O‘lim to‘shagida yotgan ayol eridan: “agar men vafot etsam qancha vaqt o‘tganidan keyin yana uylanasiz” deb so‘radi. Eri: “Qabringning tuprog‘i qurishi bilan”, deb javob berdi. Oradan biroz vaqt o‘tib, ayol vafot etdi. Eri va’dasiga binoan to ayolning qabri tuprog‘i quriguncha ziyoratga borib turadigan bo‘ldi. Ammo oradan yil o‘tdi hamki, qabr tuprog‘i nam bo‘lib turardi. Er bu sirni bilish uchun panada poyladi. Bir yigit chelakda suv olib ayolining qabriga sepa boshladi. “Nima qilyapsan?” deb oldiga kelsa, qaynisi ekan. U: “Opamning vasiyatini bajaryapman”, dedi.
Bundan ko‘rinadiki, ayol hatto vafot etsa ham erini rashk qilarkan, yaxshi ko‘rarkan. Masalaning ikkinchi tomoni shuki, biz qadri baland erlar o‘z ayolimizni qay darajada yaxshi ko‘ramiz, qadrlaymiz?!
Ular bor ekan, doim kiyimimiz, uyimiz toza. Dasturxonda taomimiz tayyor. Farzandlarimizdan ko‘nglimiz to‘q. Ular kecha-kunduz xizmatimizga shay. Shunday ekan, ba’zan nimadir xato qilsa, ishlariga ulgurmagan bo‘lsa, ularni qattiq koyimaylik. Zero, ular bizga Allohning omonatlaridir. Biz ularga mas’ulmiz. Quydagi oyatni doim esda tutaylik:
“Erkaklar xotinlar ustidan (oila boshlig‘i sifatida doimiy) qoim turuvchilardir. Sabab – Alloh ularning ayrimlari (erkaklar)ni ayrimlari (ayollar)dan (ba’zi xususiyatlarda) ortiq qilgani va (erkaklar o‘z oilasiga) o‘z mol-mulklaridan sarf qilib turishlaridir” (Niso surasi, 34-oyat).
Akbarshoh Rasulov
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Savol: Ota-onam meni majburlab erga bermoqchi, bola bilan ko‘rishdim va ko‘nglim g‘ash bo‘lib qoldi. Keyin istixora o‘qishni boshladim va baribir ko‘nglim yumshamadi. Uydagilarga tushuntirdim, lekin meni eshitishmayapti. Men qanday yo‘l tutsam bo‘ladi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Dinimizda xotin-qizlarni majburlab erga berishdan man qilingan. Zero, nikoh ikki tomonning roziligi bilan tuziladi. Juvon bo‘lsa, u bilan ochiqcha gaplashiladi, bokira bo‘lsa, undan izn so‘raladi. Bokira (rozilik alomatlari bilan) sukut qilsa, bu uning nikohga izn bergani bo‘ladi.
Barcha fiqhiy manbalarimizda kelin va kuyov o‘z roziligini bildirishi (iyjob va qabul) nikohning asosiy rukni ekani bayon qilingan. Kelin-kuyovdan biri nikohga rozi bo‘lmasa, nikoh durust bo‘lmaydi.
Ota-onaning vazifasi esa farzandini boylik, mansab yoki boshqa g‘arazlar sababli ko‘r-ko‘rona uylanish yoki erga tegishga majburlash emas. Balki farzandiga juft bo‘layotgan yigit yo qizning diyonati, xulq-odobiga va kasb-hunariga e’tibor qilishdir.
O‘z o‘rnida turmush qurayotgan farzand ham ota-onasining tavsiyalari o‘rinli bo‘lsa, qabul qilishi, qaysarlik qilmay ularning hayotiy tajribalaridan foydalanishi kerak.
Xotin-qizlarni majburlab erga berish holatlarida Payg‘ambarimiz alayhissalomning ayolga nikoh yo ajralishni tanlash ixtiyorini berganlari ma’lum. Hatto bir holatda qiz kambag‘al yigitni, ota-ona esa boy yigitni tanlaganida, u zot qizning ixtiyorini ustun qo‘yib:
لم ير للمتحابين مثل النكاح
«Bir-birini yaxshi ko‘rganlar uchun nikohdan yaxshisi yo‘qdir", dedilar (Imom Ibn Moja rivoyati). Vallohu a’lam"
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.