Savol: Boin taloqdan idda o‘tirgan ayolga oshkora sovchi qo‘ysa bo‘ladimi?
Javob: Dinimizda insonning qadri, uning sha’ni shu qadar yuksakki, hatto vafot etgan odamga ham tiriklar kabi hurmat saqlanadi. Shuning uchun bir kishi vafot etsa, uning bevasi erining, nikohning haqqi-hurmati tufayli idda o‘tiradi. Bu iddadan maqsad faqatgina uning homilador bo‘lgan-bo‘lmaganini aniqlash emas. Beva qolgan ayol eri bilan birga yashagan hayotining hurmati uchun ham idda o‘tiradi. Shuning uchun eri vafot qilgani uchun idda o‘tirgan ayolga oshkora sovchi qo‘yish mumkin emas. Bunday ayolga sovchi qo‘yilsa, maqsadni ochiq aytmay, ishora bilan izhor qilinadi. Bu narsa shariatimizda ta’riz deb ataladi. Masalan, beva qolgan ayolning akasiga «Singlingizning iddasi tugaganda menga xabar qiling», deyish mumkin.
Eri bor, ammo undan boin taloq olgan ayollarning masalasi ham xuddi shunday. Ularga ham ochiqcha sovchi qo‘yib bo‘lmaydi. Sovchi bo‘lish uchun idda tugashini kutish kerak. Shundan keyingina, agar o‘zining eri uni qaytarib olmasa, iddasi tugab, boshi ochiq bo‘lgandan keyingina unga sovchi qo‘ysa bo‘ladi.
Rahmatulloh SAYFUDDINOV,
Yunusobod tumani bosh imom-xatibi,
Toshkent islom instituti o‘qituvchisi,
«Mirza Yusuf» jome masjidi imom-xatibi
Savol: Besh vaqt namozda imomga iqtido qilganimizda, Fotiha va zam suralarni o‘qimaymiz. Janoza namozida qanday yo‘l tutamiz? Unda ham quloq qoqqandan keyin jim turamizmi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Janoza namozida besh vaqt namozdan farqli ravishda, imomga iqtido qilganlar to‘rt takbirni va sano, salavot hamda duolarni o‘qiydi. Ya’ni birinchi takbirdan keyin sanoni, ikkinchi takbirdan keyin salavotni, uchinchi takbirdan keyin janoza duosini o‘qiydi. To‘rt takbir janoza namozining rukni ya’ni farz, boshqa zikrlar esa, sunnat hisoblanadi. Agar iqtido qilganlar takbirni ham, boshqa zikrlarni ham aytmay, jim tursa, janoza o‘qigan hisoblanmaydi. Agar takbirlarni aytsa-yu, boshqa zikrlarni aytmasa, sunnatni tark etgan bo‘ladi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.