عن أبي هريرة قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم إذا توضأ العبد المسلم أو المؤمن فغسل وجهه خرجت من وجهه كل خطيئة نظر إليها بعينيه مع الماء أو مع آخر قطر الماء أو نحو هذا وإذا غسل يديه خرجت من يديه كل خطيئة بطشتها يداه مع الماء أو مع آخر قطر الماء حتى يخرج نقيا من الذنوب. رواه الترمذي
Abu Hurayra (r.a.)dan rivoyat qilinadi: Rosululloh (s.a.v.): "Musulmon banda yoki mo‘min banda tahorat olib, yuzini yuvsa, ikki ko‘zi bilan qilgan barcha xatolari (gunohlari) suv bilan chiqib ketadi yoki suvning oxirgi qatrasi (tomchisi) bilan chiqib ketadi. Vaqtiki, ikki qo‘lini yuvsa, o‘sha ikki qo‘li bilan qilgan barcha xatolari (gunohlari) suv bilan chiqib ketadi yoki oxirgi qatra (tomchi) suv bilan chiqib ketadi. Shunday qilib, (banda) gunohlardan pok holda chiqadi", dedilar. Imom Termiziy rivoyati.
* * *
عن علي عن النبي صلى الله عليه وسلم قال مفتاح الصلاة الطهور وتحريمها التكبير وتحليلها التسليم. رواه الترمذي
Ali (r.a)dan rivoyat qilinadi. «Nabiy (s.a.v): "Tahorat namozning kalitidir. (Namozning) tahrimasi (boshlanishi) takbirdir (ya’ni, «Allohu akbar» degan kalima) tahlili (tugatilishi) taslim (salom berishdir)», dedilar». Imom Termiziy rivoyati.
* * *
عن مجاهد عن جابر بن عبد الله رضى الله تعالى عنهما قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم مفتاح الجنة الصلاة ومفتاح الصلاة الوضوء. رواه الترمذي
Jobir ibn Abdulloh roziyalloxu anhudan rivoyat qilinadi: «Rosululloh sollallohu alayhi vasallam «(Namoz jannatning kalitidir) tahorat namozning kalitidir», dedilar. Imom Termiziy rivoyati.
* * *
حدثنا وكيع عن شعبة عن عبد العزيز بن صهيب عن أنس بن مالك قال كان النبي صلى الله عليه وسلم إذا دخل الخلاء قال اللهم إني أعوذ بك قال شعبة وقد قال مرة أخرى أعوذ بك من الخبث والخبيث أو الخبث والخبائث. رواه الترمذي
Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallam hojatga kirsalar, «Allohim, men sendan erkagu ayol shaytonlardan (yomonliklardan va yomonlardan) panoh so‘rayman», deb aytardilar. Imom Termiziy rivoyati.
* * *
عن أنس بن مالك أن النبي صلى الله عليه وسلم كان إذا دخل الخلاء قال اللهم إني أعوذ بك من الخبث والخبائث قال أبو عيسى هذا حديث حسن صحيح. رواه الترمذي
Anas ibn Molikdan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallam hojatga kirsalar, «Allohim, men sendan erkagu ayol shaytonlardan (yomonliklardan va yomonlardan) panoh so‘rayman», deb aytardilar. Imom Termiziy rivoyati.
* * *
عن عائشة رضى الله تعالى عنها قالت كان النبي صلى الله عليه وسلم إذا خرج من الخلاء قال غفرانك. رواه الترمذي
Oisha roziyalloxu anhodan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallam hojatdan chiqsalar, «g‘ufronaka» («Gunohlarimni mag‘firat qilgin») deb aytardilar». Imom Termiziy rivoyati.
* * *
حدثنا أبو كريب حدثنا عبدة بن سليمان عن محمد بن عمرو عن أبي سلمة عن أبي هريرة قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم لولا أن أشق على أمتي لأمرتهم بالسواك عند كل صلاة. رواه الترمذي
Abu Hurayra (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi, aytdi: Rasululloh sallallohu alayhi va sallam dedilar: «Ummatimni mashaqqatga qo‘yishdan xavotirlanmasam edim: ularga har bir namoz oldidan misvok ishlatishni buyurgan bo‘lar edim». Imom Termiziy rivoyati.
* * *
عن أبي سلمة عن زيد بن خالد الجهني قال سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول لولا أن أشق على أمتي لأمرتهم بالسواك عند كل صلاة ولأخرت صلاة العشاء إلى ثلث الليل قال فكان زيد بن خالد يشهد الصلوات في المسجد وسواكه على أذنه موضع القلم من أذن الكاتب لا يقوم إلى الصلاة إلا استن ثم رده إلى موضعه قال أبو عيسى هذا حديث حسن صحيح. رواه الترمذي
Zayd ibn Xolid Al-Juhaniydan rivoyat qilinadi; dedi: Rasululloh sallallohu alayhi va sallamdan eshitdim, aytdilarki: «Ummatimni mashaqqatga qo‘yishdan xavotirlanmasam edim, ularga har bir namoz oldidan misvok ishlatishni buyurgan va xufton namozini kechaning uchdan biriga ta’xir etgan (kechiktirgan) bo‘lar edim». Imom Termiziy rivoyati.
* * *
عن أبي هريرة عن النبي صلى الله عليه وسلم قال إذا استيقظ أحدكم من الليل فلا يدخل يده في الإناء حتى يفرغ عليها مرتين أو ثلاثا فإنه لا يدري أين باتت يده وفي الباب عن بن عمر وجابر وعائشة. رواه الترمذي
Abu Hurayra (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi; aytdi: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam aytdilarki, «Agar sizlardan biror kishi tungi uyqudan uyg‘onsa, qo‘lini ikki marta yoki uch marta suv to‘kib yuvmasdan turib suv idishiga botirmasin, chunki u qo‘li qayerda tunaganini bilmaydi». Imom Termiziy rivoyati.
* * *
عن رباح بن عبد الرحمن بن أبي سفيان بن حويطب عن جدته عن أبيها قالت سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول لا وضوء لمن لم يذكر اسم الله عليه. رواه الترمذي
Raboh ibn Abdurrahmon ibn Abu Sufyon ibn Huvaytib (roziyallohu anhu) momosi orqali bobokalonidan (momosining otasidan) rivoyat kiladi: Rasululloh sallallohu alayhi va sallamdan eshitdim, aytdilarki, «Tahoratda Allohning ismini aytmagan («bismilloh» deb boshlamagan) kishining tahorati yo‘q». Imom Termiziy rivoyati.
* * *
عن سلمة بن قيس قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم إذا توضأت فانتثر وإذا استجمرت فأوتر. رواه الترمذي
Salama ibn Qays (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi; aytdi: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam aytdilar: «Agar tahorat olsang, burningni (suv olib) mishir, agar (qazoi hojat etib) istinjo qilsang, kesakii (yoki toshni) toq ishlat» (ya’ni uchta yoki beshta). Imom Termiziy rivoyati.
* * *
عن عبد الله بن زيد قال رأيت النبي صلى الله عليه وسلم مضمض واستنشق من كف واحد فعل ذلك ثلاث. رواه الترمذي ا
Abdulloh ibn Zayd (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi; aytdi: «Nabiy sallallohu alayhi va sallamni ko‘rdim, og‘iz va burunlarini bir hovuch suv bilan chayqadilar va buni uch marta (takror) qildilar». Imom Termiziy rivoyati.
* * *
عن عبد الله بن محمد بن عقيل عن الربيع بنت معوذ بن عفراء أنها رأت النبي صلى الله عليه وسلم يتوضأ قالت مسح رأسه ومسح ما أقبل منه وما أدبر وصدغيه وأذنيه مرة واحدة. رواه الترمذي
Mu’avviz ibn Afro qizi Ar-Rubayyi’ (roziyallohu anho)dan rivoyat qilinadi: U Nabiy sallallohu alayhi va sallamni tahorat olayotganlarida ko‘rdi: deydiki, «Boshlariga mas'h tortdilar, boshlarining oldi va orqasiga, ikki chakkalariga va quloqlariga (birdaniga) bir marta mas'h tortdilar». Imom Termiziy rivoyati.
* * *
عن عبد الله بن زيد أن رسول الله صلى الله عليه وسلم مسح رأسه بيديه فأقبل بهما وأدبر بدأ بمقدم رأسه ثم ذهب بهما إلى قفاه ثم ردهما حتى رجع إلى المكان الذي بدأ منه ثم غسل رجليه. رواه الترمذي
Abdulloh ibn Zayd (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam boshlariga ikki qo‘llari bilan mas'h tortdilar: qo‘llarini oldinga va orqaga yurgizdilar: (avval) peshonalaridan boshladilar, keyin ensalarigacha surib bordilar, keyin yana to boshlagan joylarigacha qaytarib keldilar, undan keyin oyoqlarini yuvdilar». Imom Termiziy rivoyati.
* * *
عن أنس أن النبي صلى الله عليه وسلم كان يتوضأ لكل صلاة طاهرا أو غير طاهر قال قلت لأنس فكيف كنتم تصنعون أنتم قال كنا نتوضأ وضوءا واحدا. رواه الترمذي
Anas (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi; «Nabiy sallallohu alayhi va sallam har bir namoz uchun tahorat olar edilar, xoh tahoratli bo‘lsinlar, hoh tahoratli bo‘lmasinlar». (Xumayd aytadi): «Anasga dedimki, «Sizlar qanday qilar edingizlar?» (Anas) dedi: «Bizlar bitta tahorat olar edik (tahoratli bo‘lganda qayta tahorat olmoqni lozim ko‘rmas edik)». Imom Termiziy rivoyati.
* * *
عن أنس أن النبي صلى الله عليه وسلم كان يتوضأ لكل صلاة طاهرا أو غير طاهر قال قلت لأنس فكيف كنتم تصنعون أنتم قال كنا نتوضأ وضوءا واحدا. رواه الترمذي
Ibn Umar (roziyallohu anhumo)dan rivoyat qilinadi; Nabiy sallallohu alayhi va sallam aytdilar: «Tahorat ustiga tahorat olgan kishiga Alloh bu tufayli o‘n hasana (savob) yozgaydir». Imom Termiziy rivoyati.
* * *
عمرو بن عامر الأنصاري قال سمعت أنس بن مالك يقول كان النبي صلى الله عليه وسلم يتوضأ عند كل صلاة قلت فأنتم ما كنتم تصنعون قال كنا نصلي الصلوات كلها بوضوء واحد ما لم نحدث. رواه الترمذي
Amr ibn Omir Al-Ansoriy (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi; u aytdi: Anas ibn Molikdan eshitdim, u dediki, «Nabiy sallallohu alayhi va sallam har namoz oldidan tahorat olar edilar». (Anasdan): «Sizlar nima qilar edingizlar?» deb so‘radim. (Anas) dedi: «Biz to tahoratimiz buzilmaguncha, hamma namozlarni bitta tahorat bilan o‘qiyverardik». Imom Termiziy rivoyati.
Muharram oyi qanday oy?
Muharram oyi – musulmonlar taqvimining birinchi oyidir. Bu oy Alloh taolo urush, qon to‘kishni harom qilgan (Zulhijja, Zulqa’da, Muharram, Rajab) to‘rt oyning biri bo‘lib, uning o‘ninchi kuni ya’ni, ashuro kuni alohida fazilatlarga ega.
Ashuro qanday kun?
Bu kun haqida Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Bu shunday yaxshi kundirki, bu kunda Alloh Bani Isroilni dushmanlaridan qutqargan. Shu bois Muso alayhissalom bu kunda ro‘za tutgan. Men Musoga ko‘proq (yaqin bo‘lishga) haqliroqman”, dedilar va u kunda ro‘za tutib, odamlarni ham uning ro‘zasini tutishga buyurdilar” (Imom Buxoriy rivoyati).
Ashuro kuni ro‘za tutish o‘tgan bir yillik gunohlarga kafforat bo‘ladi.
Bu haqda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ashuro kunining ro‘zasi – Allohdan umid qilamanki – bir yil oldingi gunohlarga kafforat bo‘ladi”, deganlar (Imom Muslim rivoyati).
Bu kun yaqinlarga kengchilik qilish, bir yillik kengchilikka sabab bo‘ladi.
Abu Sa’d roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim Ashuro kuni ahli ayoliga kenglik yaratsa, Alloh unga yil bo‘yi kenglik yaratadi”, dedilar (Imom Bayhaqiy rivoyati).
Ashuro kunini Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qanday o‘tkazardilar?
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bu kunni o‘tkazib yubormaslik uchun qattiq harakat qilardilar, uning savobiga erishish uchun bu kunning kelishini intiqlik bilan kutardilar. Bu haqda Ibn Abbos roziyallohu anhu aytadilar: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni Ashuro kuni ro‘zasini Ramazon oyi ro‘zasini kutib sog‘ingandek, boshqa kun va oy ro‘zasini kutganlarini ko‘rmadim” (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).
Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Ashuro kuni ro‘zasini tutib, odamlarni ham bu kunning ro‘zasini tutishga buyurganlarida, sahobalar: “Yo, Rasululloh! Bu kun yahudiy va nasroniylar ulug‘laydigan kun-ku!” deyishdi. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Alloh xohlasa kelasi yil to‘qqizinchi kuni ham tutamiz”, dedilar. Ammo, kelasi yil kelmasidan Rasululloh sollallohu alayhi vasallam vafot etdilar (Imom Muslim rivoyati).
Alloh taolo ushbu oyning fazilatlaridan barcha mo‘min-musulmonlarni to‘liq bahramand etsin. O‘zining roziligini topadigan amallarda bardavom qilsin.
Davron NURMUHAMMAD