TAOMLANISH SIRLARI (7 qismdan iborat)ni
ULUG‘ USTOZ ULAMOLARIMIZ bayon qilib berganlar:
(4-qism)
XALQ MAQOLLARI:
Chaqirilmagan yerda senga nima bor?
Nafsini tiymagan kishi ulton bo‘lur.
Badnafslik – halokat.
Ko‘p-ko‘p yesang – neni yersan?
Oldingga shu kelar.
O‘yib yesang – o‘n kunga.
Har kuni yoqqin olovni.
Hisobini bilmagan – o‘lguncha yetim.
Hisobini puxta qilar.
Tuxumini yesang – ming yeysan.
Tejamagan – armonda.
Erta turgan ayolning bir ishi ortiq.
Ochko‘zlik – go‘rga.
TIBBIYOT OLIMLARINING TADQIQOT NATIJALARI:
yurak qisilib, tiniq ishlamaydi;
miya faoliyatiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi;
oshqozon zo‘riqib ishlaydi;
odamning tanballigi ortadi;
kamhafsala va seruyqu bo‘lib qoladi.
shifokorlar hamisha ko‘p taom yeyishdan qaytarishgan,
kam taomlanishning ko‘plab foydalarini aytib o‘tishgan.
masalan, qatiqdan so‘ng g‘o‘r uzumni,
barcha turdagi ovqatlardan keyin o‘rik va shaftoli yeb bo‘lmaydi;
g‘o‘r uzum bilan baliqni, sirka bilan sarimsoqni, piyoz bilan sarimsoq piyozni ham aralashtirib iste’mol qilish yaramaydi.
Bu ayniqsa bolalar uchun juda muhimdir – bolalarda yolg‘iz ovqatlanish kelajakda ovqatlanish qoidalarini buzilishi xavfini oshiradi. Shunday qilib, kuniga kamida ikki marta ota-onasidan alohida ovqatlanadigan bolalarda semirish xavfi 40 % yuqori.
Oilasi bilan haftasiga 5 martadan ko‘proq ovqatlanadigan bolalarda ovqatlanish buzilishi xavfi past bo‘ladi, sog‘lom ovqat iste’mol qiladi va yaxshi o‘qiydi. Oilaviy kechki ovqat qancha ko‘p bo‘lsa, odamlar shunchalik ko‘p sabzavot iste’mol qiladilar.
Mazali taom va idishlarning chiroyli taqdimoti hazm qilish jarayonini rag‘batlantiradi; ammo bunda xavf ham bor – biz ularga berilib, psixologik muammolarni muvaffaqiyatsiz "yutishimiz" mumkin.
ZAMONAVIY FAN TADQIQOTLARI va AJOYIB MA’LUMOTLAR:
Bashariyat mavjudligi tarixi davomida odamlar har doim 3 narsani qilishgan – turmush qurishgan, vafot etishgan va ovqatlanishgan...
Bu vaqt ichida oziq-ovqat haqida juda ham ko‘p qiziqarli faktlar mavjud. Mana ulardan ba’zilari:
BMT (Birlashgan Millatlar Tashkiloti) MA’LUMOTI:
(4-qism tugadi. Davomi bor...).
Otalari ularga birinchi maktubni yubordi. Lekin ular uni o‘qish uchun ochmadilar, balki har birlari maktubni peshonalariga surtib: “Bu buyuk habibimizdandir”, dedilar. Ushbu xatning ko‘rinishiga nazar qilib, uni chiroyli qutiga solib qo‘yishdi. Bolalar boshqa paytlarda maktubning changini artish uchun olishar va yana joyiga qo‘yib qo‘yishardi. Otalari oilasiga yuborgan hamma xatlarni shunday qilishdi.
Yillar o‘tdi. Ota uyga qaytdi. Lekin ulardan birgina farzand qolgandi. Ota undan so‘radi:
– Onang qayerda?
O‘g‘il dedi:
– Ular qattiq kasal bo‘ldilar. Bizda onamni davolash uchun mablag‘ topilmadi va vafot etdilar.
Ota dedi:
– Birinchi maktubimni ochmadingizmi?! Men sizlarga katta mablag‘ yuborgan edim-ku!
O‘g‘il dedi:
– Yo‘q!
Ota yana so‘radi:
– Ukang qayerda?
O‘g‘il dedi:
– Siz uning ba’zi o‘rtoqlarini tanirdingiz. Onamning o‘limidan keyin unga nasihat qiladigan va uni to‘g‘ri yo‘lga soladigan kimsa topilmadi. U do‘stlari bilan ketdi.
Ota hayratlanib dedi:
– Nima uchun?! Yomon o‘rtoqlarini tark qilib, mening oldimga kelishini yozgan maktubimni o‘qimadingizmi?
O‘g‘il javoban:
– Yo‘q, – dedi.
Ota dedi:
– La havla va la quvvata illa billah. Opang qayerda?
O‘g‘il dedi:
– Turmushga chiqish uchun maslahat so‘ragan haligi yigit bilan nikohlandi va u hozir baxtsiz yashayapti.
Ota darg‘azab bo‘lib dedi:
– Sizlarga bu yigitning obro‘si, xulqi yomonligi va bu to‘yga noroziligim haqida yozgan xatimni o‘qimadingizmi?
O‘g‘il dedi:
– Yo‘q! Biz xatlaringizni bir chiroyli qutida saqladik. Doim uni ziynatladik, peshonamizga surtdik, lekin o‘qimadik.
Bu oilaning ahvoli, uning birligi qanday tarqalib ketgani, otaning maktubini o‘qimay, undan manfaat olmay, balki uni muqaddaslab, unda yozilganlarga amal qilmay, hayotlarini qiyinlashtirganliklari haqida tafakkur qildim. So‘ng stol ustidagi chiroyli qutiga solib qo‘yilgan Qur’oni Karimga nazar soldim... Sho‘rim qurisin!
Albatta, men Allohning Maktubiga anavi bolalar otalarining xatlariga muomala qilganlari kabi munosabatda bo‘lyapman. Men Mus'hafni stolim ustiga qo‘yganman-u, lekin uni o‘qimayman, undagi narsalardan foydalanmayman ham. Axir, u butun hayotimning dasturi-ku!
Robbimga istig‘for aytdim. Mus'hafni ochdim va hech qachon uni tark etmaslikka qaror qildim.
Arab tilidan Ziyoda Mirahmatova tarjimasi