Bugun, 4 oktyabr kuni Buxoro davlat texnika universitetida “Ta’lim va odob-ahloqda Bahouddin Naqshband ta’limotining o‘rni” nomli xalqaro anjuman bo‘lib o‘tdi.
Unda Malayziyadagi Jahon sufiylar markazi bosh kotibi shayx Abdulkarim bin Hadid, indoneziyalik professor, doktor shayx Ali Masiykur Muso, rossiyalik shayx Mavlon Dildor Safarali, bangladeshlik shayx Safiul A’zam Xodim kabi taniqli ulamolar o‘z ma’ruzalari bilan ishtirok etdi.
Xalqaro ilmiy yig‘inda O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisining birinchi o‘rinbosari Homidjon domla Ishmatbekov nufuzli olimlarni yurtimizga tashriflari bilan qutlab, ushbu anjuman Bahouddin Naqshband ilmiy merosini chuqur o‘rganish va tasavvuf ilmlari rivojiga qo‘shgan hissasini targ‘ib etishda yana bir bosqich bo‘lishini e’tirof etdi.
Ma’lumki, Bahouddin Naqshbanddan keyin “naqshbandiya” nomi bilan keng tanila boshlagan xojagon-naqshbandiya tariqati islom olamida vujudga kelgan ilk so‘fiylik tariqatlaridan biri hisoblanadi. U aksariyat tariqatlardan farqli ravishda, paydo bo‘lgan vatani — O‘rta Osiyodan boshqa ko‘pgina o‘lkalarda ham tarqalgan. So‘fiylik tariqatlari orasida birinchilardan bo‘lib tarkidunyochilikka qarshi ijtimoiy faol turmush tarzini targ‘ib qilgan. Bahouddin Naqshband ilgari surgan “Dil ba yoru — dast ba kor”, ya’ni “Diling Xudoda, qo‘ling ishda bo‘lsin”, degan ezgu shior zamirida umuminsoniy g‘oyalar, ma’naviy kamolot, botiniy poklik ustuvor ahamiyat kasb etadi. Shu boisdan ham bu tariqatning mavqei ko‘tarilib, dunyo bo‘ylab yoyildi.
– So‘nggi yillarda ma’naviy-ma’rifiy qadriyatlarimizning tiklanishiga yurtimizda alohida e’tibor qaratilmoqda, – dedi Homidjon domla Ishmatbekov. – Xoja Abduxoliq G‘ijduvoniy, Xoja Orif Revgariy, Xoja Mahmud Anjir Fag‘naviy, Xoja Ali Romitaniy, Xoja Muhammad Boboi Samosiy, Sayyid Amir Kulol, Bahouddin Naqshband, Xoja Ahror Valiy, Maxdumi A’zam va boshqa so‘fiy allomalar mangu qo‘nim topgan qadamjolar obod etilib, butunlay yangi qiyofaga kirdi. Buxoroda Bahouddin Naqshband yodgorlik majmuasi markazi faoliyat yurityapti. Ushbu markaz tashabbusi bilan 2018 yildan buyon “Naqshbandiya” ilmiy-irfoniy, adabiy-ma’rifiy jurnali nashr etib kelinadi. An’anaviy tarzda Bahouddin Naqshband yodgorlik majmuasi markazida har yili sentyabr oyi uchinchi juma kuni Respublika naqshbandxonlik ilmiy-amaliy anjumani o‘tkazib kelinadi.
Anjumanda so‘zga chiqqanlar yurtimizda tasavvuf ta’limoti doirasida shakllangan qadriyatlar, insoniy odob-axloq mezonlari, tinchlikparvarlik g‘oyalaridan yosh avlodni vatanga muhabbat, buyuk ajdodlarga ehtirom ruhida tarbiyalashda hamda buzg‘unchi aqidaparast va diniy-ekstremistik g‘oyalarga qarshi turishda samarali foydalanish borasida ham fikr-mulohazalar bildirishdi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati
Hishom ibn Ammor bunday hikoya qiladi: «Madinaga, imom Molikning huzuriga keldim. U kishi xuddi podshohlardek haybat bilan o‘tirar edilar. Atroflarida shogirdlari o‘tirar, yana bir guruh odamlar tik turishar edi.
Odamlar u kishidan savol so‘rashar, u kishi esa javob berar edilar. Savol-javoblar tugagach, yonlariga borib, “Menga hadis aytib bering”, dedim. U kishi “Yo‘q, sen o‘qi, men eshitib turaman” dedilar.
Men esa “Yo‘q, siz aytib bering”, dedim. U kishi yana “Syen o‘qi”, dedilar. Qayta-qayta so‘ravergan edim, bir kishini chaqirib, “Hoy yigit, mana buni o‘n besh qamchi ur”, dedilar. Meni qamchilashdi. Alamimdan yig‘lab yubordim.
Imom Molik yig‘laganimni ko‘rib, “Nega yig‘layapsan, ey hadis tolibi? Joning og‘ridimi?” dedilar. Shunda men: “Yo‘q, jonim og‘rigani uchun emas. Otam uyini yigirma dinorga sotib, pulini menga berib, Madinaga borib, sizdan hadis eshitishimni tayinlagan edi. Ilmdan olgan nasibam esa mana shu o‘n besh qamchi bo‘ldi. Endi men sizni kechirmayman”, dedim.
Shunda imom Molikning ko‘ngli yumshab, “Xo‘p, buning kafforati nima ekan?” dedilar. Shunda men “Har bir qamchi evaziga bir hadis aytib berasiz”, dedim. U kishi “Men anchadan beri hech kimga hadis aytmagan edim. Odatda menga o‘qib eshittirishadi. Boshqa narsa aytaqol, bolam”, dedilar. Men: “Yo‘q! Bo‘lmasa sizni kechirmayman”, dedim. Shunda u kishi menga o‘n beshta hadis aytib berdilar. Shundan keyin: “Ustoz, yana qamchilab, yana hadis aytib bering”, degan edim, “E bor-ye”, deb urishib berdilar.
Nodirbek XIDIROV,
Imom Zahabiyning “Siyaru a’lamin-nubalo”,
Ibn Asokirning “Tarixu Dimashq” kitoblaridan erkin tarjima.