Abu Abdulloh Muhammad ibn Abdulloh ibn Hamdavayh ibn Muhammad ibn Na’iym az-Zobiy an-Nisoburiy hijratning 321 yilida, Robiul-avval oyining uchinchi kuni tavallud topdilar. Yoshlik paytlarida ilm olishni boshlab, avval otalaridan, so‘ng amakilaridan dars oladilar. Yoshlari ulg‘aygach, hijratning 356 yili Iroq va Hijozga safar qilib, haj ibodatini ado etdilar. Keyin Xuroson, Movarounnahrni aylanib, 2000ga yaqin ustoz ko‘radilar. Hijratning 360 yili yana Hijoz va Iroqqa safar qilib, u yerdagi kishilardan hadis to‘playdilar. Keyin o‘zlari tug‘ilib o‘sgan Nisoburga qaytib keladilar va qozilik amaliga o‘tiradilar. So‘ngra Jurjonga qozi bo‘lib tayinlanadilar. Shuning uchun ham u kishini Hokim deb atashgan.
Ibn Xallikon aytadilar: «Bu zot o‘z vaqtining imomi, ko‘p kitoblar muallifi va fiqh olimlaridan edilar. Fiqh ilmini Abu Sahl Muhammad ibn Sulaymon as-Sa’lukiydan oladilar».
Abu Hozim aytadilar: «Nisoburda Muslim ibn Hajjojdan keyin hadis ilmida mashhur bo‘lgan odam Imom Hokim edilar». Yana u kishi: «Hokim o‘z asrlarida hadis ilmining ulug‘ olimlari Dora Qutniy, Ibn Adiy, Ibn Muzaffarlarga teng keladilar. Hozirgacha na Hijozda, na Shomda, na Iroqda, na Tobaristonda, na Xurosonda bu shaxsga teng keladigan kishi topiladi».
Qozi Abu Samh Abdulloh al-Asmiy agar hukm ishida biror bir ishkallik bo‘lib qolsa, Imom Hokimga maktub yozib, shu ishning hukmini so‘rardilar. Keyin javobga qarab hukm qilardilar.
Imom Hokimning ta’lif etgan kitoblari: «Ilal», «Amoliy», «Favoidul shuyux», «Ma’rifatul hadis», «Tarixu ulamoi Nisobur», «Madxalu ila ilmi as-sahih», «Mustadrak ala sahihayni», «Muzakkiy al-axbor», «Fazoilu Imomi ash-Shofe’iy», «Fazoilu Fotima», «Tarojimush-shuyux» va boshqalar.
Ibn Subkiy aytadilar: «Tarixu ulamoi Nisobur» kitobi mening huzurimda kitoblar sayyididir».
Abu Sahl as-Sa’lukiy, Abu Bakr Ahmad ibn Sulaymon, Abulabbos, Da’laja ibn Ahmad, Ibn Ahzom, Abu Ali Nisoburiy, Dora Qutniy va boshqalar Imom Hokimning ustozlari bo‘lishgan, Imom Bayhaqiy, Abulfattoh ibn Abulfavoris, Abu Zarr al-Hiraviy, Abu Solih al-Hiraviy va boshqalar esa Imom Hokimga shogird bo‘lishgan.
Imom Hokim hijratning 405 yili vafot etdilar.
Xabaringiz bor, 2025 yil hajga borgan yurtdoshlarimiz Arafot vodiysida muhtaram Prezidentimizga Qurbon hayiti tabrigini yo‘llab, yurtga qaytgach har bir hoji «Yangi O‘zbekistonning tinchlik va ma’naviyat targ‘ibotchilari» degan ezgu tashabbusni bir ovozdan olg‘a surgan edilar.
Ana shu ezgu tashabbus bugun amalga ko‘chib, hojilar, imom-xatiblar, mahalla faollari bilan birgalikda xonadonlarga, oilalarga kirib boryapti.
Bugun, 10 iyul kuni O‘zbekiston musulmonlari idorasi Xorazm viloyati vakili Xayrulla domla Abdullayev boshchiligida tuman bosh imom-xatiblari, hojilar, otinoyilar va mahalla faollari ishtirokida Xonqa tumanidagi «Sayid ota» jome masjidida sayyor yig‘ilish bo‘lib o‘tdi.
Tadbirdan so‘ng Xayrulla domla Abdullayev hududdagi bemor va nogironligi bor oilalar holidan xabar olib, moddiy ko‘maklar ko‘rsatdi hamda haqlariga xayrli duolar qildi.
Ishchi guruh a’zolari hamda imom-xatiblar, vakillik xodimlari, tuman bosh imom-xatiblari va otinoyilari, shuningdek, “Haj – 2025” ziyoratchilari, mahalla raislari ishtirokida tumandagi mahallalarga tashrif buyurdilar.
Mahalladagi oilalarga kirilib, ehtiyojmand, boquvchisini yo‘qotgan, kam ta’minlangan, nogironligi bor oilalar holidan xabar olindi. Shuningdek, er-xotin, aka-uka, ota-bola, qaynona-kelin, o‘rtasidagi kelishmovchilik va janjallar sababli notinch bo‘lib turgan oilalar o‘rganilib, ularga nasihat qilindi. Ajrim yoqasida turgan yoshlar yarashtirildi, spirtli ichimlikka ruju qo‘ygan kishilar bilan yakka tartibda suhbatlar o‘tkazilib, ularga yo‘l-yo‘riqlar ko‘rsatildi, tavsiyalar berildi.
Shuningdek, adashib aqidasi buzuq kimsalar tuzog‘iga tushib qolgan fuqarolar bilan ham suhbatlar o‘tkazilib, ularga islomning sof ta’limoti haqida ma’lumotlar berildi.
Shundan so‘ng ushbu sayyor uchrashuvda ishtirok etgan diniy soha xodimlari bilan tahliliy yig‘ilish tashkil qilindi. Unda tumandagi mahallalarda o‘rganilgan muammolar, diniy sohadagi yutuq hamda kamchiliklar muhokama qilinib, ijroga yo‘naltirildi. O‘tkazilgan tahliliy yig‘ilishda masjidning hujjat yuritish va obodonchilik bo‘yicha hamda aholining turli qatlamlaridan o‘rganilgan kamchilik va muammolar hamkor tashkilotlar bilan birgalikda ijroga yo‘naltirish choralari muhokama qilindi. Shuning bilan bir qatorda, diniy soha xodimlariga rahbarlar tomonidan aholi bilan yanada yaqinroq ishlash, sohaning rivojini yanada takomillashtirish hamda joylarda diniy vaziyatni yanada sog‘lomlashtirish va shu kabi dolzarb yo‘nalishlar bo‘yicha kerakli ko‘rsatma hamda topshiriqlar berildi.
Mazkur tadbirlardan so‘ng Allohdan yurtimiz tinchligi, osmonimiz musaffoligi, yurtboshimizning olib borayotgan ishlariga zafarlar so‘ragan holda xayrli duolar qilindi.
Xorazm viloyati vakilligi
Matbuot xizmati