Sayt test holatida ishlamoqda!
15 Iyul, 2025   |   20 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:22
Quyosh
05:03
Peshin
12:34
Asr
17:40
Shom
19:59
Xufton
21:32
Bismillah
15 Iyul, 2025, 20 Muharram, 1447
Maqolalar

Farzand oldida mas’ulmiz

08.10.2024   6442   2 min.
Farzand oldida mas’ulmiz

O‘zbekiston Respublikasida oila, onalik, otalik va bolalik davlat himoyasidadir. O‘zbekiston Respublikasida onalik va otalik izzat-ikromga hamda hurmatga sazovordir (O‘zbekiston Respublikasining Oila kodeksi. 4-modda).

Islom dini ko‘rsatmalari doimo voqe’likka mos tarzda bo‘lgan. Shuning uchun dinimiz ko‘rsatmalarida insonning kundalik turmush tarzining hech bir sohasi e’tibordan tashqarida qolmagan.

Shuningdek, shariat ahkomlarida hech qachon bir taraflama yondashish va qaysidir martabadagi insonlarga alohida tarafkashlik bo‘lmagan. Har bir muomala har tomonlama mukammal tarzda tartibga solingan.

Islom dini hukmlari mislsiz adolatga asoslangan.

Adolat esa har narsaning me’yoridir. Alloh subhonahu va taolo bizlarni har bir ishda adolat bilan hukm chiqarishimizga buyurgan: “Albatta, Alloh sizlarga omonatlarni o‘z ahliga erishtirishni va agar odamlar orasida hukm qilsangiz, adolat ila hukm qilishni amr qiladir. Alloh sizlarga qanday ham yaxshi va’z qilur! Albatta, Alloh eshituvchi va ko‘ruvchi zotdir” (Niso surasi, 58-oyat).

Islom har bir javobgar shaxsni adolatga o‘z me’yorida rioya qilishga chaqiradi. Alloh taoloning har tasarrufoti adolatga asoslangan. Shariatimizda bandaga toqatidan tashqari zulm qilinmaydi, balki adolat ila toqatiga yarasha amal qilishga buyuriladiki, toki jamiyat omonlik va barqarorlikni his qilsin. Toki amallar va obodonlik uchun vaqt ajratsin.

Jumladan oila masalasida farzandning vujudiga sababchi bo‘lgan ota va onaning hurmat-ehtiromi bayon qilinishi bilan birga farzandning ham ota-ona zimmasidagi haqlarga e’tiborsizlik qilinmagan. Chunki Islom dini ko‘rsatmalari buyuk ilohiy dastur erur.

Shubhasizki, ota-onalar farzandlarning dunyoga kelishining asosiy sababchilaridir. Ular farzandining rohati uchun bor-yo‘g‘ini nisor aylagaylar. Farzandlarining baxtu-saodati va farog‘atlari uchun bor-budini fido qilurlar. Alloh subhonallohu va taolo bunday marhamat qiladi: “Va Allohga ibodat qilinglar va Unga hech narsani shirk keltirmanglar. Ota-onaga yaxshilik qilinglar” (Niso surasi, 36-oyat).

Ota-ona haqlarini aytib tugata olmaymiz, lekin farzandning ham shariatimiz ko‘rsatmalariga muvofiq haqlari borki, kimki bunga rioya qilmasa nafaqat o‘z jigarbandiga, balki butun jamiyatga xiyonat qilgan bo‘lur.

Holbuki farzandlarimiz nafaqat bizning naslimizning davomchilari, balki butun jamiyatning kelajagi hamdir. Kelajak avloda oldida, jamiyat oldida, yurt oldida va Vatan oldida har birimiz o‘z farzandalrimiz uchun mas’uldirmiz.

Shahobiddin PARPIYEV,
Asaka tumanidagi "Muhammadsolih" jome masjidi imom-xatibi.

MAQOLA
Boshqa maqolalar

Majburlab erga berish durustmi?

11.07.2025   5722   1 min.
Majburlab erga berish durustmi?

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Savol: Ota-onam meni majburlab erga bermoqchi, bola bilan ko‘rishdim va ko‘nglim g‘ash bo‘lib qoldi. Keyin istixora o‘qishni boshladim va baribir ko‘nglim yumshamadi. Uydagilarga tushuntirdim, lekin meni eshitishmayapti. Men qanday yo‘l tutsam bo‘ladi?

Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Dinimizda xotin-qizlarni majburlab erga berishdan man qilingan. Zero, nikoh ikki tomonning roziligi bilan tuziladi. Juvon bo‘lsa, u bilan ochiqcha gaplashiladi, bokira bo‘lsa, undan izn so‘raladi. Bokira (rozilik alomatlari bilan) sukut qilsa, bu uning nikohga izn bergani bo‘ladi.

Barcha fiqhiy manbalarimizda kelin va kuyov o‘z roziligini bildirishi (iyjob va qabul) nikohning asosiy rukni ekani bayon qilingan. Kelin-kuyovdan biri nikohga rozi bo‘lmasa, nikoh durust bo‘lmaydi.

Ota-onaning vazifasi esa farzandini boylik, mansab yoki boshqa g‘arazlar sababli ko‘r-ko‘rona uylanish yoki erga tegishga majburlash emas. Balki farzandiga juft bo‘layotgan yigit yo qizning diyonati, xulq-odobiga va kasb-hunariga e’tibor qilishdir.

O‘z o‘rnida turmush qurayotgan farzand ham ota-onasining tavsiyalari o‘rinli bo‘lsa, qabul qilishi, qaysarlik qilmay ularning hayotiy tajribalaridan foydalanishi kerak.

Xotin-qizlarni majburlab erga berish holatlarida Payg‘ambarimiz alayhissalomning ayolga nikoh yo ajralishni tanlash ixtiyorini berganlari ma’lum. Hatto bir holatda qiz kambag‘al yigitni, ota-ona esa boy yigitni tanlaganida, u zot qizning ixtiyorini ustun qo‘yib: 


لم ير للمتحابين مثل النكاح
«Bir-birini yaxshi ko‘rganlar uchun nikohdan yaxshisi yo‘qdir", dedilar (Imom Ibn Moja rivoyati). Vallohu a’lam"

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.