Ahli sunna val jamoaning e'tiqodi bunday: “Kim kichik yoki katta gunoh qilib, tavba qilmasdan vafot etsa, Alloh taolo xohlasa, fazl aylab uning gunohlarini kechadi, xohlasa, adolat aylab uni azoblaydi. Iymon bilan vafot etgan hamma bandalar katta yo kichik gunohlarni qilgan bo'lsalar ham, shafoat qilinadi. Payg'ambarimiz alayhissalom bunday marhamat qilganlar: “Shafoatim ummatimdan katta gunoh qiluvchilarga bo'ladi. Kim uni inkor qilsa, qiyomatda unga erishmaydi. Uni namoz o'qiguvchilarga bo'ladi deb o'ylaysizlarmi? Uni ro'zadorlarga bo'ladi deb o'ylaysizlarmi? U (shafoatim) xatokor musulmonlarga bo'ladi” (Imom Termiziy, Imom Abu Dovud va Imom Ibn Moja rivoyati).
Rasululloh sollallohu alayhi va sallam marhamat qiladilar: «Qachon qiyomat bo'lsa, odamlar to'planib, Odam alayhissalomning yonlariga kelib: “Bizni shafoat qiling”, deyishadi. Odam alayhissalom: “Shafoat qilish huquqi menda yo'q. Nuhning oldiga boringlar”, deydi. Nuh alayhissalomning oldiga borib: “Bizni shafoat qiling”, deyishadi. Nuh alayhissalom: “Menda shafoat qilish huquqi yo'q, Ibrohimning oldiga boringlar”, deydi. Ibrohim alayhissalomning oldiga borib: “Bizni shafoat qiling”, deyishadi. Ibrohim alayhissalom: “Menda shafoat qilish huquqi yo'q, Musoning oldiga boringlar”, deydi. Muso alayhissalomning oldiga borib: “Bizni shafoat qiling”, deyishadi. Muso alayhissalom: “Menda shafoat qilish huquqi yo'q, Isoning oldiga boringlar”, deydi. Iso alayhissalomning oldiga borib: “Bizni shafoat qiling”, deyishadi. Iso alayhissalom: “Menda shafoat qilish huquqi yo'q, Muhammad alayhissalomning oldiga boringlar”, deydi. So'ng ular shafoat so'rab oldimga kelishadi. “Menda shafoat qilish huquqi bor”, deyman. So'ng turaman va Arshning ostida “Maqomi mahmud” deyiladigan joyda sajda qilaman va Alloh menga ilhom qilgan hech bir hamd aytuvchi aytmagan hamdlar bilan Alloh taologa hamd aytaman. Alloh taolo: “Ey Muhammad, boshingizni ko'taring! Shafoat qiling, shafoatingiz qabul qilinadi. So'rang, so'raganingiz beriladi”, deydi. Men boshimni ko'tarib: “Ey Rabbim, menga ummatimdan katta gunoh qilganlarni shafoat qilishimga izn berishingni va'da qilgan eding”, deyman. Alloh taolo: “Boring, qalbida zarra yoki bir dona arpa miqdoricha iymoni bor kishilarni do'zaxdan chiqaring”, deydi. Men yana sajda qilaman. Alloh taolo: “Ey Muhammad, boshingizni ko'taring! Shafoat qiling, shafoatingiz qabul qilinadi. So'rang, so'raganingiz beriladi”, deydi. Men boshimni ko'taraman. Alloh taolo aytadi: “Boring va qalbida bir dona xantal urug'i miqdoricha iymoni bor kishilarni do'zaxdan chiqaring”. Men yana sajda qilaman. Alloh taolo: “Ey Muhammad, boshingizni ko'taring! Shafoat qiling, shafoatingiz qabul qilinadi. So'rang, so'raganingiz beriladi”, deydi. Men boshimni ko'tarib: “Ey Rabbim, umri davomida bir marta “Laa ilaaha illalloh” degan barcha kishilarni shafoat qilishimga izn ber”, deyman. Alloh taolo aytadi: “Izzatim va jalolimga qasamki, bu Mening hukmim, boring, umrida bir marta “Laa ilaaha illalloh” degan kishilarni do'zaxdan chiqaring”...» (Imom Buxoriy, Imom Muslim va Imom Ahmad rivoyati).
«Yaqinda Rabbingiz sizga (shunday ne'matlarni) ato eturki, siz, albatta, (undan) rozi bo'lursiz» (Zuho surasi, 5-oyat). Bu oyat shafoatning haqligini inkor qilib bo'lmaydigan dalildir.
Kofirlar do'zaxda mo'minlarning o'rniga azob tortishadi. Oyati karimada ogohlantiriladi: «Albatta, ular o'zlarining yuk (gunoh)larini ham, u yuklari bilan birga (boshqa) yuklarni ham ko'tarurlar...» (Ankabut surasi, 13-oyat).
Kofirlar mo'minlarni yomon ko'rganlari, haqorat, g'iybat qilganlari va mo'minlarga qarshi urush qilganlari uchun mo'minlar o'rniga azoblanishga loyiqdirlar.
“At-Tamhid fi bayonit tavhid”
asaridan Imom Buxoriy nomidagi
Toshkent islom instituti ilmiy
ishlar va fan bo'yicha prorektori
Soatmurod PRIMOV
tarjimasi
Bismillahir Rohmanir Rohiym
1. Allohga taqvo qilishni tijorat deb bil, shunda u senga molsiz foyda keltiradi.
2. O‘zingni senga muhtoj bo‘lmagan, lekin sen unga muhtoj bo‘lgan kishining o‘rniga qo‘y.
3. Xarsang toshlarni joyidan ko‘chirish, ongsiz odamga anglatishdan osonroqdir.
4. Jannatni talab qilishda oliy himmatli bo‘l.
5. Allohdan shunday umid qilki, u bilan Uning makridan omonda bo‘lma va Allohdan shunday qo‘rqki, u bilan Uning rahmatidan umidsiz bo‘lma.
6. Men hech qachon sukutdan afsuslanmadim. Agar gap kumush bo‘lsa, sukut — oltin.
7. Hikmat kambag‘allarni podsholarning majlislarida o‘tkazgan.
8. “Yo Robbim, meni mag‘firat qil” — deb ko‘p takrorla, zero Allohning bir soati borki, u vaqtda so‘rovchi rad etilmaydi.
9. Kim yolg‘on gapirsa, yuzining suvini (obro‘yi) ketadi, kimning xulqi yomon bo‘lsa, g‘am-tashvishi ko‘payadi.
10. Allohdan qo‘rq, lekin qalbing fojir bo‘laturib, odamlar seni hurmat qilishlari uchun o‘zingni ularga Allohdan qo‘rqadigan qilib ko‘rsatma.
11. Amal faqat yaqiniy ishonch (e’tiqod) bilangina mukammal bo‘ladi, kimning e’tiqodi zaif bo‘lsa, amali ham zaif bo‘ladi.
12. Yolg‘on gapirishdan ehtiyot bo‘l, zero u pishirilgan chumchuq go‘shti kabi ishtahalidir, lekin ko‘p o‘tmay egasini ichini yondiradi.
13. Majlisni ko‘zing bilan ko‘rib tanla, agar Alloh zikr qilinadigan majlis bo‘lsa, u yerda o‘tir. Agar olim bo‘lsang, ilming naf beradi, agar johil bo‘lsang, senga o‘rgatishadi, agar Alloh u majlisga rahmatini nozil qilsa, sen ham shu rahmatdan bahramand bo‘lasan.
14. Qarzdorlikdan ehtiyot bo‘l, chunki u kunduzi xorlik va tunda g‘amdir.
15. To‘qlik ustiga ovqat yemagin — chunki unday taomni yegandan ko‘ra itga tashlagan yaxshiroq.
16. Agar shayton senga shubha va gumon orqali kelsa, uni yaqiniy ishonch va nasihat bilan yeng, agar u tanballik va zerikish tomonidan kelsa, qabr va qiyomatni eslab yeng, agar u xohish va qo‘rquv tomonidan kelsa, unga dunyo tark etiladigan va qoldiriladigan narsadir, deb ayt.
17. Tilingdan chiqqan gaplarga ehtiyot bo‘l, sukut qilgan kishi omonda bo‘ladi, faqat foydasi bor gaplarni gapir.
18. Yuzingni niqoblashdan (ya’ni shubhali qiyofadan) saqlan — chunki, u kechasi odamlarni qo‘rqitadi, kunduzi esa xo‘rlik keltiradi.
19. Men tosh, temir va og‘ir yuklarni ko‘tardim, ammo yomon qo‘shnidan og‘irroq narsani ko‘rmadim.
Homidjon qori ISHMATBЕKOV