Aziz vatandoshlar! Avvalo, O‘zbekiston musulmonlari idorasi Farg‘ona viloyati vakilligi, ustoz va ulamolar nomidan barchangizni Ramazon oyi bilan muborak etaman! Iloho, oylarning sultoni bo‘lgan Ramazon har galgidanda fayzli va barakali bo‘lsin!
Ramazon – bu musulmonlarning eng ulug‘ oyi bo‘lib, u Alloh taoloning marhamati va barakasi yog‘iladigan, savoblar ko‘payadigan, duo va tavbalar qabul bo‘ladigan mo‘tabar oydir. Ushbu oyni chin dildan e’zozlab o‘tkazish, ro‘za tutish, Qur’on o‘qish, xayr-ehson qilish va yaxshilikni keng yoyish har bir musulmon uchun sharafdir.
Ramazon oyining ulug‘ligini tasdiqlovchi oyatlar va hadislarda uning fazilatlari alohida ta’kidlangan. Alloh taolo Qur’onda shunday marhamat qiladi:
“Ramazon oyi – unda odamlarga hidoyat hamda hidoyatu furqondan iborat ochiq-oydin hujjatlar bo‘lib, Qur’on nozil qilingan” (Baqara surasi, 185-oyat).
Bu oy Alloh taolo tomonidan mo‘minlarga rahmat sifatida yuborilgan bo‘lib, unda Qur’on nozil bo‘lgan. Shuningdek, Payg‘ambarimiz Muhammad alayhissalom Ramazon oyining ulug‘ligi haqida shunday marhamat qilganlar:
“Ramazon ro‘zasini iymon va savob umidida tutgan odamning o‘tgan gunohlari kechiriladi”.
Bu hadisdan ham ko‘rinib turibdiki, Ramazon musulmonlarga gunohlardan poklanish, qalbini tozalash va Allohning rahmatiga erishish imkoniyatini beradi.
Ramazon – bu faqat och va tashna yurish oyi emas, balki mo‘minlarning o‘zini tarbiya qilish, gunohlardan tiyilish va jamiyatga foyda keltirish vaqti hamdir. Ayniqsa, xayr-ehson qilish bu oyda alohida ahamiyat kasb etadi.
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam Ramazon oyida barcha odamlarga mehribon bo‘lib, saxovatda barchaga namuna bo‘lganlar. Ibn Abbos roziyallohu anhu rivoyat qilgan hadisda shunday deyiladi:
“Rasululloh sollallohu alayhi vasallam eng saxovatli inson edilar. Ramazonda Jabroil alayhissalom u zotning huzurlariga keladigan paytlarda esa yanada saxiy bo‘lib ketardilar. U zot sollallohu alayhi vasallam insonlarga esuvchi shamoldan ham tezroq saxiylik qilishga shoshardilar” (Buxoriy va Muslim rivoyati).
Bu hadisdagi tasvir Payg‘ambarimizning xayr-ehson qilishdagi shijoat va mehribonliklarini ochiq-oydin namoyon etadi.
Tarixda Ramazon oyida xayr-ehson qilib, odamlarga foyda keltirgan buyuk insonlar juda ko‘p bo‘lgan. Bir necha ibratli voqealar:
Muallo ibn Fazl aytadilar: “Solih zotlar Ramazon oyi kirishidan olti oy oldin Alloh taolodan Ramazon oyiga yetkazishini so‘rab duo qilar edilar. Ramazondan keyingi besh oy mobaynida Ramazon oyida qilgan ibodatlari va solih amallarini qabul qilishini iltijo qilib so‘rardilar”.
Imom Zahabiy rahmatullohi alayh aytadi: “Hammod ibn Abu Sulaymon saxiy boy kishi edi. Ramazon oyida har kuni yuz kishiga iftorlik qilib berardi. Iyd namozi o‘qib bo‘lingandan so‘ng ularning har biriga yuz dirhamdan ehson berardi”.
Bu kabi ibratli holatlar bugungi kunda biz uchun ham namunadir. Agar har bir musulmon qo‘lidan kelganicha odamlarga yaxshilik qilsa, jamiyat yanada ahil va barakali bo‘ladi.
Ramazon oyi – bu nafaqat ro‘za tutish, balki insoniylik, saxovat va ezgulik oyidir. Har bir mo‘min bu oyda imkon qadar Qur’on o‘qib, Allohga yaqinlashishi, xayr-ehson qilib, muhtojlarga yordam berishi, oilasi, qo‘shnilari va jamiyat uchun foydali ishlarni qilishga harakat qilishi lozim.
Bu oyda qilingan har bir yaxshilik, ozgina sadaqa va hatto birovga mehr bilan muomala qilish ham katta savoblarga sabab bo‘ladi. Zero, Payg‘ambarimiz alayhissalom aytganlar: Kimki ro‘zadorni iftor qildirsa, bas, unga uning savobi mislicha berilur (Imom Bayhaqiy rivoyati).
Shunday ekan, ushbu muborak oyda vaqtimizni behuda o‘tkazmasdan, ibodat va yaxshiliklar bilan band bo‘laylik. Alloh taolo barchamizni Ramazon oyining barakalaridan bahramand qilsin!
Ubaydulloh Abdullayev,
Farg‘ona viloyati bosh imom-xatibi
Musulmon mamlakatda istiqomat qilayotgan boshqa din vakili o‘sha yurtda yashayotgan musulmon aholi bilan bir xil huquq va erkinliklarga ega bo‘ladi.
Musulmon davlati eng avvalo boshqa din vakillari mamlakat ichida va tashqarisida tinch hayot kechirishlari uchun ularni ichki hujum va tashqi jabr-zulumdan muhofaza etmoqligi shart.
Abdulloh ibn Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “(Aybsiz) zimmiyni o‘ldirgan kishi jannatning hidini hidlamas. Jannatning hidi esa qirq yillik masofadan ham kelib turadi[1]”.
Ushbu hadisda kofir bo‘lsa ham, inson joni Islom nazdida qanchalik qadr-qiymatga ega ekani ko‘rinib turibdi.
Hadisi sharifda “g‘ayridinni o‘ldirish”ning oqibati qandoq bo‘lishi ajoyib o‘xshatish ila vasf qilingan. Mazkur jinoyatni qilgan odam jannatning hidini ham hidlamaydi.
Jannatga kirish, undagi xushbo‘y mushku anbarlardan hidlab, lazzat olish u yoqda tursin, jannatning umumiy hidini ham hidlay olmaydi. Yaqiniga yo‘lay olmaslik qay darajada bo‘ladi? Bundoq jinoyat qilgan odam jannatdan qirq yillik yo‘l yurish masofasidan ham uzoqroqda bo‘ladi. Chunki jannatning hidi qirq yillik masofadan kelib turadi.
Bas, shundoq ekan, har bir mo‘min musulmon o‘zi bilan tinch-totuvlikda yashamoqchi bo‘lgan har bir g‘ayridinning hurmatini joyiga qo‘yishi, unga zinhor yomonlik qilmasligi zarur.
Ushbu hadisni Anvar Shoh Kashmiriy o‘zining “Fayz al-Boriy” kitobida sharhlab, quyidagilarni keltirib o‘tadilar: “Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning yuqorida keltirib o‘tilgan hadislarining eng asosiy mazmuni shundan iboratki, musulmonni o‘ldirish – ulkan gunoh, bu jirkanch ishni sodir etish kufrga olib borishligi va do‘zahda abadiy azob bo‘lishligi yaxshi ma’lum. Huddi shuningdek boshqa din vakilini o‘ldirish ham yuqoridagi kabi ulkan azoblarga sabab bo‘ladi”[2].
“The Fatwa on Terrorism and Suicide Bombings” kitobidan
Davron NURMUHAMMAD tarjimasi