Sayt test holatida ishlamoqda!
16 Iyul, 2025   |   21 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:24
Quyosh
05:04
Peshin
12:34
Asr
17:40
Shom
19:58
Xufton
21:31
Bismillah
16 Iyul, 2025, 21 Muharram, 1447

Taomlantirasan, kiyintirasan, urmaysan, so‘kmaysan

16.12.2024   4219   3 min.
Taomlantirasan, kiyintirasan, urmaysan, so‘kmaysan

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Muoviya Qurayshiy roziyallohu anhu rivoyat qilib aytadi: «“Yo Rasululloh, bizlarning birimizda xotinining qanday haqlari bor?” dedim. U zot: “Qachon taomlansang, uni ham taomlantirasan. Qachon kiyim kiysang, uni ham kiyintirasan. Yuziga urmaysan, qattiq so‘kmaysan va uydan boshqa joyga hijron qilmaysan”, dedilar» (Imom Abu Dovud va Imom Nasoiy rivoyati).

Bu hadis ayolning erdagi haqlarini bayon qilmoqda. Er ayoliga nafaqa berishi vojib. Hadisdagi ibora erning ham, ayolning ham haqlariga tegishli. Xotinning nafaqasini berishda erning moliyaviy holati e’tiborga olinishini shu hadisdan bilib olsak bo‘ladi.

“Qachon taomlansang, uni ham taomlantirasan”. Er nima yesa, ayoliga ham shundan yediradi. Bu borini birga baham ko‘rish deganidir. Shariat bandani toqatidan ortig‘iga buyurmaydi.

“Qachon kiyim kiysang, uni ham kiyintirasan”. Kiyinish masalasida ham shunday: er o‘ziga qancha sarf qilsa, ayoliga ham shuncha sarflaydi. Ya’ni, issiq va sovuqdan himoyalanish, avratini yopish uchun zarur bo‘lgan kiyim-kechak bilan ta’minlaydi. Albatta, imkoniyati doirasida. Uning miqdori har bir diyor va shahar urf-odatiga qarab belgilanadi. Chunki har yerning vaziyati, urf-odati turlicha. Kiyim-kechak masalasida aql bilan ish tutib, Allohga taqvo qilinsa, odamlarga ko‘z-ko‘z qilish va moda ortidan quvish chetga surib qo‘yilsa, maqsadga muvofiq bo‘ladi. Ayollarga nafaqa berish, ularga yaxshi munosabatda bo‘lishning bir qismidir. Bundan tashqari, ochiq chehra bilan muomala qilish, yaxshi gaplar bilan ko‘nglini olish erning vazifasi hisoblanadi.

Erning zimmasida ayolini taom va kiyim bilan ta’minlash majburiyati bor ekan, o‘z navbatida, ayol zimmasida ham eriga itoat etish, xizmatini qilish vazifasi turadi. Modomiki, er o‘z vazifasini mas’uliyat bilan ado etar ekan, ayol eriga itoatsizlik qilmasligi, hurmatini saqlashi lozim. Aks holda, er ba’zi choralarni qo‘llashga majbur bo‘ladi.

“Yuziga urmaysan, qattiq so‘kmaysan va uydan boshqa joyga hijron qilmaysan”. Ayoldan itoatsizlik, xatolar sodir bo‘lganida, er qo‘pollikka yo‘l qo‘ymagan, ko‘nglini qoldirmagan holda uni isloh qilmog‘i, odob bermog‘i kerak. Dastlab nasihat qilib noto‘g‘ri ish qilayotganini tushuntiradi. Bu uslub kor qilmasa, ayoli bilan bir to‘shakda yotmay, hijron qiladi. Ya’ni, shu yo‘l bilan er ayolidan norozi ekanini bildiradi. Agar bu ham foyda bermay, ayol itoatsizlik etaversa, er ba’zi tarbiya uslublarini, choralarini qo‘llaydi: jarohat yetmaydigan, azob bermaydigan qilib yuzidan boshqa joyiga urishi mumkin. Albatta, bu uslub siyosat ma’nosidagi chora, xolos. Ayolni azoblash, tahqirlash, xo‘rlash mutlaqo nazarda tutilmagan. Chunki boshqa bir hadisda ayolini (azoblash, tahqirlash, xo‘rlash ma’nosida) urishdan qaytarilgan.

Hurmuhammad NURBOYEV
Toshkent islom instituti “Hadis va islom tarixi fanlari” kafedrasi mudiri.

 

 

Boshqa maqolalar

O‘zbekiston musulmonlari idorasi huzuridagi “Haj” va “Umra” markazi yangi umra mavsumini 2025 yil avgust oyidan boshlanishini e’lon qiladi

15.07.2025   3670   1 min.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi huzuridagi “Haj” va “Umra” markazi yangi umra mavsumini 2025 yil avgust oyidan boshlanishini e’lon qiladi

So‘nggi yillarda umra safarlarini yuqori saviyada tashkil etish, ziyoratchilarga sifatli va qulay xizmatlar ko‘rsatish hamda ibodatlarni shariat talablariga muvofiq ado etish ishlari “Haj” va “Umra” markazi tomonidan amalga oshirib kelinmoqda.

30 yildan ziyod amaliy tajriba asosida ziyoratchilarimiz uchun 10 kunlik maxsus umra dasturi taklif etilmoqda.

Dastur doirasida quyidagi qulayliklar nazarda tutilgan:

“Uzbekistan Airways” aviakompaniyasi orqali Toshkent–Jidda–Toshkent yo‘nalishida to‘g‘ridan to‘g‘ri parvozlar;

3 kecha Madina, 7 kecha Makkada bo‘lish;

Jidda–Madina, Madina–Makka va Makka–Jidda yo‘nalishlarida zamonaviy avtobuslar xizmati;

Makka va Madina shaharlarida barcha sharoitlarga ega mehmonxonalar;

3 mahal mazali taomlar;

Madina shahrida Nabaviy masjidi, “Ravza”, Qubo, Qiblatayn masjidlari va Uhud maydoniga ziyorat;

Makka shahrida Arafot, Mino, Muzdalifa vodiylari hamda Nur va Savr tog‘lariga ziyorat;

Jidda shahridagi Qizil dengizga sayohat.

Umra safari davomida ziyoratchilarga tajribali ishchi guruhi, taniqli imom-xatiblardan iborat guruh rahbarlari, malakali shifokorlar hamrohlik qilib, ibodat va safarni oson va xotirjam o‘tishini ta’minlaydilar.

Umra safariga borish niyatida bo‘lgan barcha yurtdoshlarimizni ushbu imkoniyatdan foydalanishga taklif etamiz.

Murojaat uchun telefonlar:

Haj va Umra Markazi
+998778821858
+998998821858

Hududiy mas’ullar:
Andijon vil. +998999012979
Farg‘ona vil. +998902723477
Namangan vil. +998902181117
Sirdaryo vil. +998911012816
Jizzax vil. +998941955554
Samarqand vil. +998979121674
Qashqadaryo vil. +998995803520
Surxondaryo vil. +998915861007
Buxoro vil. +998906116486
Navoiy vil. +998997516005
Xorazm vil  +998910941100
Qoraqalpog‘iston Res. +998973490457