Савол: Боин талоқдан идда ўтирган аёлга ошкора совчи қўйса бўладими?
Жавоб: Динимизда инсоннинг қадри, унинг шаъни шу қадар юксакки, ҳатто вафот этган одамга ҳам тириклар каби ҳурмат сақланади. Шунинг учун бир киши вафот этса, унинг беваси эрининг, никоҳнинг ҳаққи-ҳурмати туфайли идда ўтиради. Бу иддадан мақсад фақатгина унинг ҳомиладор бўлган-бўлмаганини аниқлаш эмас. Бева қолган аёл эри билан бирга яшаган ҳаётининг ҳурмати учун ҳам идда ўтиради. Шунинг учун эри вафот қилгани учун идда ўтирган аёлга ошкора совчи қўйиш мумкин эмас. Бундай аёлга совчи қўйилса, мақсадни очиқ айтмай, ишора билан изҳор қилинади. Бу нарса шариатимизда таъриз деб аталади. Масалан, бева қолган аёлнинг акасига «Синглингизнинг иддаси тугаганда менга хабар қилинг», дейиш мумкин.
Эри бор, аммо ундан боин талоқ олган аёлларнинг масаласи ҳам худди шундай. Уларга ҳам очиқча совчи қўйиб бўлмайди. Совчи бўлиш учун идда тугашини кутиш керак. Шундан кейингина, агар ўзининг эри уни қайтариб олмаса, иддаси тугаб, боши очиқ бўлгандан кейингина унга совчи қўйса бўлади.
Раҳматуллоҳ САЙФУДДИНОВ,
Юнусобод тумани бош имом-хатиби,
Тошкент ислом институти ўқитувчиси,
«Мирза Юсуф» жоме масжиди имом-хатиби
Савол: Беш вақт намозда имомга иқтидо қилганимизда, Фотиҳа ва зам сураларни ўқимаймиз. Жаноза намозида қандай йўл тутамиз? Унда ҳам қулоқ қоққандан кейин жим турамизми?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Жаноза намозида беш вақт намоздан фарқли равишда, имомга иқтидо қилганлар тўрт такбирни ва сано, салавот ҳамда дуоларни ўқийди. Яъни биринчи такбирдан кейин санони, иккинчи такбирдан кейин салавотни, учинчи такбирдан кейин жаноза дуосини ўқийди. Тўрт такбир жаноза намозининг рукни яъни фарз, бошқа зикрлар эса, суннат ҳисобланади. Агар иқтидо қилганлар такбирни ҳам, бошқа зикрларни ҳам айтмай, жим турса, жаноза ўқиган ҳисобланмайди. Агар такбирларни айтса-ю, бошқа зикрларни айтмаса, суннатни тарк этган бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.