“(Ey Muhammad!) Rabbingiz asalarilarga vahiy (buyruq) qildi: “Tog‘larga, daraxtlarga va (odamlar) barpo qiladigan narsalarga in quringiz. So‘ngra turli mevalardan yeb, Parvardigoringiz (siz uchun) qulay qilib qo‘ygan yo‘llardan yuringiz!” Ularning qorinlaridan odamlar uchun shifo bo‘lgan turli rangdagi sharbat (asal) chiqur. Albatta, bunda fikr yuritadigan qavm uchun alomat bordir” (Nahl surasining 68-69-oyatlari).
Payg‘ambarimiz asalni yaxshi ko‘rar, boshqalarni ham bu ne’matdan yeyishga, u bilan davolanishga chaqirardilar. Bir kishi Nabiy alayhissalom huzurlariga kelib: «Birodarimning qorni og‘riyapti», dedi. Rasululloh unga: «Birodaringga asal ichir», deb tavsiya qildilar. Haligi odam unga asal ichirdi. Keyin kelib aytdi: «Men unga asal ichirdim. Ammo battar ichini ketkizib yubordi. Shunda Nabiy sollallohu alayhi va sallam: «Allohning gapi rost, birodaring qorni aldagan!» dedilar (Imom Buxoriy, Imom Muslim, Imom Termiziy va Imom Ahmad rivoyat qilgan).
Payg‘ambar alayhissalom shunday deganlar: “Kimda-kim har oyda uch marta, nahorda (och qoringa) asal yalasa, kasallikning kattasi unga yaqin yo‘lamaydi” (Imom Ibn Moja va Imom Bayhaqiy rivoyat qilgan. Hadis sanadi zaif).
* * *
Insonlar iste’mol qiladigan mahsulotlar ustida tadqiqot olib borgan olimlar asal eng foydali ozuqa degan xulosaga kelishdi. “Mo‘jizaviy hapdori” vazifasini o‘tashi mumkin bo‘lgan asal inson tanasiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadigan eng ajoyib ozuqadir, demoqda Rossiya OAV.
Mutaxassislarning fikricha, bir choy qoshiq asal kun davomida sog‘liqni saqlab yurishga yetadi. OAV ma’lumotlariga ko‘ra, asal juda ham yaxshi antioksidant ekan. Demak, muntazam asal iste’mol qilib yurilsa, tana toksinlardan xalos bo‘lib boradi va asalning mikrobga qarshi kurashish xususiyati terining holatini bir necha barobar yaxshilaydi.
Ozishni xohlaganlarga har qanday shirinlik yeyish taqiqlanadi, ammo asal bundan mustasno. Chunki asalning tarkibidagi shakar shokoladning tarkibidagi shakardan farq qiladi. Asal metabolizmni tezlashtiradi va vazn tashlashga yaxshi foyda beradi.
Har kuni asal iste’mol qilish tananing xolestringa qarshi kurashishida samarali ta’sir ko‘rsatadi. Tadqiqotlar ko‘rsatishicha, asal siqilishlarning oldini oladi, tanada toksinlar yig‘ilishiga qarshilik ko‘rsatadi hamda xotirani mustahkamlaydi.
Bundan tashqari asal tarkibidagi kalsiy miyaga yengil so‘riladi va uning ishlash qobiliyatini yaxshilaydi.
Robiya JO‘RAQULOVA tayyorladi
Abu Bakr roziyallohu anhuning muhabbati
Buyuk sahobiy Abu Bakr roziyallohu anhu bunday deydilar: “Biz hijratda edik. Men juda chanqab turgan edim. Ozgina sut olib kelib Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga uzatdim va: “Yo Allohning Rasuli, ichib oling”, dedim. Rasululloh ichdilar-u, mening chanqog‘im qondi”.
Bu gaplar aynan haqiqat. Abu Bakr roziyallohu anhu chin dildan shunday dedilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ichdilar va Abu Bakr roziyallohu anhuning chanqoqlari qondi. Bu muhabbatning go‘zalligini his qila olyapsizmi? Bu o‘zgacha, xos bir muhabbatdir...
Savbon roziyallohu anhuning muhabbati
Payg‘ambar alayhissalom dastyorlari Savbon roziyallohu anhuning oldida kun davomida bo‘lmadilar. Nabiy alayhissalom qaytib kelganlarida Savbon roziyallohu anhu u zotga qarab: “Ey Allohning Rasuli, meni yolg‘iz tashlab ketdingiz”, dedi-da, yig‘lab yubordi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Shunga yig‘layapsanmi?” – dedilar. Savbon roziyallohu anhu: “Yo‘q, Rasululloh! Lekin jannatda sizning va o‘zimning martabamni yodga olib qo‘rqib ketdim. Alloh taoloning mana bu oyati esimga tushdi: «Kimda-kim Alloh va Payg‘ambarga itoat etsa, ana o‘shalar Allohning in’omiga erishgan zotlar, ya’ni, payg‘ambarlar, siddiqlar, shahidlar va solih kishilar bilan birgadirlar. Ular esa eng yaxshi hamrohlardir»[1]. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Xursand bo‘laver! Sen ham o‘zing muhabbat qo‘yganlar bilan birgasan”, dedilar.
Savod ibn G‘oziyyaning muhabbati
Savod ibn G‘oziyya Uhud g‘azoti kunida qo‘shinning markazida turardi. Nabiy alayhissalom qo‘shinga qarata: “Saflarni rostlanglar, to‘g‘ri turinglar!” – dedilar. Qarab borar ekanlar Nabiy alayhissalom Savod roziyallohu anhuning to‘g‘ri turmaganini ko‘rib: “Rostlangin, ey Savod!” – dedilar. Sahobiy: “Xo‘p”, dedi-yu, biroq to‘g‘irlanmasdan turaverdi. Payg‘ambar alayhissalom u tomonga yaqinlashib, qo‘llaridagi misvoklari bilan sahobiyning biqiniga niqtab: “Savod, to‘g‘ri turgin!” – dedilar. Savod: “Og‘rittingiz, Rasululloh! Alloh taolo sizni haq ila yuborgan bo‘lsa, endi men sizdan o‘ch olishim uchun imkon bering”, dedi. Payg‘ambarimiz alayhissalom qorinlarini ochib: “Qasosingni olvol, Savod”, dedilar. Savod roziyallohu anhu egilib qorinlarini o‘pa boshladi va: “Yo Allohning Rasuli, bugun shahidlik kunidir, shuning uchun ham oxirgi onlarimda tanam sizning muborak tanangizga tegib qolishini xohladim”, dedi.
Jobir ibn Abdulloh roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: “Minbar yasalmasidan avval Nabiy sollallohu alayhi vasallam xurmoning tanasiga suyanib xutba qilar edilar. Bir muddat o‘tib, minbar joylashtirilganidan so‘ng Nabiy sollallohu alayhi vasallam minbarga ko‘tarildilar. Shunda o‘sha xurmo tanasidan (yosh boladay) o‘ksik ovoz chiqdi. Uni, hatto biz ham eshitdik. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam keldilar-da, unga qo‘llarini tekkizdilar. Zum o‘tmay u tinchib qoldi” (Imom Buxoriy rivoyati).
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Niso surasi, 69-oyat.