Kecha, 19 fevral kuni Bahrayn Podshohligi shafeligida Musulmon donishmandlar kengashi tashabbusi bilan ushbu davlat poytaxti Manama shahrida boshlangan xalqaro konferensiyada O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari ishtirok etmoqdalar.
Mazkur xalqaro konferensiyada Misr Arab Respublikasi Bosh imomi, al-Azhar majmuasi rahbari Shayx Ahmad Toyyib, Bahrayn islom ishlari bo‘yicha oliy kengash prezidenti Shayx Abdurahmon bin Muhammad bin Roshid al-Xalifa, Malayziya Bosh vaziri Anvar Ibrohim, Islom hamkorlik tashkiloti Bosh kotibi Husayn Ibrohim Toha, Misr muftiysi doktor Nazir Muhammad Ayyod, Dorul ulum Karachi Islom universiteti professori Muftiy Muhammad Taqiy Usmoniy, Kavkaz musulmonlari idorasi raisi, shayxul-islom Allohshukur Poshozoda, Rossiya markaziy diniy idorasi raisi, muftiy Shayx Tal’at Tojiddin kabi taniqli ulamolar, davlatlar muftiylari, din va davlat arboblari qatnashmoqda.
So‘zga chiqqan notiqlar bugungi murakkab va tahlikali davrda butun dunyoda tinchlik-osoyishlikni qaror toptirish, musulmon ummati birligini ta’minlash, turli din vakillari va turfa millat-elatlari ahil-inoqligiga erishish juda ham muhim ekani, islomofobiya xatti-harakatlarining oldini olish kabi o‘ta muhim masalalarni ta’kidladilar. Shuningdek, hozirgi kunda musulmon ummati oldida turgan dolzarb muammolar, kelgusidagi istiqbolli rejalar to‘g‘risida fikr almashdilar.
Konferensiya ertaga, 20 fevral kuni ham davom etadi.
Ma’lumot o‘rnida aytib o‘tish lozimki, Musulmon donishmandlar kengashi mustaqil xalqaro tashkilot bo‘lib, 2014 yilda Birlashgan Arab Amirliklarining Abu Dabi shahrida tashkil topgan. Kengashga Misr Arab Respublikasi Bosh imomi, al-Azhar majmuasi rahbari, Shayx Ahmad Toyyib raislik qiladi. Muhammad Abdussalom esa uning bosh kotibi hisoblanadi.
Tashkilotning asosiy maqsadi musulmon olamida tinchlikni targ‘ib qilish, nizolarni birgalikda hal etish, bag‘rikenglikni ta’minlash, boshqalarga hurmat saqlaydigan farovon jamiyat barpo etishdir.
Kengash a’zoligiga o‘zining serqirra faoliyati bilan obro‘-e’tiborga erishgan dunyoning eng nufuzli musulmon olimlari jalb qilinadi. Ana shu ulamolar qatorida Markaziy Osiyo mintaqasidan O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari ham a’zo qilingan edilar.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Cavol: Men har yili qurbonlik qilar edim, bu yil ham qurbonlik qilishni niyat qilgan edim. Ammo bu yil muborak haj ibodatini ado qilish nasib qilib haj qilish uchun ketayapman. Shu holatda qurbonligimni qanday ado qilaman?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taolo safaringizni O‘zi oson qilsin. Qurbonlik vojib bo‘lishi uchun kishi muqim bo‘lishi kerak, safarda yurgan musofirlarga qurbonlik qilish vojib bo‘lmaydi.
Musofir kishi qurbonlik qilinadigan kunlar o‘tib ketishidan avval muqim bo‘lib qolsa, bu holatda unga qurbonlik qilish vojib bo‘ladi.
Zimmasiga qurbonlik qilish vojib bo‘lgan boy kishi qurbonlik qilish maqsadida qo‘y sotib olib qurbonlik qilinadigan kunlar kelishidan avval safarga chiqib ketsa, uning zimmasidan qurbonlik soqit bo‘ladi. Ammo boyligi nisobga yetmagan va shu sababli unga qurbonlik qilish vojib bo‘lmagan kishi qurbonlik qilish maqsadida qo‘y sotib olsa, qurbonlik qilish uchun qo‘y sotib olish bilan qurbonlik qilishni nazr qilgan hisoblanadi va bunday kishi qurbonlik qilinadigan kunlari safarga chiqsa ham uning zimmasidan qurbonlik soqit bo‘lmaydi. Nomidan qurbonligini so‘yish uchun biror kishini vakil qilib tayinlaydi (Fatavoi Hindiya).
Demak, agar sizni nisob miqdorida molingiz bo‘lib sizga qurbonlik qilish vojib bo‘lgan bo‘lsa va hox qurbonlik qilish uchun qo‘y sotib olgan bo‘lsangiz ham yoki sotib olmagan bo‘lsangiz ham bu kunlarda safarda bo‘lganingiz sabab sizdan qurbonlik soqit bo‘ladi.
Agar sizni nisobga yetgan molingiz bo‘lmasa va sizga qurbonlik qilish vojib bo‘lmagan bo‘lsa, qurbonlik qilish uchun qo‘y ham sotib olmagan bo‘lsangiz sizga qurbonlik vojib emas. Lekin qurbonlik qilish uchun qo‘y sotib olgan bo‘lsangiz nomingizdan qurbonligingizni so‘yish uchun biror kishini vakil qilasiz.
Bu o‘rinda yana bir jihatga e’tibor qaratishingiz lozim. Agar haj safarida muqimlik holatini topsangiz ya’ni Makkada unga borganingizdan boshlab Minoga chiqadigan kuningizgacha yoki Minodan qaytganingizdan keyin 15 kun tursangiz qurbonlik vojib bo‘ladi. Uni o‘sha yerda yoki vakil orqali o‘z uyingizda so‘ydirishingiz vojib bo‘ladi.
Yana shuni ta’kidlaymizki, mazkur qurbonlik va hajdagi jonliq so‘yish masalalari boshqa-boshqa masalalardir. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.