Sayt test holatida ishlamoqda!
12 May, 2025   |   14 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:34
Quyosh
05:08
Peshin
12:24
Asr
17:23
Shom
19:35
Xufton
21:03
Bismillah
12 May, 2025, 14 Zulqa`da, 1446

Xayr-ehson oyi – Ramazon

02.06.2017   86049   4 min.
Xayr-ehson oyi – Ramazon

Mohi sharifni har bir musulmon chiroyli kutib olib, chiroyli kuzatishni orzu qiladi. Chunki ro‘za oyi yilda bir kelib ketadigan mehmon. Uyimizga mehmon kelsa, uni yaxshi kutib olib, ko‘ngildagidek kuzatish uchun bor bor-budimizni qo‘yamiz. Xuddi shuningdek, mohi ramazonni ham ixlos bilan kutib olib, unda qo‘limizdan kelganicha solih amallarni qilishga xarakat etmog‘imiz lozim. Har bir musulmon bu oyda o‘zining iymon va ixlosini charxlab, unga sayqal berib, e’tiqodu imoni nurini ziyoda qilib olishi zarur.

Ro‘za insonni halol poklikka da’vat etadi, uning qalbini g‘uborlardan tozalaydi. Zero, Qur’oni karimda shunday marhamat qilingan: “Ey, imon keltirganlar, taqvoli bo‘lishlaringiz uchun sizlardan oldingi (ummat) larga farz qilingani kabi sizlarga ham ro‘za farz qilindi” (Baqara surasining 183-oyati).

Salmoni Forsiy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Sha’bon oyining oxirgi kuni Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bizlarga xutba o‘qib shunday dedilar:

“Ey odamlar! Sizlarga eng ulug‘ va barokatli oy soya solib kelmoqda. U oyda bir kecha borki, u kecha ming oydan afzaldir. Alloh taolo u oyda ro‘za tutishni farz, kechasida namoz o‘qishni nafl qilgan. U oyda kimda kim biror bir nafl amal qilsa, boshqa oyda farz amalini ado qilgan bilan teng bo‘ladi, kimda kim bu oyda biror farz amalini ado etsa, boshqa oyda yetmishta farz amalini ado qilgan bilan teng bo‘ladi. U – sabr oyi. Sabrning mukofoti esa jannatdir. U – xayr ehson ulashadigan oy. U oyda mo‘minning rizqi ziyoda bo‘ladi. Kimki u oyda birorta ro‘zadorga iftorlik qilib bersa, uning gunohlari kechiriladi va do‘zaxdan ozod bo‘ladi. Shuningdek, unga ham ro‘zadorning savobidan hech qancha kam bo‘lmagan savob beriladi”.

Shunda biz: “Yo Rasululloh! Biz hammamiz ham ro‘zadorga iftorlik qilib bera olmaymiz-ku”, dedik. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Alloh taolo bu savobni ro‘zadorga bir qultum sut yoki bitta xurmo yoki bo‘lmasa bir xo‘plam suv bilan iftorlik qilib bergan kishiga beradi. Kimki ro‘zadorni qornini to‘yg‘azsa Alloh qiyomatda unga havzi kavsardan bir qultum suv ichiradi, natijada u to jannatga kirgunicha chanqamaydi”, dedilar”.

Ramazoni sharif – toat-ibodat, qut-baraka, baxt-saodat oyi. Illo, bu oyda gunohlar yuvilajak, tavba-tazarrular, chin ixlos va e’tiqod ila qilingan duolar mustajob bo‘lib, qalblar taskin topajak.

Ulug‘ oyda har bir qilingan amal uchun 70 tadan 700 tagacha savobga ega bo‘lish mumkinligi haqida hadisi shariflarda marhamat qilingan. Biroq ushbu oyda insonlarga yaxshilik qilib, xayru saxovat ko‘rsatib ulkan ajru savoblarga ega bo‘lish o‘rniga xalqimizga qiyinchilik tug‘dirayotganlar ham bor. Afsuski, Ramazon oyi kirib kelishi bilanoq oziq-ovqat mahsulotlarining narxi ko‘tariladi. Sababini so‘rasangiz, uyalmay-netmay “ro‘za keldi-da” deyishadi. Aslida-chi, haqiqiy musulmon ramazon oyida o‘ta saxovatli bo‘lishi lozim.

G‘arb mamlakatlarini kuzatadigan bo‘lsak, ibratli bir holatga guvoh bo‘lamiz. Nasroniylar o‘zlarining “Rojdestvo”, “Pasxa” kabi bayramlari arafasida aksariyat savdo do‘konlarida aksiyalar e’lon qilib narxlarni 50 foizgacha arzonlashtiradi. Aslida bunday saxovatpeshalikda o‘zbek xalqi peshqadam bo‘lishi kerak emasmi!.

Ramazonda inson nafsini tarbiyalash maqsadida yemoq-ichmoqdan tiyiladi. Bizda esa, kimo‘zarga iftorliklar berishga intilishlar sezilib qoladi. Bu ham shar’an durust emas. Iftorlikni me’yorida qilib, ortgan mablag‘larimizni qarindoshlar orasidagi, mahallamizdagi muhtojlarga bersak ana o‘shanisi afzaldir. 

N.XOLIQNAZAROV,

Andijon viloyati bosh imom-xatibi

Ramazon
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Er ayolining topgan pulini olishga haqqi bormi?

12.05.2025   666   3 min.
Er ayolining topgan pulini olishga haqqi bormi?

Savol: Oilaliman, 2 nafar farzandim bor. Turmush o‘rtog‘im ehtiyojlarim, kasal bo‘lsam dori-darmonim uchun pul bermaydilar. Bolalarimizni ehtiyojlari uchun berib turadilar, xolos. O‘zim ishlayman, “ishlab topgan pulingni hammasini menga berishing kerak, chunki Xadicha onamiz ham hamma pullarini Rasulimiz alayhissalomga berganlar” deydilar doim. E’tiroz bildirsam, “menga itoatsizlik qilyapsan” deydilar.

Yaqinda shu masalada janjallashib qolganimizdan keyin pulimni yarmini olib, o‘zimda qolgan yarmini ro‘zg‘orga ishlatishimga majburlayaptilar. Bizning vaziyatimizga shariatda qanday izoh beriladi?


Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Alloh taolo oilada erkakni rahbar etib tayinlab, uning zimmasiga qo‘l ostidagilarning: ayoli va farzandlarining nafaqasini yuklab qo‘ygan. Ayolning topayotgan pulida na erning va na qaynonaning haqi bor, uni zulm qilib olib qo‘yishga mutlaqo haqi yo‘q. Agar o‘zi rozi bo‘lib bersa, olishi mumkin. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: “Musulmon kishining moli boshqaga halol emas, faqatgina o‘zi rozi bo‘lib, ko‘nglidan chiqarib bersagina, halol bo‘ladi” (Imom Ahmad rivoyati).

“Hech kim o‘zganing molini uning ruxsatisiz, vakilligisiz yoki vasiyligisiz tasarruf qila olmaydi. Agar shunday qilsa, to‘lab beradi” (“Sharhul majalla” kitobi).


Xadiyja roziyallohu anho onamiz butun molu jonini Sarvari olam bo‘lgan turmush o‘rtoqlariga in’om etganlar, ya’ni o‘z ixtiyorlari bilan berganlar. Payg‘ambarimiz alayhissalom tortib yoki talab qilib olib qo‘ymaganlar. Nafaqat Xadiyja onamiz, balki u zotning atrofidagi barcha sahobalar u zotni jonlaridan ortiq yaxshi ko‘rganlar va borini berishga shay turganlar.

Shariatimiz har bir shaxsga moliyaviy mustaqillik bergan. Er topgan pulini o‘zi istaganday sarflashi va bunga na ayoli va na boshqa odamlar to‘sqinlik qilishga haqi yo‘q bo‘lgani kabi, ayolning ham shaxsiy mablag‘idagi tasarrufi o‘z qo‘lida bo‘ladi. Faqatgina foyda-zararni bilmaydigan aqli zaif toifalargina bundan mustasno. Ularning tasarrufini valiylari olib boradi.

Shunga ko‘ra, ayol kishining topgan mablag‘ini olib qo‘yishga, egalik qilishga hech kimning haqi yo‘q.


Ammo yuqoridagi gaplardan ayol topganini hech kimga bermasligi, faqat o‘zi ishlatishi kerak ekan, degan xulosa chiqmaydi. O‘z ixtiyori bilan eriga, farzandlariga yoki boshqalarga hadya qilishi mumkin va bu uchun albatta, ajr oladi.

Abdulloh ibn Mas’ud roziyallohu anhuning ayollari Rasululloh sollallohu alayhi vasallam huzurlariga kelib: “Erimga sadaqa qilsam bo‘ladimi?” – deb so‘ragan va u zot alayhissalom: “Ha”, deb javob berganlar. Ya’ni sahobiya ayollar erlariga sadaqa, hadya qilib turganlar. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bejizga: “O‘zaro hadyalashinglar, o‘rtada muhabbat paydo bo‘ladi”, deb aytmaganlar.

Xulosa o‘rnida aytish mumkinki, oila er-xotin o‘zaro bir-birlarini tushunishlari, hurmat qilishlari va o‘z burchlarini muhabbat bilan ado etishlari lozim. Ana shunda oilaviy hayot saodatli davom etadi. Vallohu a’lam.

 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.

Maqolalar