No‘mon ibn Bashir roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi va sallam minbarda turib dedilar: “Kim oziga shukr qilmasa, ko‘piga ham shukr qilmaydi. Kim odamlarga rahmat aytmasa, Allohga ham shukr qilmaydi. Allohning ne’matlarini gapirish shukrdir, uni tark qilish noshukrlikdir. Jamoat rahmatdir, tarqoqlik azobdir” (Imom Ahmad va Imom Bayhaqiy rivoyati).
“Kim oziga shukr qilmasa, ko‘piga ham shukr qilmaydi”. Shuning uchun sedanadek arzimagan narsa bergan kishiga ham rahmat aytish lozim.
“Kim odamlarga rahmat aytmasa, Allohga ham shukr qilmaydi”. Ya’ni odamlarning yaxshiligi, ehsoniga rahmat aytish, minnatdorlik bildirish kimning tabiati va odatida bo‘lmasa, Allohning ne’matlariga ham shukr qilmaydi.
Alloh taolo aytadi: “Ey iymon keltirganlar! Allohgagina ibodat qiluvchi bo‘lsangiz, sizlarga Biz rizq qilib bergan pokiza narsalardan yeb, Unga shukr qilingiz!” (Baqara surasi, 172-oyat).
Alloh taologa hamdu sano aytish, Uni ulug‘lash, Uning behisob ne’matlari e’tirofi, shukronasidir.
“Allohning ne’matlarini gapirish shukrdir...”. Ya’ni Allohning ne’matlarini bildirish ularga shukr qilishdandir. Alloh taolo marhamat qiladi: “Rabbingizning (sizga ato etgan barcha) ne’mati haqida esa (odamlarga) so‘zlang!” (Zuho surasi, 11-oyat).
Shukr uch xil bo‘ladi:
◥ til shukri – ne’matni gapirish bilan;
◥ a’zolar shukri – xizmat qilish, ibodat qilish bilan;
◥ qalb shukri – barcha ne’matlar Alloh taolodan ekanini e’tirof qilish bilan.
“...uni tark qilish noshukrlikdir”. Ya’ni ne’matlarni gapirmaslik, bekitish noshukrlikdir. Orif zotlardan biri deydi: «Ne’matlarni so‘zlash ularni beruvchi Allohni eslash, boshqalarga eslatishdir. Bu esa, qalblarda U Zotga muhabbat paydo qiladi. Aks holda, bekitish afzaldir.
“Jamoat rahmatdir, tarqoqlik azobdir”. Ya’ni musulmonlarning jam bo‘lishi, birdam, yakdil bo‘lishi Alloh taolodan rahmatdir, savob va yaxshiliklarning ziyoda bo‘lishiga sabab bo‘ladi.
Abu Nu’aym rahimahulloh “Hilyatul avliyo” kitobida Vahb ibn Munabbih rahimahullohdan naql qiladi: “Payg‘ambarlardan biri Alloh taolodan Bal’am ibn Bouroning unga berilgan mo‘jiza va karomatlardan mahrum bo‘lishi sababini so‘radi. Shunda Alloh taolo dedi: “U bir kuni Men bergan ne’matga shukr qilmadi. Agar u bir martagina shukr qilganida edi, undan ne’matimni olib qo‘ymas edim”.
Bizga berilgan ne’matlar shu qadar ko‘p va turli-tumandir. Lekin ko‘pchiligimiz ne’matlarga ko‘milib yashasak-da, holimizdan noliymiz. Holbuki, ular haqida ozgina fikr yuritib, ularni bergan Zotga: “Bularning barchasi Sening ulug‘ fazlingdan, bergan ne’matlaringga rozimiz”, deb iqror bo‘lishimiz lozim.
Mansur O‘RALOV,
Sirg‘ali tumanidagi “No‘g‘ay qurg‘on”
jome masjidi imom-xatibi
Shu yil 23 dekabr kuni O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlarining tashabbusi o‘tkazib kelinayotgan amaliy tadbirlarning navbatdagisi poytaxtimizning Olmazor tumanida bo‘lib o‘tdi.
Tadbirga O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Zayniddin domla Eshonqulov boshchilik qildi. Shuningdek, unda Diniy idora bo‘limi boshliqlari Islomiddin domla Zuhriddinov, Muzaffar domla Kamolov va Masjidlar bilan ishlash bo‘limi yetakchi mutaxassisi Dilmurod Rahimovlar qatnashdi.
Mazkur tumandagi “Islomobod” masjidida o‘tkazilgan tashkiliy yig‘ilishda Toshkent shahar vakilligi rahbariyati, tuman-shaharlar bosh imom-xatiblari va Olmazor tumanidagi masjid imom-xatiblari ham ishtirok etdi.
Tadbir avvalida O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlarining “Inson qadri” kitobi taqdimoti o‘tkazildi. Unda Zayniddin domla Eshonqulov mazkur kitob bugungi hayotimiz bilan naqadar uyg‘un ekani, dinimizda ham inson va uning qadr-qimmati yuksak ulug‘lanishi, har bir diniy soha xodimining faoliyati uchun dasturamal bo‘lib xizmat qilishini alohida ta’kidlab o‘tdi. Ushbu kitob barcha ishtirokchilarga tarqatildi.
Tadbir davomida tuman bosh imom-xatiblari uchun namunaviy maxsus kiyim namunasi taqdimot qilindi. Unda chakmon, duxoba va milliy do‘ppilar namoyish qilindi.
Shuningdek, Toshkent shahri, xususan, Olmazor tumanida 2025 yil davomida amalga oshirilgan ishlar sarhisob qilindi. Unda shahardagi imom-xatiblar faoliyatidagi yutuqlar e’tirof etilib, ba’zi kamchiliklar bo‘yicha tegishli tavsiyalar berildi.
Shundan so‘ng Toshkent shahar bosh imom xatibi o‘rinbosari Rustamov Ergashali boshchiligida tumanlar bosh imom-xatiblari, shuningdek, tajribali imom-xatiblardan tarkib topgan Ishchi guruh tuzilib, ular Olmazor tumanidagi 21 ta masjid va mahallasiga biriktirildi.
Tadbir doirasida amaliyoti nazarda tutilgan yo‘nalishlar bo‘yicha quyidagilar amalga oshirildi:
Birinchi yo‘nalish bo‘yicha imom-xatiblar 7 toifaga mansub 105 ta oilaga kirib, ma’naviy-ma’rifiy targ‘ibot va amaliy yordam tadbirlarini olib bordi: Xususan:
- 20 ta xonadonda yot g‘oyalar ta’siriga moyil bo‘lganlar bilan suhbatlashilib, tushunchalari to‘g‘rilandi;
- 15 ta xonadonda jazo muddatini o‘tayotganlarning oila a’zolari, muqaddam sudlanganlar bilan suhbat qilindi;
- 20 ta notinch oila o‘rganilib, muammoning sabablari bartaraf etish, arazlashganlarni yarashtirish choralari ko‘rildi;
- 15 ta xonadonda ichkilikka ruju qo‘yganlar bilan suhbat qilinib, zararli odatlardan saqlanish to‘g‘risida nasihat qilindi;
- nogiron, kasal, ehtiyojmand fuqarolar, shuningdek, tabarruk yoshdagi qariyalar yashaydigan 20 ta oilaga kirilib, ulardan hol-ahvol so‘rash barobarida sovg‘a-salomlar ulashildi, davolanish va dori-darmon uchun moddiy yordam ko‘rsatildi.
Kirilgan 105 ta xonadonning ichidan moddiy imkoniyati cheklanganlariga homiylarni jalb qilgan holda jami 42 000 000 (qirq ikki million) so‘mlik ro‘zg‘orlik mahsulotlari ehson qilindi. Ular orasidan o‘ta nochor bo‘lganlarining moddiy ta’minotidan xabardor bo‘lib turish rejalashtirildi;
Ikkinchi yo‘nalish bo‘yicha imom-xatib faoliyati o‘rganildi. Jumladan, jamoani boshqarish, masjidni toza va ozoda saqlash, unda qulay sharoitlar yaratish jihatlari ko‘rib chiqildi.
Uchinchi yo‘nalish bo‘yicha Ishchi guruh a’zolari o‘zlariga biriktirilgan 21 ta masjidda peshin namozini ado qilib, jamoatga ma’ruza qilib berdilar. Tinchlik ne’mati, shukronalik, aqidada adashmaslik, mazhabga ergashish kabi muhim mavzudagi chiqishlarda 3800 ga yaqin tinglovchi qamrab olindi.
Shuningdek, yakuniy yig‘ilishda O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Zayniddin domla Eshonqulov qish mavsumini betalofat o‘tkazish bo‘yicha so‘z yuritdi.
Yig‘ilishda mehnat migrantlari va ularning oila a’zolari bilan muloqatni muntazam yo‘lga qo‘yish, kadrlar masalasiga e’tiborni kuchaytirish, ma’ruzalarni Fatvo markazidan chiqarilgan juma tezislari va qo‘shimcha adabiyotlardan foydalangan holda boyitish, haftaning dushanba va payshanba kunlari ma’ruzalar qilish haqida so‘zladi.
Diniy idora Moliyaviy nazorat va tahlil bo‘limi boshlig‘i Islomiddin Zuhriddinov masjidlarda ish yuritish hujjatlarini takomillashtirish, ehson qutilardagi tushumlarni komissiya a’zolari ishtirokida dalolatnoma asosida bankdagi hisob raqamlarga kirim qilish, to‘y va marakalarni ixchamlashtirish, janoza marosimlarda bid’at-xurofatlarga chek qo‘yish to‘g‘risida gapirdi.
Masjidlar bilan ishlash bo‘limi boshlig‘i Muzaffar Kamolov mavjud mahallalarga barcha imom-xatib va imom-noiblarni biriktirish, mahalla yettiligi bilan homkorlikda ishlarni yo‘lga qo‘yish, shar’iy dalil va hayotiy misollar asosida ma’ruza qilish, kiber jinoyatchilikning oldini olish haqida aytib o‘tdi.
Tadbir so‘ngida amalga oshirilgan ishlar tahlil qilinib, Olmazor tumani imom-xatiblari yutuq va kamchiliklari yuzasidan ko‘rsatma va tavsiyalar berildi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati