi kungacha mingdan ortiq malakali diniy xodimlar, juda ko‘plab muftiylar, ulamolar va bugungi kunda faoliyat yuritayotgan imom-xatiblar ta’lim olganlar. Bu ilm maskanidan qo‘shni Respublikalarning Islom dini rivojiga ham sezilarli hissa qo‘shgan ko‘plab mashhur ulamolar yetishib chiqqan.
Mir Arab madrasasini butun olamga mashhur qilgan narsa hech mubolag‘asiz aytishimiz mumkinki, madrasadan yetishib chiqqan zabardast allamolar va ular meros qoldirgan buyuk asarlardir. Bu madrasada turli davrlarda olimlar, mudarrislar talim berib keldilar. Masalan yaqin asrlarda bu madrasada Ahmad Donish, Sadriddin Ayni, Muftiy Eshon Boboxonning ustozlari Miyon Buzruk ham shu yerda tahsil olib, keyin mudarrislik qilganlar.
Ayni vaqtda madrasada 130 ta talaba tahsil olayotgan bo‘lib, ular diniy va dunyoviy ilmlarni egallamoqdalar. Talabalarimiz uchun shinam sinfxonalar, issiq yotoqxonalar hamda 200 ta talaba 5 mahal namozlarini ado etishlari, amaliyot darslarini o‘tkazishlari va notiqlik san’atidan foydalanishlari uchun yangi ta’minlangan masjid talabalar foydalanishi uchun topshirildi. Shu bilan birga madrasada 100 ga yaqin o‘rindan iborat bo‘lgan yangi tahoratxona va 200 ta talaba va ustozlar ovqatlanishlari uchun yangi oshxona qurilishi yakunlanmoqda.
Bu madrasaning asrlar davomida ilm maskani bulib, ziyo nuri taratib kelayotganiga yana bir sabab bu madrasaga asos solgan ulug‘ zot naqshbandiya tariqatining ulug‘ piri Mir Arab sayyid Abdulloh Yamaniyning sharofati va barokotlaridan desak hech mubolag‘a qilmagan bo‘lamiz. Zero rivoyatlarda aytilishicha, shayx Mir Arab hazratlari, madrasa qiyomatgacha ilm va ta’lim maskani bo‘lib qolishligini so‘rab duo qilgan ekanlar. Shu duolar sharofati ila muhtaram Prezidentimiz Shavkat Miromonovich 2017 yilning 11 mart kuni madrasaga tashrifi chog‘ida dunyoga dong‘i ketgan bu ziyo maskanida yoshlarimizning tahsil olishlari uchun barcha shart-sharoitlarni yaratish bo‘yicha tavsiyalari kelajakda yana Buxoriylar chiqishiga turtki bo‘ldi. Bilim yurti jamoasi malakali diniy kadrlar yetishtirish uchun astoydil xizmat qilmoqdalar. Bundan tashqari madrasa hovlisida Mir Arab sayyid Abdulloh Yamaniyning muborak jasadlari dafn etilgan. Alloh taoloning do‘sti bo‘lmish Mir Arab sharofatlari bois ushbu madrasada sakinat, ixlos, taqvo va ilm to Qiyomatga qadar boqiy qolajak!
MADRASA MASJIDI
Mir Arab madrasasi mudiri
Jobir Elov
O‘MI Matbuot xizmati
Mashina yo‘liga chiqib ketgan odamni ko‘rib haydovchi zo‘rg‘a to‘xtatib qoldi. Undan ham oldin yonidagi do‘sti tushasolib yo‘lovchining yoqasidan oldi. Uzr so‘rab dovdirayotgan odamni ko‘rib, haydovchi tez tushdi-da, do‘stidan uning yoqasini qo‘yib yuborishini so‘radi.
– Bu nima deganing?! Sal bo‘lmasa qamalib ketarding-ku buni deb, – yanada jahli chiqdi do‘stining.
– Sen uni qo‘yib yuboraver, gap bor... Bo‘ldi, aka, hushyor bo‘lib yetib oling... Yo‘q, shoshmang...
Haydovchi hatto u odamning qo‘liga pul ham berdi. Do‘stini hayron qoldirib, mashinaga qaytdi.
Do‘stining savol nazari bilan qarab turganini ko‘rib, izoh bera boshladi:
– Bir soatcha oldin dorixonaga kirgandim. Shu odamga ko‘zim tushgandi. Qo‘lida dorilar ro‘yxati yozilgan qog‘oz, puli yetmaganidan mung‘ayib turgan edi. Dorilar narxini eshitib, og‘ir qadamlar bilan chiqib ketgandi. Ortidan chiqib yordam bergim keldi. Lekin pulimni qizg‘ondim. Tashqariga chiqqanimda u onasi bilan gaplashib turgan ekan. Haligi odam onasi bilan gaplashib bo‘lgach: “Shuncha pulni qayerdan topaman? Yo Alloh! O‘zing yo‘l ko‘rsat, deganini eshitib ham indamay ketaverdim. Go‘yo unga pul bersam o‘zim och qoladiganday... Holbuki, Alloh taolo O‘z Kalomida: “Shayton sizlarni (xayr-ehson qilishda) kambag‘al bo‘lib qolishdan qo‘rqitadi” (Baqara surasi, 268-oyat) deya ogohlantirganini bilardim. Yana “Kimki (bir) hasana (savobli ish) qilsa, unga o‘n barobar (ko‘paytirib yozilur)” (An’om surasi, 160-oyat) degan va’dasini ham o‘qigandim. Baribir xomlik qildim. Sal bo‘lmasa o‘sha xasislik qilgan pulimdan o‘n, yuz hissasi chiqib ketadigan bir musibatga duchor bo‘lardim. Mayli, hechdan ko‘ra kech bo‘lsa ham, Alloh imkon berdi. Shuning uchun ayb u odamdamas, o‘zimda, deb bildim...
Ha, azizlar! Hayotimizda bunday holatlarga duch kelib turamiz. Avvalo, birov bilan tushunmovchilik bo‘lib qolsa u odamning ahvolini so‘raylik. Balki biror musibat yo tashvishda yurgandir. Darhol tilimizga kelgan so‘zlar bilan xaqorat qilib, urishib ketmaylik. Bunaqa vaziyatlarda shayton vasvasa qilishini unutmaylik. Xulosa qilishga shoshilmaylik. Hazrati inson degan nomga munosib ish tutaylik.
Akbarshoh Rasulov